Esklaresimentu kona-ba medida sira prevensaun propagasaun COVID-19 no protesaun saúde públika nian

Prezidénsia Konsellu Ministrus

VIII Governu Konstitusionál

...........................................................................................................................

Komunikadu Imprensa

Esklaresimentu kona-ba medida sira prevensaun propagasaun COVID-19 no protesaun saúde públika nian

Iha semana hirak ikus ne’e, rejista ona situasaun pandemia COVID-19 iha nivel nasionál ne’ebé agrava ho konfirmasaun ezisténsia variante delta iha país no ho númeru infetadu, baixa, kazu grave husi moras no mate ne’ebé aumenta.

Husi loron 16 to’o loron 22 fulan-agostu, Timor-Leste rejista totál kazu infesaun hamutuk 1.651 husi coronavírus foun, ema 54 tenke baixa no ema ne’ebé mate ho COVID-19 hamutuk 18.

Maske vasinasaun kontra COVID-19 avansa pozitivamente iha país laran tomak no maske komprova ona ninia efikásia atu prevene kazu grave no mate, verifika ona aumentu ba infetadu mós entre populasaun ne’ebé vasina ona, maske risku atu baixa iha ospitál ki’ik tebes husi ema hirak ne’ebé vasina ona. Sira ne’ebé la vasina bele da’et fali ba ema seluk, inklui ema ne’ebé vulneravel liu.

Tuir informasaun ne'ebé fó sai horseik, laiha ema ida husi ema 52 ne’ebé mate ho virus SARS CoV-2 iha Timor-Leste ne’ebé hetan ona vasinasaun kompleta.

Haree ba situasaun ne’ebé maka agrava ne’e no atu proteje saúde públika, governu liuhusi Konsellu Ministrus iha sorumutuk loron 25 fulan-agostu tinan 2021 nian, deside ona:

  • Impoin konfinamentu obrigatóriu (lockdown) iha Munisípiu Dili, hahú husi loron 27 fulan-agostu to’o loron 2 fulan-setembru tinan 2021.
    • Konfinamentu (lockdown) hanesan medida ne’ebé obriga ema atu  hela iha uma.
    • Medida ne’e abranje ba sidadaun sira hotu iha sidade Dili, no inklui ema hirak ne’ebé maka vasina kompleta ona.
    • Ema hotu-hotu ne’ebé iha munisípiu Dili tenke hela hakmatek iha uma, bele sai de’it bainhira iha razaun saúde, serbisu (hanesan iha administrasaun públika, superiór ierárkiku define funsionáriu sira ne’ebé maka iha devér atu tama servisu), hodi  asesu beins no servisu ba nesesidade bázika nian no ba simu vasina kontra COVID-19.

  • Mantein impozisaun serka sanitária iha munisípiu Dili to’o loron 13 fulan-setembru tinan 2021.
    • Serka sanitária maka medida ida ne’ebé bandu ema sai  husimunisípiu ne’e. La’os hanesan lockdown.
    • Bandu ema atu tama no sai husi munisípiu ne’e, exetu tanba seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun ba sistema abastesimentu públiku ka hala’o interese públiku.
    • Husi loron 27 fulan-agostu to’o loron 2 fulan-setembru, tuir Rezolusaun Governu nian ne’ebé impoin konfinamentu domisiliáriu jerál ba populasaun iha munisípiu Dili, ema hotu-hotumunisípiu Dili nian, inklui ema sira ne’ebé simu ona vasina kontra COVID-19, tenke hela hakmatek iha uma.

  • Mantein impozisaun serka sanitária iha munisípiu munisípiu Ermera, to’o loron 13 fulan-setembru tinan 2021.
    • Serka sanitária maka medida ida ne’ebé bandu ema sai husi munisípiu. La’os hanesan lockdown.
    • Bandu ema atu tama no sai husi munisípiu ne’e, exetu tanba  seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun ba sistema abastesimentu públiku ka realizasaun interese públiku.
    • Proibisaun ne’e la inklui ema sira ne’ebé simu ona vasina kompleta (doze rua) kontra COVID-19, nune’e mós labarik kiik sira ho idade tinan neen maik kraik ne’ebé akompaña ema sira ne’e.

  • Impoin serka sanitária sira  iha munisípiu Kovalima no Baucau, husi  loron 26 fulan-agostu to’o loron 8 fulan-setembru tinan 2021.
    • Serka sanitária maka medida ida ne’ebé bandu ema atu sai husi munisipiu sira. La’os hanesan ho Lockdown.
    • Bandu ema atu tama no sai husi munisípiu sira ne’e, exetu tanba seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun ba sistema abastesimentu públiku ka realizasaun interese públiku.
    • Proibisaun ne’e la inklui ema sira ne’ebé simu ona vasina kompleta (doze rua) kontra COVID-19, nune’e mós labarik kiik sira ho idade tinan neen maik kraik ne’ebé akompaña ema sira ne’e.

  • Mantein impozisaun serka sanitária iha área abranjida sira iha suku Naimeco, postu administrativu Pante Macassar, no suku Bobometo iha postu administrativu Oesilo, suku rua ne’e iha RAEOA, to’o loron 8 fulan-setembru tinan 2021.
    • Serka sanitária maka medida ida ne’ebé bandu ema sai husi área limite sira husi suku sira ne’e. La’os hanesan lockdown.
    • Bandu ema atu tama no sai husi suku sira ne’e, exetu tanba seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun ba sistema abastesimentu públiku ka realizasaun interese públiku.
    • Proibisaun ne’e la inklui ema sira ne’ebé simu ona vasina kompleta (doze rua) kontra COVID-19, nune’e mós labarik kiik sira ho idade tinan neen maik kraik ne’ebé akompaña ema sira ne’e.

  • Impoin konfinamentu obrigatóriu (lockdown) iha Postu Administrativu Ermera no Railaco, Munisípiu Ermera nian, to’o loron 1 fulan-setembru tinan 2021.
    • Konfinamentu (lockdown) hanesan medida ne’ebé obriga ema atu  hela iha uma
    • Medida ne’e ne’e la inklui ema sira ne’ebé kompleta ona vasinasaun.
    • Ema hotu ne’ebé iha postu administrativu Ermera no Railaco nian, ne’ebé la kompleta vasina obrigatóriu tenke hela iha uma, exetu iha kazu hirak ne’ebé ninia fundamentu forte tanba razaun sira saúde, serbisu, ka asesu ba beins no servisu sira nesesidade bázika no  ba simu vasina kontra COVID-19.

Aleinde medida sira temi ona Konsellu Ministrus, liuhusi Dekretu Governu nian, kona-ba medida sira ezekusaun deklarasaun estadu emerjénsia nian, bandu hala’o atividade hotu ne’ebé implika halibur ema barak  iha territóriu nasionál tomak.

Governu apela ba populasaun hotu atu partisipa iha kampaña vasinasaun kontra COVID-19  no respeita medida sira hotu prevensaun nian, liuliu utiliza máskara oin nian ne’ebé taka inus no ibun, fase liman beibeik, pelumenus mantein distánsia metru ida entre ema ida ho ema seluk no evita halibur malu ho ema barak. REMATA

   Ba leten