Komunikadu Kondolénsias Governu Timor-Leste nian kona-ba Sua Santidade Amu Papa Francisco ninia Mate
Prezidénsia Konsellu Ministrus
Portavós Governu Timor-Leste
IX Governu Konstitusionál
...........................................................................................................................
Loron 21 fulan-abril tinan 2025
Komunikadu Imprensa
Komunikadu Kondolénsias Governu Timor-Leste nian kona-ba Sua Santidade Amu Papa Francisco ninia Mate
Ho laran triste tebes no sentimentu ne’ebé kle’an, bainhira Timor-Leste simu notísia kona-ba Sua Santidade Papa Francisco nia mate, lider espirituál ida ne’ebé ho influénsia boot tebetebes ba umanidade, defensór ne’ebé lakole ba sira ne’ebé vulneravel liu no promotór dame, justisa no fraternidade nian entre povu sira.
Sua Santidade Amu-Papa Francisco hakotu iis iha segunda-feira dadeer, loron 21 fulan-abríl 2025, tuku 7:35 dadeer (oras Roma nian), ho tinan 88, iha Vatikanu.
Moris iha Buenos Aires, Arjentina, iha loron 17 fulan-dezembru tinan 1936, Jorge Mario Bergoglio tama iha Companhia de Jesus no dedika nia moris ba servisu pastorál, ne’ebé sai Arsebispu Buenos Aires nian iha tinan 1998 no Kardeál iha tinan 2001. Iha loron 13 fulan-marsu tinan 2013, nia eleitu nu'udar Sumu Pontífise Igreja Katólika nian, hodi adota naran Francisco, iha referénsia ba Saun Francisco de Assis, símbolu haraik-an no kompromisu nian ba ema kiak sira.
Durante nia pontifikadu, nia diferente tanba nia dedikasaun metin ba justisa sosiál no diálogu inter-relijiozu. Nia maka lian ne’ebé maka'as/firme hodi promove direitus umanus no dignidade povu sira-nian, inspira sarani milloins iha mundu tomak ho ninia mensajen domin, esperansa no solidariedade nian.
Papa Francisco vizita Timor-Leste hosi loron 9 to’o 11 fulan-setembru 2024, iha momentu istóriku ida ba ita-nia rain. Ninia vizita apostólika halibur timoroan rihun atus ba atus iha manifestasaun fiar no devosaun nian, liuliu iha selebrasaun eukarístika iha Tasi Tolu, ne’ebé partisipa hosi sarani rihun 600 resin. Durante nia estadia, nia husik hela mensajen esperansa nian, unidade no kompromisu ba dame, no subliña importánsia hosi juventude no protesaun ba valór kulturál no espirituál sira povu timoroan nian.
Portavós Governu no Ministru Prezidénsia Konsellu Ministru, Agio Pereira, hodi hanoin hikas vizita Santu Padre, Papa Francisco nian foin lalais ne’e mai Timor-Leste, hateten katak ida-ne’e “liu fali vizita simples ida. Hanesan enkontru ida ne’ebé kle’an ho povu ida ne’ebé sofre maka’as hodi hetan ninia liberdade no independénsia. Santu Padre to’o iha Timor-Leste no manán nasaun ida nia fuan no klamar, hodi husik hela mensajen ida ne’ebé maka’as tebes: atu imi-nia fiar sai imi-nia kultura — no povu timoroan bele halo ida-ne’e. Kultura rekonsiliasaun, toleránsia no perdaun nian. Kultura povu ida nian ne'ebé tau, iha nivel aas liu hosi sira-nia ezisténsia, valór dame nian, armonia no solidariedade nian. Ita-nia povu sei agradese nafatin ba Santu Padre nia esforsu sira hodi fó mai ita enkontru ida-ne'e - uniaun sagradu ida-ne’e.”
“Hodi Governu no povu timoroan nia naran”, Portavós Governu nian hato’o “sentidas kondolénsias ba Igreja Katólika, Koléjiu Kardeál sira-nian, povu Arjentinu no sarani sira hotu iha mundu tomak.”
Governu informa katak sei konvoka ba tersa-feira ne’e reuniaun estraordinária ida Konsellu Ministrus nian, iha ne’ebé sei deklara lutu nasionál no sei hasa’e bandeira to’o klaran de’it durante loron hitu, hodi fó omenajen ba memória Sua Santidade Papa Francisco nian.
Iha tempu lutu no reflesaun ida-ne’e, Timor-Leste hamutuk iha orasaun ho sarani milloins iha mundu tomak, hodi agradese ba moris no misaun Sua Santidade Papa Francisco nian.
Atu nia bele deskansa ho pás. REMATA