Prezidente Repúblika renova Estadu Emerjénsia ba loron 30 tan
Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, hafoin simu pedidu husi Governu, dekreta ona, horiseik, loron 1 fulan-marsu tinan 2021, renovasaun ba estadu emerjénsia ba loron 30 tan, hahú husi tuku 00:00 loron 4 fulan-marsu to’o 23:59 loron 2 fulan-abríl tinan 2021.
Governu delibera ona iha sorumutuk Konsellu Ministru nian iha loron 19 fulan-fevereiru tinan 2021, hodi propoin ba Prezidente Repúblika atu renova Estadu Emerjénsia, ba loron tolunulu tan. Hafoin hetan paresér pozitivu sira husi Konsellu Estadu no husi Konsellu Superiór Defeza no Seguransa nian, Parlamentu Nasionál ohin, iha Plenáriu, autoriza ona Prezidente Repúblika atu deklara renovasaun estadu emerjénsia da-11, dezde pandemia COVID-19 ne’e mosu.
Ohin, Konsellu Ministrus aprova ona medida sira ba ezekusaun deklarasaun Estadu Emerjénsia, no Governu deside mantein jeneralidade husi medida sira ne’ebé uluk hetan ona aprovasaun no ezekuta to’o oras ne’e. Iha sorumutuk ida-ne’e, renova mós impozisaun serka sanitária ida iha munisípiu Kovalima, no bandu nafatin dezlokasaun entre munisípiu ida-ne’e no munisípiu sira seluk, to’o loron 2 fulan-abríl tinan 2021.
Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, iha debate kona-ba pedidu autorizasaun ba renovasaun deklarasaun estadu emerjénsia ba dala sanulu-resin-ida ne’e, hatete katak “iha momentu ida-ne’e, ita-nia arma úniku atu defende an no proteje an maka labele husik inimigu haree-labelek [invizível], COVID-19 ne’e, aumenta iha territóriu nasionál, liuhusi kontrolu ba entrada ema nian no impozisaun limitasaun ba direitu sidadaun sira nian, liuhusi estadu emerjénsia.”
Xefe Governu ne’e esplika katak dezde deklarasaun estadu emerjénsia dahuluk, Ezekutivu buka ona atu hametin preparasaun kontra COVID-19, “ho kriasaun fasilidade sira ba izolamentu no kuarentena, ne’ebé daudaun ne’e iha kama hamutuk 250 ba izolamentu kazu kmaan no kama hamutuk 25 ba kazu todan ka kuidadu intensivu sira”. Xefe Governu ne’e hateten tan katak momentu ida-ne’e “iha kuartu kuarentena nian hamutuk 728” no temi mós kona-ba “kapasidade atu halo teste detesaun ba COVID-19”.
Primeiru-Ministru informa katak “teste rastreiu kona-ba COVID-19 hala’o hela iha fatin barak iha país ne’e” atu “identifika ema ne’ebé bele lori virus moras ida-ne’e nian” no repete katak “Governu buka ajusta medida sira Estadu Emerjénsia ho nivel risku propagasaun COVID-19 nian, atu nune’e ita labele sofre ho medida ne’ebé la iha justifikasaun”. Karik hetan tranzmisaun komunitária iha territóriu nasionál, sei foti “medida lockdown nian hirak ne’ebé rigorozu liu, katak, taka totál sirkulasaun no atividade sira”.
Kona fali ba planu vasinasaun nian, Xefe Governu afirma katak “ita hahú ho sira-ne’ebé maka presiza, liuliu profisionál saúde nian no forsa seguransa no defeza nian, iha liña oin atu luta hasoru moras ne’e; no ita kontinua komprometidu atu imuniza 80% (porsentu ualunulu) husi ita-nia populasaun to’o tinan ida-ne’e nia rohan”.
Iha Timor-Leste, husikedas pandemia ne’e mosu ba dala uluk, rejista ona kazu konfirmadu korronavirus foun hamutuk 113, no husi númeru ida-ne’e na’in 90 maka rekupera ona no daudaun ne’e kazu ativu iha 23.
Númeru infetadu husi SARS-Cov-2 iha mundu liu ona millaun 114 no ema millaun 2,5 maka mate ona ho COVID-19.
