Primeiru-Ministru remata vizita ba Japaun

Sekretáriu Estadu Konsellu Ministrus no

Porta-voz Ofisial Governu Timor-Leste nian

Díli, 19 Marsu 2012

Primeiru-Ministru remata vizita ba Japaun

 

Sua Exelênsia Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão hasoru-malu ohin ho Sua Exelênsia Primeiru-Ministru Japaun, Yoshihiko Noda. Iha sorumutu bilateral amigável ne’e, Sr. Noda hato’o nia gratidaun ba apoiu ne’ebé Timor-Leste fó iha nível relasoens internasionais no konfirma katak Japaun sei apoia nafatin Timor-Leste atu tama iha ASEAN. Primeiru-Ministru japonêz ne’e hahí mos ita tanba ita konsege hala’o Eleisoens Prezidensiais foin daudauk ne’e ho dame no hakmatek i kongratula Primeiru-Ministru Gusmão “ba nia lideransa iha konsolidadsaun demokrasia.”

Durante reuniaun Primeiru-Ministru rua ne’e ko’alia mos kona-ba “Empréstimu ho osan Yene”, empréstimu ida ba tempu naruk ho funan ki’ik ne’ebé Japaun fó atu tulun Timor-Leste avansa nafatin ho implementasaun projetu infra-estruturas vitais ne’ebé identifika iha Planu Estratégiku Dezenvolvimentu, hanesan hadi’a estrada nasional 1. Ho finansiamentu ida ne’e bele ona hadi’a 118 quilómetrus estradas entre Díli ho Baucau tuir padroens internasionais, ne’ebé sei permite korredor esensial ba komérsiu ho turizmu ida ne’e hetan infra-estruturas ne’ebé diák no tahan kleur hodi nune’e bele dudu ba oin dezenvolvimentu ekonómiku no benefisia nafatin povu Timor-Leste ba tempu naruk. Aleinde bele posibilita kalendáriu ida ke di’ak liu ba implementasaun projetu, emprêstimu ne’e inklui mos rezultadus iha nível transferênsia kualifikasoens no kapasitasaun katak hatutan matenek ko kbiit. Faktu katak Japaun, hanesan paíz konservador ida kona-ba kestoens fiskais, bele fó mai ita emprêstimu hanesan ne’e, ne’e hatudu votu konfiansa ba Timor-Leste nia futuru.

Depois de reuniaun bilateral ne’e, Ministra Finansas Timor-Leste ho nia konjénere ka maluk ministru japonês asina dokumentus kona-ba emprêstimu ne’e iha Primeiru-Ministru rua nia prezensa. Iha mos serimónia asinatura seluktán ho Sr. Izumi Arai, Vise-Prezidente Ajênsia Kooperasaun Internasional Japaun (JICA).

Reunioens sira seluk ne’ebé hala’o iha loron ne’e, inklui almosu ho belun sira ne’ebé hori uluk kedan apoia Timor-Leste, Liga Parlamentar Amizade, halo konversasoens ho partidu  Opozisaun, entrevistas ba jornalistas japonezes, konversasoens ho Ministru Defeza Japaun nian, hato’o diskursu ida iha sesaun perguntas no respostas ho Klube Imprensa Japaun nian no jantar ka han kalan hamutuk ho Diretor-Jeral Negósius Estranjeirus Japaun.

Iha reuniaun espesial ida ho Primeiru-Ministru Gusmão, embaixador ida uluk iha Timor-Leste, Sr. Kitahara, ho nia kolega Sr. Takahashi, hato’o sira nia gratidaun ba tulun ne’ebé  Timor-Leste fó, tanba rai nakdoko maka’as iha parte Leste Japaun, tinan uluk liubá. Kartas apoiu ne’ebé alunus timoroan sira haruka alunus japonezes sira simu ho laran haksolok no gratidaun boot.

Primeiru-Ministru oras ne’e bá fali ona Indonézia, atu partisipa iha Diálogu Internasional kona-ba Defeza iha Jakarta, ba daruak. 

   Ba leten