Primeiru-Ministru manisfesta Kompromisu Timor-Leste ba Valor no Prinsípiu sira ASEAN no Japaun nian

Ter. 19 dezembru 2023, 17:30h
411228050_214924231663913_7567642544613540778_n

Durante nia partisipasaun iha Simeira Komemorativa Amizade Kooperasaun entre Asosiasaun Nasoins Sudeste Aziátiku (ASEAN) no Japaun ba da-50 ne’ebé hala’o iha kapitál Japaun, iha loron 16 to’o loron 18 fulan-dezembru tinan 2023, Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, hato’o Timor-Leste nia apresiasaun ba prinsípiu fundamentál nian sira ne’ebé define ona husi ASEAN no Japaun durante dékada lima ikus ne’e.

Durante Simeira Komemorativa ne’e analiza ona ba relasaun ne’ebé ASEAN no Japaun konkista ona dezde tinan 1973 no diskute mós kona-ba diresaun futura sira husi relasaun hirak ne’e. Líder ASEAN no Japaun nian sira, adopta vizaun konjunta no Planu Implementasaun, hodi reafirma kompromisu husi parte rua atu fortalese lasu Parseria Estratéjika Abranjente ASEAN-Japaun, ne’ebé foin lansa, ne’ebé revela signifikativu, substansiál no fó benefísiu ba parte sira.

Iha ninia diskursu, Xefe Governu afirma katak Timor-Leste valoriza “valór no aspirasaun komún nian sira ne’ebé ASEAN no Japaun define ona”, ne’ebé fahe “prinsípiu sira inkluzividade, respeitu ba mútuo, kompromisu ho prosperidade konjunta no vizaun husi komunidade ASEAN nian”.

Xanana Gusmão reafirma Timor-Leste nia kompromisu, atu “intensifika nia partisipasaun iha ASEAN”, maske nia pozisaun hanesan observadór”, hodi mantein “firme iha determinasaun no objetivu koletivu sira ASEAN nian, ne’ebé atu promove estabilidade, kreximentu ekonómiku no progresu sosiál”. Destaka mós katak “jornada Timor-Leste nian agora fó hakat dahuluk, no ami hakarak tebes ba loron ne’ebé ami bele kontribui ativamente ba diálogu no inisiativa sira ne’ebé maka dinámika iha rejiaun ida-ne’e”.

Primeiru-Ministru subliña katak relasaun diplomátika entre Japaun no ASEAN reflete “prova amizade nian ida iha promosaun ba dame, estabilidade no prosperidade iha rejiaun ne’e” no hato’o ninia “agradesimentu ba Indonézia hodi asume prezidénsia ASEAN nian ba tinan 2023, hodi dezeja mós “susesu boot ba Laos, ne’ebé sei asume prezidénsia iha tinan 2024”.

Primeiru-Ministru Japaun, Fumio Kishida, reafirma Governu Japaun nia kompromisu atu kontinua suporta Timor-Leste, ho objetivu klaru atu kontribui ba prosesu dezenvolvimentu iha país ne’e. Kishida mós defende katak, maske relasaun diplomátika entre Timor-Leste no Japaun liu ona tinan 20, importante atu fortalese kooperasaun hodi konsolida damen no promove respeitu ba prinsípiu komún sira demokrasia no direitus umanus.

   Ba leten