Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian iha loron 16 fulan-maiu tinan 2022

Prezidénsia Konsellu Ministrus

VIII Governu Konstitusionál

...........................................................................................................................

Komunikadu Imprensa

Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian iha loron 16 fulan-maiu tinan 2022

Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili no, aprova projetu Dekretu-Lei, ne’ebé aprezenta husi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, kona-ba alterasaun datoluk ba Dekretu-Lei n. 14/2018, loron 17 fulan-agostu, kona-ba Orgánika Governu Konstitusionál VIII no ba alterasaun daruak ba Dekretu-Lei n. 20/2019, loron 31 fulan-jullu, kona-ba Orgánika Ministériu Negósius Estranjeirus no Kooperasaun.

Alterasaun ba Dekretu-Lei n. 14/2018, loron 17 fulan-agostu, ida ne’e ho objetivu atu inklui iha kompozisaun Governu Konstitusionál VIII nian, Sekretáriu Estadu Komunidade Timoroan iha Rai-Li’ur.

Ho integrasaun Sekretáriu Estadu Komunidade Timoroan nian ida iha Rai-Li’ur iha kompozisaun Governu Konstitusionál VIII nian, ne’e rekoñese katak iha nesesidade no importánsia atu asegura hodi hametin lasu komunidade timoroan sira nian iha rai-li’ur ho komunidade nasionál, nune’e mós urjénsia atu garante mekanizmu sira ne’ebé efikás liu atu envolve sidadaun ne’ebé hela no serbisu iha rai-li’ur iha prosesu dezenvolvimentu país nian.

Aleinde ne’e, liuhusi diploma ida-ne’e, hala’o mós alterasaun daruak ba Dekretu-Lei n.20/2019, loron 31 fulan-jullu, kona-ba orgánika Ministériu Negósius Estranjeirus no Kooperasaun nian, ho forma atu garante armonizasaun ba atu normativu ida-ne’e ho lei orgánika Governu nian.

 Ikusliu, aproveita oportunidade husi intervensaun lejizlativa ida-ne’e atu armoniza dispozisaun sira iha Dekretu-Lei n. 14/2018, loron 17 fulan-agostu, kona-ba Ministériu Ensinu Superiór, Siénsia no Kultura, ho alterasaun hirak ne’ebé foin lalais ne’e aprova ona ba diploma legál kona-ba orgánika departamentu governamentál ida-ne’e nian.

Konsellu Ministrus aprova ona projetu husi Dekretu-Lei, ne’ebé aprezenta mós husi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, ne’ebé prosede ba alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei n.27/2016, loron 29 fulan-juñu, kona-ba Rejime Jurídiku Gabinete Ministeriál sira nian.   

Liuhusi intervensaun normativa ida-ne’e:

  • dezenvolve kuadru normativu konformadór, organizasaun Unidade Administrasaun no Finansas Gabinete Primeiru-Ministru nian;
  • estabelese tratamentu diferente ida ba Xefe Gabinete sira, ba efeitu remuneratóriu sira.
  • define direitu funsionáriu no ajente sira administrasaun públika nian ne’ebé rekizita no destaka ona atu hala’o atividade iha gabinete ministeriál sira hodi simu suplementu remuneratóriu ba prestasaun serbisu estraordináriu nian; no
  • define mós ba membru sira seguransa pesoál nian husi Membru sira Governu nian, direitu atu simu subsídiu risku nian ida iha kondisaun sira ne’ebé mak atu hanesan ho kondisaun sira ne’ebé  prevee ona ba seguransa pesoál Prezidente Repúblika nian.

 

Diploma ida-ne’e estabelese obrigatoriedade atu sosa, husi administrasaun direta ka indireta Estadu nian, pelumenus, 75% husi sasán sira ne’ebé prodús iha Timor-Leste, iha ámbitu operasaun kontratasaun públika nian kona-ba ai-han sira ba konsumu ema nian.    Objetivu sira husi medida ida-ne’e maka, husi sorin ida, atu garante abastesimentu públiku, liuliu ai-han nian no, iha sorin seluk, atu garante katak uma-kain sira ne’ebé mak ekonomikamente no sosialmente kbiit-laek sei la lakon asesu ba ai-han, rezultadu husi aumentu ne’ebé boot iha ninia presu sira. Ho forma ida-ne’e, Estadu propoin atu ezekuta medida lubuk ida ne’ebé aumenta konfiansa ba operadór ekonómiku sira, liuliu ba agrikultór sira, atu aumenta produsaun nasionál ba produtu agríkola sira.

Konsellu Ministrus aprova ona projetu Dekretu-Lei ne’ebé aprezenta husi Ministru Turizmu, Komérsiu no Indústria, José Lucas do Carmo da Silva, kona-ba alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei n. 8/2022, loron 16 fulan-fevereiru, ne’ebé kria liña kréditu “Fasilidade Garantia Kréditu Suave” nian. Hodi konsidera interese boot ne’ebé medida ida-ne’e kria hamutuk ho setór privadu, Governu konsidera ne’e relevante atu hametin apoiu sira iha kuadru liña kréditu nian ne’ebé temi ona, hodi introdús iha alterasaun hirak tuir-mai ne’e:

  • Inklui posibilidade empreza boot sira sai benefisiária;
  • Valór totál husi liña kréditu nian aumenta ba dolar amerikanu millaun lima-nulu;
  • Valór limite másimu husi valór garantia kréditu nian ne’ebé fó ba kada empreza mikro, ki’ik, média ne’ebé selesiona atu hetan benefísiu husi medida ida-ne’e aumenta ba dolar amerikanu rihun atus- rua-lima-nulu
  • Valór limite másimu garantia kréditu nian ne’ebé fó ba kada empreza boot ne’ebé selesiona ona atu hetan benefísiu husi medida ida-ne’e aumenta ba dolar amerikanu millaun ida.

Alterasaun ba kuadru normativu liña kréditu “Fasilidade Garantia Kréditu Suave” ida-ne’e nian atu konkretiza kompromisu ne’ebé iha Programa Governu nian atu kria kondisaun posivel sira hotu atu hasa’e diversifikasaun ekonómika, iha área produtiva sira, hanesan iha agrikultura, pekuária, peska no turizmu, aleinde setór indústria nian.

Konsellu Ministrus aprova ona Proposta Rezolusaun Parlamentu Nasionál nian ne’ebé aprova Konvensaun entre Repúblika Portugeza no Repúblika Demokrátika Timor-Leste atu Evita Dupla Tributasaun no atu Prevene Evazaun Fiskál iha Matéria Impostu nian sira kona-ba rendimentu.

Konvensaun ida-ne’e entre Repúblika Portugeza no Repúblika Demokrátika Timor-Leste, asina ona iha Lizboa, iha loron 27 fulan-setembru tinan 2011. Atu tama iha vigór, Konvensaun ne’e tenke aprova husi país rua, Portugal aprova ona Konvensaun, iha loron 8 fulan-juñu tinan 2012. Ho Proposta Rezolusaun ida-ne’e nian, hein katak Konvensaun ne’e tama iha vigór iha país rua ne’e.

Objetivu sira husi Konvensaun ida-ne’e mak atu halakon dupla tributasaun internasionál iha diferente kategoria rendimentu nian ne’ebé simu husi rezidente Estadu rua nian, nune’e mós atu prevene evazaun fiskál. Aleinde ne’e, hakarak atu kontribui mós ba kriasaun enkuadramentu fiskál ida ne’ebé estavel no favoravel ba dezenvolvimentu troka komersiál sira no investimentu nian entre Estadu rua ne’e, hodi halakon difikuldade fiskál ba sirkulasaun kapitál, teknolojia no traballadór sira nian. Ho konvensaun ida-ne’e, atu fasilita troka informasaun nian sira ho natureza fiskál entre administrasaun tributária sira husi Estadu rua ne’e.

Ikusliu, Konsellu Ministrus aprova Projetu Dekretu-Lei, ne’ebé aprezenta husi Ministru Ensinu Superiór, Siénsia no Kultura, Longuinhos dos Santos, kona-ba medida apoiu ba estabelesimentu ensinu superiór privadu nian atu hetan asesu ba internet. Medida ida-ne’e ho objetivu atu fasilita asesu ba internet husi parte dosente no estudante ensinu superiór privadu sira.

Apoiu ida-ne’e ba estabelesimentu sira ensinu superiór privadu nian atu hetan asesu ba internet ne’e konkretiza liuhusi pagamentu, husi Estadu, ba kustu sira instalasaun no manutensaun ligasaun nian ba internet husi parte dosente no estudante ensinu superiór privadu sira nian, no mós valór sira ne’ebé relasiona ho tráfegu internet nian. REMATA

   Ba leten