Timor-Leste Selebra Loron Mundial Labarik

Kua. 25 novembru 2020, 10:58h
IMG_3154

Vise-Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun, Signi Verdial, Komisaria Nasionál Direitus Labarik, Dinorah Granadeiro hamutuk ho Presidente Autoridade RAEOA, Arsenio Paixão Bano, Autoridades Lokais, Parseirus Dezenvolvimentu, Profesores Inklui Labarik sira hala’o Selebrasaun Loron Mundial ba Labarik. Atividade ne’e hala’o iha Rejiaun Administrasaun Espesiál Oé-Cusse Ambeno-RAEOA, Loron Tersa-Feira to’o Kuarta-Feira (24-25/11/2020).

Tema ba selebrasaun iha tinan ida ne’e mak “ Proteje no Investe iha Ami Labarik Ba Futuru Nasaun”. Iha selebrasaun refere Vise-Ministra MSSI no Komisaria Nasionál Direitus Labarik hala’o mós diálogu ho Profesores, Autoridades komunitária inklui estudantes RAEOA.

Iha okaziaun ne’e, Vise-Ministra MSSI, Signi Verdial hateten, “Governu iha komprimisiu no komitmentu ne’ebé bo’ot atu haree direitus ba labarik sira, tanba sá selebra iha RAEOA? Selebrasaun ida ne’e hala’o Iha RAEOA, tanba ita hatene katak iha RAEOA labarik barak mak seidauk goza sira nia direitu, problema bo’ot ba ra’es badak no problema mal nutrisaun ne’ebé nia númiru ne’e a’as liu iha RAEOA, ho problema hirak ne’e liga ba selebrasaun loron mundial ba labarik, ita hanoin katak persiza tau atensaun atraves programa no politika governu nian, liu-liu oinsá atu bele rezolve problema sosiál. Dehan Vise-Ministra, atu rezolve problema sosiál, dalan ida mak atu halo reforma ba programa bolsa da mãe hodi bele investe iha labarik sira, tanba labarik sira mak sai hanesan futuru ba nasaun”.

Ikus liu-Vise Ministra fó parabéns ba labarik sira hotu iha mundo tomak, liu-liu iha Oé-Cusse ne’ebé selebra sira nia loron mundial ba direitu labarik.

Iha fatin hanesan, Presidente Autoridade RAEOA, Arsenio Paixão Bano hateten, agradese tanba Oé-cusse sai hanesan fatin ba selebrasaun Loron Mundial ba Labarik. Husu ba inan aman no profesores atu hahu hapara violénsia, maibé tenke investe no proteje labarik sira, tanba sira mak sai hanesan futuru ba nasaun Timor-Leste.

Autoridade Oé-Cusse aseita ho programa tomak Estadu Timor-Leste nian, Governu, liu-liu MSSI nia programa sira ne’ebé liga ba Direitus labarik inklui reforma programa Bolsa da Mãe-BDM nian ne’ebé Oé-Cusse sai hanesan fatin pilotu ba reforma refere, tanba estudu hatudu katak iha Timor-Leste mal nutrisaun barak liu mak iha Oé-Cusse no violénsia domestika barak liu mós iha Oé-Cusse nomós protesaun ba labarik iha Oé-Cusse menus liu, tanba ne’e tenke halo mudansa ba situasaun hirak ne’e hodi sai fali di’ak liu iha Timor-Leste, katak Presidente RAEOA.

Iha selebrasaun ne’e, Komisaria Nasionál Direitus Labarik, Dinorah Granadeiro hateten, “estadu ida ne’e tau prioridade ba labarik sira nia bem-estar, tanba labarik mak futuru no tenke investe husi labarik sei iha inan nia kabun laran. Dezenvolvimentu nasaun ida ne’e sei sai di’ak liu, wainhira investimentu ne’e ita hahu kedas husi labarik idade zero, tanba ne’e ita hotu-hotu iha obrigasaun atu fó protesaun no atu investe ba labarik sira. Investimentu ba labarik la’os deit obrigasaun governu nian, maibé hahu kedas husi obrigasaun inan no aman sira nian”.

Komisaria esplika liu tan, hahu loron ohin ita hahu kampaña nasionál loron 16 kontra violénsia hasoru feto no labarik, husu ba inan aman sira atu hahu eduka nia oan sira la ho violénsia, tanba violénsia la’os dalan alternativu atu eduka ita nia oan sira, ita nia oan sira presiza ita nia domin no ita nia kariñu, hodi fasilita sira atu sai duni futuru ba nasaun no kontribui duni ba dezenvolvimentu nasaun ida ne’e.

Entertantu, Alexandre Cab, Finalista hosi Escola Sekundária Geral Palaban Oé-Cusse(ESGP) hateten, presiza kria kondisaun no koopera hamutuk ho parte hotu-hotu inklui inan aman sira hodi nune’e bele asegura direitus labarik iha nasaun ida ne’e, tanba ita haree katak labarik barak mak komete ona iha traballu forsadu no labarik barak mak hetan ona violénsia oi-oin tanba ne’e husu ba entidades hotu-hotu atu tau atensaun ba ida ne’e, tanba labarik sira mak sai hanesan rekursu ida importante ba futuru nasaun ninian.

Alexandre Cab mós rekomenda ba governu atu bele reve politika programa bolsa da mãe, halo lei ba traballu infantil no traballu forsadu, estabelese sentru transformasaun juvenil, hadia infra-estrutura básiku ho inkluzivu iha eskola.

Partisipa iha selebrasaun Loron mundial ba labarik ida ne’e mak hanesan, Diretór Jeral MSSI, Rui Manuel Gago Exposto, Sekretária Rejionál Edukasaun & Solidariedade Sosiál-RAEOA, Avelina da Costa Prokuradór Jeral Distrital Oé-Cusse, Dr. Mateus Nesi, Diretór Nasionál Direitus Humanus no Sidadania, Flaviano Moniz Leâo, NGO Nasionais no Internasionais .

   Ba leten