Sorumutuk Konsellu Ministru iha loron 11 fulan-maiu tinan 2017

Prezidénsia Konsellu Ministrus

VI Governu Konstitusionál

..............................................................................................................................

Dili, loron 11 fulan-maiu tinan 2017

Komunikadu Imprensa

Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 11 fulan-maiu tinan 2017

Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk loron quinta ne’e, iha Palásiu Governu, iha Dili, no aprova ona diploma neen ne’ebé hato’o husi Ministériu Administrasaun Estatál, atu regulamenta eleisaun sira oin-mai.

Data sira ne’e fiksa tiha ona hodi hala’o sorumutuk Asembleia Aldeia no Konsellu Suku sira nian, iha ámbitu husi prosesu sira ne’ebé maka hatama tan iha eleisaun dirijente komunitáriu sira nian. Diploma ne’e mosu tanba levantamentu dadus nian ida ne’ebé atu hatán ba Suku balu ne’ebé mak ninia dimensaun populasionál no la fó dalan ba prestasaun efetiva ida kona-ba beins no servisu públiku sira, la fó dalan mós atubele hala’o funsaun tradisionál sira ne’ebé mak atribui ona ba na’i ulun komunitária sira, tanba ne’e maka Ministériu Administrasaun Estatál rekoñese katak presiza  atu harii tan Suku foun 10. Data ba aprezentasaun kandidatura ba Xefe Suku (Suku foun sira nian) maka loron 18 fulan-maiu. Eleisaun ba volta dahuluk nian ne’e sei hala’o iha loron 2 fulan-juñu no volta daruak nian iha loron 17 fulan-juñu.

Diploma sira seluk Ministériu Administrasaun Estatál aprezenta ona kona-ba eleisaun parlamentár nian iha loron 22 fulan-juñu

Aprova ona regulamentu kona-ba aprezentasaun kandidatura sira nian ba eleisaun deputadu sira iha Parlamentu Nasionál. Regulamentu ne’e define norma jerál sira kona-ba aprezentasaun no admisaun kandidatura sira nian ba eleisaun deputadu sira ba Parlamentu Nasionál no norma sira ne’ebé kontensiozu, kona-ba faze ne’e husi prosesu eleitorál nian sira.

Hetan ona mós, aprovasaun regulamentasaun kona-ba atividade sira fiskalizasaun, observasaun no kobertura mediátika eleisaun deputadu sira ba Parlamentu Nasionál, ne’ebé define direitu no devér fiskál sira nian husi partidu polítiku no koligasaun partidária sira, husi observadór no profisionál sira komunikasaun nian. Fiksa mós, regra sira akreditasaun nian ba partisipante sira ne’e.

Tuir aprovasaun sorumutuk uluk nian, atualizasaun ba resenseamentu eleitorál iha rai-li’ur,  atuhodi rekoñese importánsia ne’ebé prosesu eleitorál iha ba sidadaun timoroan sira hotu, Konsellu Ministrus aprova ona prosedimentu tékniku sira hodi hala’o eleisaun parlamentár sira iha rai-li’ur.

Diploma ida ne’e, estabelese norma sira ne’ebé regula prosesu votasaun no sura votu sira, apuramentu husi rezultadu eleisaun nian no define prosesu akreditasaun husi fiskál kandidatura sira, husi observadór eleitorál no profisionál sira husi órgaun komunikasaun sosiál sira nian durante hala’o atividade sira kona-ba akompañamentu, observasaun no kobertura ne’e.

Hetan ona aprovasaun ba regra sira organizasaun no funsionamentu ba Sentru sira Votasaun nian, prosedimentu votasaun, kontajen votu sira no apuramentu rezultadu sira nian.

Nune’e mós aprova ona regulamentu kona-ba kampaña no propaganda eleitorál sira, ne’ebé estabelese regra sira hodi regula kona-ba halo kampaña eleitorál ba eleisaun ida ne’e.

Konsellu Ministrus autoriza ona asinatura ba Memorandu Entendimentu entre Governu Repúblika Demokrátika Timor-Leste no Governu Victoria (iha Austrália) kona-ba amizade no kooperasaun, ne’ebé hato’o husi Gabinete Primeiru-Ministru. Akordu ne’e iha ninia objetivu prinsipál ba manutensaun apoiu Governu Victoria nian kona-ba formasaun iha área sira Governasaun no Administrasaun Públika nian.

Timor GAP, formalmente, entrega ona ba Governu Relatóriu no Konta sira tinan 2016 nian, tuir lei no tuir norma internasionál sira kona-ba elaborasaun relatóriu finanseiru sira. Prezidente empreza públika ne’e nian, Francisco Monteiro, ne’ebé akompaña husi Ministru Petróleu no Rekursus Minerais, hato’o ona ba Konsellu Ministrus dadus detalladu sira kona-ba atividade prinsipál hirak ne’ebé dezenvolve ona iha tinan 2016, liu-liu dezenvolvimentu rekursu umanu no rekursu institusionál sira, negósiu sira, projetu sira, rezultadu finanseiru sira no projesaun empreza ne’e nian ba iha tempu oin mai. Dokumentu ne’e tenke entrega ona iha fulan ida ne’e ba Tribunál Kontas nian, hamutuk ho auditoria ne’ebé hala’o husi empreza independente ida, tanba ne’e, iha fulan-juñu Relatóriu ne’e tenke loke ona ba públiku.

Gabinete Primeiru-Ministru nian, hato’o ona pontu situasaun ida kona-ba Konferénsia relasiona ho Ajenda 2030 kona-ba Roteiru ba Objetivu sira husi Dezenvolvimentu Sustentavel (ODS) iha Estadu frajil sira ne’ebé afetadu husi konflitu, ne’ebé sei hala’o iha loron 22 no 23 fulan-maiu, iha Dili, halo parte ba komemorasaun sira kona-ba Restaurasaun Independénsia (ninia ajenda bele haree iha ne’e). Konferénsia ne’e hala’o iha parseria ho membru sira husi Grupu Informál Nivel Aas ba ODS no Sekretariadu g7+, ho apoiu husi Programa Nasoins Unidas nian ba Dezenvolvimentu (PNUD). Sei partisipa iha konferénsia ne’e, polítiku no parseiru dezenvolvimentu nian sira, nasionál no husi rai-li’ur, no organizasaun sira sosiedade sivíl nian (komunikadu imprensa Portavós Governu nian, bele haree iha ne’e). REMATA

   Ba leten