Primeiru-Ministru hasoru malu ho Papa Francisco hodi entrega Akordu ho Santa Sé

Ministru Estadu no Prezidénsia Konsellu Ministru no

  Portavós Ofisiál Governu Timor-Leste

 Díli, loron 1 fulan-marsu tinan 2016

Primeiru-Ministru hasoru malu ho Papa Francisco hodi entrega Akordu ho Santa Sé

Primeiru-Ministru, Rui Maria de Araújo, halo viajen ohin, loron 1 fulan-marsu, ba Roma, Itália, taubele to’o ba Santa Sé, ne’ebé sei ba hasoru malu ho Papa Francisco. Objetivu prinsipál vizita nian maka sei entrega Akordu istóriku entre Repúblika Demokrátika Timor-Leste no Santa Sé, hafoin hetan ratifikasaun husi Parlamentu Nasionál.

Akordu ne’e asina ona iha Dili, iha loron 14 fulan-agostu tinan 2015, husi Primeiru-Ministru, Rui Maria de Araújo, no husi Sekretáriu Estadu Vatikanu nian, Kardeál Pietro Parolin. Ratifikasaun husi Parlamentu Nasionál Timor-Leste nian halo ona iha loron 26 fulan-outubru tinan 2015 no publika ona hanesan Rezolusaun Parlamentu Nasionál n.u 18/2015 iha loron 11 fulan-novembru tinan 2015.

Dokumentu ne’e estabelese kuadru jurídiku ba relasaun sira entre Repúblika Demokrátika Timor-Leste ba Santa Sé, hodi rekoñese nia papél istóriku importante no kulturál iha Timor-Leste no halo transmisaun kle’an relijiaun Katólika nian iha sosiedade timoroan. Respeita, maski, prinsípiu sira liberdade relijiaun no separasaun Igreja no Estadu nian.  Troka instrumentu sira ratifikasaun nian ne’ebé hala’o iha loron 3 fulan-marsu, hahú ona iha tinan 2006, ho harii komisaun ida hodi hahú diskusaun kona-ba termu sira Akordu nian.

Akordu ida ne’e define no garante estatutu Igreja Katólika nian no regula área oin-oin, inklui matrimóniu kanóniku, fatin orasaun nian, instituisaun katólika sira edukasaun no formasaun nian, hanorin relijiaunnian iha eskola sira, atividade igreja nian hodi tulun kiak sira, servisu pastorál iha Forsa Armada sira nian no iha penitensiária no ospitál sira, no sistema fiskál no patrimoniál.

Iha tinan liubá, Kardeál Parolin hatete katak, Akordu ida ne’e ”hanesan hakat ida importante iha dalan ne’ebé Igreja Katólika no povu Timor-Leste hala’o hamutuk ona durante tinan atus lima nia laran. Relasaun ida ne’e úniku, ne’ebé maka Santa Sé fó valór boot, hatur no deklara momoos ona iha Konstiuisaun Timor-Leste nian.

Sei akompaña Primeiru-Ministru iha viajen ida ne’e, Vise-Prezidente Parlamentu Nasionál Adérito Hugo da Costa, no Vise-Ministru Negósiu Estrajeiru no Kooperasaun, Roberto Sarmento de Oliveira Soares. Primeiru-Ministru iha mós ajenda, hanesan sorumutuk bilaterál sira balu no sei hasoru malu mós ho membru komunidade timoroan sira.

Portavós Governu Konstitusionál VI, Ministru Agio Pereira, konsidera katak ”Primeiru-Ministru mak entrega rasik Akordu ho Santa Sé ne’e, asina no ratifika ona, no hasoru malu ho Sua Santidade Papa Francisco maka dalan ne’ebé so’i duni hodi hakotu prosesu naruk husi Akordu importante ne’e. Primeiru-Ministru nia viajen ida ne’e, hodi rekoñese Igreja nia papél sentrál iha ita-nia sosiedade, iha ita-nia istória no iha ita-nia libertasaun no hatudu ita-nia relasaun kle’an ho Vatikanu.

Primeiru-Ministru no delegasaun sei fila hikas mai Dili iha tersa-feira loron 8 fulan-marsu.

   Ba leten