Governu Timor-Leste

Prezidénsia Konsellu Ministrus

VI Governu Konstitusionál

..............................................................................................................................

Dili, loron 23 fulan-fevereiru tinan 2016

Komunikadu Imprensa

Sorumutuk Konsellu Ministrus loron 23 fulan-fevereiru 2016

Konsellu Ministrus, hala’o sorumutu tersa-feira ne’e, loron 23 fulan-fevereiru tinan 2016, iha sala sorumutuk Konsellu Ministrus nian, iha Palásiu Governu, iha Dili no aprova ona:

1. Rezolusaun Governu ne’ebé aprova Gráfika Nasionál hodi prodús no fa’an ba setór públiku no privadu

Gráfika Nasionál daudaun ne’e moderniza no restrutura ona, iha nivel ekipamentu no rekursu umanu sira, iha ona kapasidade produsaun ho kualidade, lalais, konfiansa no konfidensiál, bele ba setór públiku ne’ebé to’o daudaun ne’e maka nia destinatáriu prinsipál, bele mós ba setór privadu.

Autorizasaun ne’e mosu iha ámbitu Planu Estratéjiku Restruturasaun no Modernizasaun Gráfika Nasionál nian, aprova ona husi Governu Konstitusionál V, iha tinan 2013, ne’ebé prevee nia transformasaun graduál empreza moderna ida no iha sustentabilidade rasik, ne’ebé iha kapasidade atu hatán ba nesesidade sira hotu iha produsaun gráfika Estadu nian.

2. Alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei n^u 20/2003, loron 13 fulan-novembru, kona-ba Moeda Legál iha Timor-Leste

Alterasaun ne’e revoga dispozisaun sira husi Dekretu-Lei n^u20/2003, loron 13 fulan-novembru, ne’ebé regula importasaun no esportasaun moeda nian, bainhira matéria ne’e inklui ona, iha Lei n^u17/2011, loron 28 fulan-dezembru (Lei Brankeamentu Kapitál nian sira), ne’ebé maka dezenvolvidu liu.

3. Alterasaun daruak ba Dekretu-Lei n.^u 19/2010, loron 1 fulan-dezembru, kona-ba Estatutu Inspesaun Jerál Traballu nian

Halo fila fali estrutura servisu inspesaun traballu nian ho objetivu  hodi hadi’a nia funsionamentu no haluan nia atividade inspesaun ba-iha nasaun laran tomak.

Medida ne’e importante, tanba impaktu husi kresimentu negósiu, investimentu no ekónomia nasaun nian iha merkadu traballu nian, ne’ebé ezijente liu no mós iha kresimentu. Nune’e, importante tebes hodi garante katak direitu no devér sira ne’ebé prevee iha Lei Traballu nian no regulamentu seluk tenke respeitu, hosi nivel serbisu nian ne’ebé atu fó ba komunidade husi Inspesaun Jerál Traballu nian aumenta, hodi ezije liu efisiénsia no efetividade ba ninia atividade verifikasaun ba kumpri Lei sira Serbisu nian.

Iha tinan rua ikus, Inspesaun Jerál Traballu nian kontrola ona rihun 2.400 liu fatin serbisu nian, ne’ebé kobre serbisu-na’in sira hamutuk rihun 31.565, no halo operasaun konjunta interministeriál ba fatin 146 liu, hodi aplika sansaun ba empregadór sira rihun 1.284 liu ne’ebé maka viola lei.

4. Rezolusaun Governu nian kona-ba Komisaun Nasionál Sientífika Independente ba Istória Luta Libertasaun Nasionál

Harii Komisaun Nasionál Sientífika Independente ba Istória Luta Libertasaun Nasionál nian prevee ona iha Estatutu Kombatente Libertasaun Nasionál, ho nia misaun atu hakerek istória daudaun nian husi Rezisténsia Timoroan sira kontra okupasaun estranjeira. Komisaun ne’e sei iha ninia ekipa koordenadora no ekipa téknika, ne’ebé sei halo parte husi istoriadór sira no hakerek na’in sira.

Diploma ida ne’e define regra sira ne’ebé regula ba harii Komisaun ne’e, ne’ebé ho ninia mandatu ba tinan rua.

 

Konsellu Ministru mós analiza ona:

1. Kalendáriu Lejizlativu

Sekretáriu Estadu Konsellu Ministru halo pontu situasaun  ida kona-ba inisiativa lejizlativa ministeriál sira nian ne’ebé hein apresiasaun husi Governu iha fulan haat oin mai. Kalendáriu Lejizlativu ne’e organiza serbisu sira hotu no haruka projetu hirak ne’e ba Konsellu Ministrus, atu halo efikás no efisiente liu ba  ninia apresiasaun no foti desizaun nian.

2. Relatóriu kona-ba impaktu fenómenu El Niño nian iha Timor-Leste

Ministériu Interiór atualiza ona informasaun ne’ebé hato’o ona ba Governu kona-ba impaktu sira ne’ebé provoka husi fenómenu klimátiku koñesidu ho naran EL Niño no medida sira ne’ebé maka dezenvolve ona, tuir aprezentasaun ne’ebé halo ona iha sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 12 fulan-fevereiru tinan 2016.

Aprezenta ona sumáriu ida kona-ba Planu Resposta Governu nian, ne’ebé dezenvolve husi Autoridade Nasionál Protesaun Sivil iha kolaborasaun hamutuk  ho Sentru Jestaun Krize nian, ne’ebé koordena apoiu ba  populasaun sira, iha kolaborasau hamutuk ho Administrasaun Estatál no ho Polísia Nasionál Timor-Leste nian.

 Planu Resposta ne’e define zona prioritária sira  ba apoiu emerjénsia atubele garante aihan ba país laran tomak, iha fulan-marsu nia laran to’o fulan-agostu 2016, haree-ba kondisaun metereolójika no dadus sira kona-ba produsaun agríkola, liuliu ba zona sira agrikultura subzisténsia nian.

3. Projetu sira Konstrusaun nian

Ministru Obras Públikas, Transportes no komunikasaun, akompaña husi Komisaun Nasionál Aprovizionamentu, hato’o ona ba Konsellu Ministrus projetu oin-oin kona-ba konstrusaun infraestrutura bázika nian sira, entre hirak ne’e, inklui mós ponte foun Bidau-Sant’Ana. Halo mós avaliasaun kona-ba situasaun konstrusaun, servisu konsultadoria nian no kontrola parte sira estrada nian, liuliu Manatutu-Natarbora, Tibar-Likisá no Tibar-Glenu.