Ministru Planeamentu no Investimentu Estratéjiku fó kontributu importante barak iha Nasoins Unidas

Kin. 08 outubru 2015, 11:44h
IPI, XG, Exposto e RMA

Ministru Planeamentu no Investimentu Estratéjiku no Membru Konsellu Konsultivu g7+ nian, Kay Rala Xanana Gusmão, fó kontributu signifikativu barak iha sorumutuk ne’ebé mak hala’o iha Asembeleia Jerál Nasoins Unidas da-70 nia rohan, iha Nova Iorke.

Iha loron 28 fulan-setembru, Ministru ne’e ko’alia kona-ba Timor-Leste nia dalan dezenvolvimentu nian no ninia esperiénsia iha kontinente Áfrika nian, iha eventu paralelu ida ho naran “Implementa Kuadru Foun Dezenvolvimentu nian iha Nasaun sira ne’ebé mak afeta husi Konflitu no Frajilidade”. Eventu ida ne’e organiza husi Grupu Internasionál ba Konstrusaun Pás no Estadu nian, dirije husi Repúblika Serra Leoa no husi Reinu Suésia nian.

Iha reflesaun ida kona-ba vizita sira ne’ebé nia halo foin daudaun ne’e ba Repúblika Sentru-Afrikana, Repúblika Demokrátika KongoIMG_5079 no Giné-Bisau, Xanana Gusmão destaka kona-ba importánsia husi fatór psikolójiku nian iha situasaun konflitu nian sira no esplika katak, dala barak liu mudansa ne’ebé importante liu akontese iha mudansa mentalidade nian husi intervienente prinsipál sira.

IMG_5383Iha loron 30 fulan-setembru, Ministru Xanana Gusmão partisipa mós iha serimónia kondekorasaun nian, ba Timor-Leste nia belun espesiál nain rua: Profesór Noam Chomsky, ho Kolár Orden Timor-Leste nian no Embaixadór Robert Van Lierop, ho Medalla Orden Timor-Leste nian. Kondekoradu husi Primeiru-Ministru, Rui Maria de Araújo, ida ne’e hanesan rekoñesimentu ida ba kontribuisaun sira na’in rua nian ba kauza no autodeterminasaun Timor-Leste nian.

Iha loron 1 fulan-outubru, ninia loron ikus iha Nova Iorke, Xanana Gusmão tuir eventu ida ne’ebé mak organiza husi Institutu Internasionál ba Pás(IIP), hamutuk ho Gabinete Fronteira Marítima Timor-Leste nian, ne’ebé mak hanaran “Istória Timor-Leste nian: oinsá atu garante soberania iha rai-maran no iha tasi”.

Partisipante sira iha painél eventu ne’e nian inklui mós Primeiru-Ministru, Rui Maria de Araújo, Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, José Ramos Horta no mós Diretora Ezekutiva Gabinete Fronteira Marítima nian, Elizabeth Exposto. Painél ne’e ninia misaun mak atu delimita fronteira marítima nian sira.

Depois de Primeiru-Ministru nia diskursu, no observasaun sira ne’ebé mak membru painél sira halo, Konselleiru Sénior ba Relasaun Esteriór sira IIP nian, Warren Hoge, loke eventu ne’e, hodi koordena sesaun ida ba pergunta no resposta.

Xanana Gusmão fiar-metin kona-ba finalizasaun akordu kona-ba fronteira marítima, hodi salienta kona-ba oinsá kestaun rekursuIMG_5456 naturál sira nian molda ona relasaun Timor-Leste nian ho ninia viziñu Austrália no realsa katak, bainhira fronteira marítima nian seidauk rezolve, “ami seidauk hetan ami-nia soberania tomak”.

Ministru ne’e fila ba Dili iha loron 1 fulan-outubru kalan.

   Ba leten