Governu Timor-Leste

Ministru Estadu no Prezidénsia Konsellu Ministru no

  Portavós Ofisiál Governu Timor-Leste

 Dili, loron 5 fulan-maiu tinan 2015

Avaliasaun konstrutiva kona-ba Orsamentu Jerál Estadu tinan 2013 nian kontribui ba responsabilizasaun

Parlamentu Nasionál Timor-Leste nian analiza no debate ona horseik, Konta Jerál Orsamentu Estadu tinan 2013 nian. Plenáriu konsidera relatóriu husi Komisaun Finansas Públikas (Komisaun C) Parlamentu Nasionál nian, inklui mós rekomendasaun sira husi Tribunál Rekursu. Iha sesaun ne’e nia rohan, Konta Jerál Orsamentu Estadu tinan 2013 nian hetan aprovasaun ho unamidade no rekomendasaun hirak ne’ebé Komisaun C hato’o iha relatóriu ne’e hetan rekoñesimentu.

Iha ninia diskursu maklokek nian, Primeiru-Ministru Timor-Leste, Dr. Rui Maria de Araújo, fó apoiu firme ba prosesu avaliasaun nian ne’e, no konsidera prosesu ne’e importante ba “konsolidasaun demokrátika ita nia nasaun nian no ba responsabilizasaun ida ne’ebé boot liután kona-ba asaun governasaun nian”. Primeiru-Ministru garante ba deputadu Parlamentu Nasionál nian sira katak Governu sériu tebetebes ho aprezentasaun relatóriu sira ne’e nian no hateten: “sai hanesan ita-nia nia objetivu atu garante katak jestaun osan no sasán públiku sira ne’ebé efisiente no tranparente la’ós hanesan aspirasaun ida, maibé hanesan realidade ida ne’eb’e mak nia abut metin loos iha tradisaun governasaun ita-nia nasaun nian.”

Prosesu ida horiseik ne’e rigorozu no kontrutivu. Deputadu Parlamentu nian sira valoriza tanba rekomendasaun sira ne’ebé aprezenta tiha ona iha relatóriu sira uluk ne’e barak maka adopta ona.

Rekomendasaun sira husi Komisaun C inkluí pedidu sira kona-ba aprezentasaun valór nian, atubele fasilita análize, justifikasaun sira ba diferensa entre despeza hirak ne’ebé tau ona iha orsamentu no despeza efetiva sira, introdusaun kona-ba mekanizmu atu hamenus no revee gastu sira, kontrolu ne’ebé rigorozu liután kona-ba rekolla no rejistu kona-ba reseita sira no orientasaun jurídika barak liután ba fundu autónomu sira.

Portavós Governu nian, Ministru Estadu Agio Pereira, hateten katak “ Governu ho Parlamentu Nasionál servisu hamutuk to’o oras ne’e atu fó prioridade ba utilizasaun ho transparénsia no responsabilidade Finansas Públikas Timor-Leste nian. Rekomendasaun sira ne’ebé Komisaun C Parlamentu Nasionál nian hato’o iha relatóriu ne’e, hotu-hotu simu, no hotu-hotu ne’ebé marka prezensa lian ida de’it iha misaun atu identifika no hadi’a ita-nia frakeza sira no hametin ita-nia sistema sira, atu sidadaun Timor-Leste nian sira bele sente katak sira-nia Governu serve duni sira ho di’ak.”