Produsaun agríkula sa’e
Ministru Estadu no Prezidénsia Konsellu Ministru no
Porta-Vóz Ofisiál Governu Timor-Leste
Dili, loron 2 fulan-dezembru tinan 2014
Produsaun agríkula sa’e
Previzaun ba produsaun aihan sira ne’ebé mak musan sa’e ba porsentu 18 no prátika di’ak hatudu aumentu ida ba porsentu 45 ba-iha produsaun foos nian.
Timor-Leste simu, husi frente oinoin, notísia sira ne’ebé di’ak kona-ba produsaun agríkula. Iha fulan-outubru nia rohan, Organizasaun Nasoens Unidas nian kona-ba Alimentasaun no Agrikultura (FAO) fó sai katak Timor-Leste nia produsaun sereál hotu-hotu hamutuk, iha tinan 2014, sei sa’e ba porsentu 18 kompara ho valór sira husi tinan 2013 nian. Haree katak produsaun foos nian sei aumenta porsentu 24 no batar nian sa’e ba porsentu 12. Hare no mós batar iha kolleita rua, primária no sekundária durante tinan ida nia laran, no FAO deklara ona katak “aumentu ne’e tanba to’os boot no ninia rendimentu mós sa’e maka’as iha époka rua ne’e, no haree mós ba kondisaun metereolójika mós ajuda no tanba uza fini ne’ebé nia kualidade di’ak duni, uza fertilizante ne’ebé abokur duni rai no tanba uza mós teknolojia foun.
Iha ninia “Rezumu kona-ba Seguransa Alimentár”, iha loron 29 fulan-outubru, FAO mós hatete katak importasaun sereál nian sei tun iha tinan komersiál 2014/2015 no kondisaun jerál seguransa alimentár nian di’ak daudaun ona.
Notísia seluk ne’ebé fó-sai kona-ba setór ida ne’e maka foin daudaun hato’o rezultadu liuhosi demonstrasaun agríkula lubun ida ba produsaun foos nian, ne’ebé implementa ona Boas Práticas Agrícolas (BPA) iha tinan 2014. Ministériu Agrikultura no Peska hato’o ona rezultadu sira IV Programa ba Dezenvolvimentu Rurál nian, hodi hatudu aumentu porsentu 45 ba-iha produsaun foos nian, hosi agrikultór sira ne’ebé implementa ona BPA, ho produsaun balun tan aumenta valór ne’e aas tebtebes to’o porsentu 300. Bainhira uza BPA barakliu, ho apoiu apropriadu, sei iha impaktu boot ba-iha produsaun kolleita sira no ba-iha dezenvolvimentu rurál.
Agrikultura hanesan ida hosi “setór estratéjiku tolu” hosi Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu nian ba Timor-Leste no sai importante tebes hodi kria empregu, hadi’a nutrisaun no haburas ekonomia oioin.
Portavós Governu nian, Ministru Ágio Pereira, fó parabéns ba agrikultór sira, Ministru Agrikultura no Peska no ba Parseiru Dezenvolvimentu sira tanba hetan ona rezultadu di’ak iha tinan ida ne’e, no husu hotu-hotu atu “hala’o servisu hamutuk nafatin hodi to’o limite másimu iha setór agríkula Timor-Leste nian”.
