Sekretáriu Estadu Arte no Kultura Aprezenta Prioridades no Vizaun Estratéjika ba Setór Kulturál iha “Página do Governo” Edisaun Daualuk nian

Kin. 03 jullu 2025, 17:28h
500914499_122238150278223835_6511131165461032122_n

Sekretáriu Estadu Arte no Kultura, Jorge Soares Cristovão, aprezenta iha edisaun daualuk hosi programa “Página do Governo” kona-ba avansus ne’ebé alkansa ona iha setór kulturál, dezafius ne’ebé hasoru no prioridade prinsipál sira to’o mandatu remata. Durante entrevista ne’e, nia destaka kompromisu ba prezervasaun patrimóniu kulturál Timor-Leste nian, apoiu ba artista lokál sira, kriasaun infraestruturas kulturais no preparasaun ba Jogu Desportivu CPLP nian ba da-12. Programa ne’e sei fó sai hosi Rádiu no Televizaun Timor-Leste (RTTL) no iha rede sosiál, iha sesta-feira, loron 4 fulan-jullu tinan 2025, tuku 8:00 kalan. 500378185_122238150284223835_5760725442282765449_n

Durante programa ne’e, Sekretáriu Estadu destaka katak prioridade sira “ne’ebé define hosi liñas ministeriais, liuliu prioridade sira hosi Sekretáriu Estadu Arte no Kultura, relasiona ho programa Governu Konstitusionál IX nian”, hodi subliña katak buat ne’ebé “ita hakarak halo durante tinan lima mandatu nian mai diretamente hosi Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu 2011-2030”.

Kona-ba salvaguarda patrimóniu nasionál, Jorge Soares Cristovão destaka importánsia hosi Tais, ne’ebé “hetan ona rekoñesimentu internasionál hanesan patrimóniu mundiál umanidade nian”, no hatudu ninia apresiasaun ba serbisu “hamutuk ho parseiru hotu-hotu, nasionál no internasionál, hodi defende ita-nia patrimóniu”, ne’ebé permite atu “fó formasaun”, “fó kapasitasaun”, serbisu “hamutuk ho parseiru sira” hodi kria “grupus rede soru-na’in ida” no implementa “Tais iha kurríkulu eskolár”, iha “estratéjia prezervasaun” ida ne’ebé hetan rekoñesimentu pozitivu hosi UNESCO. 501564901_122238150236223835_7275193606175091481_n

Entre dezafiu prinsipál sira ba “konkretizasaun objetivus ne’ebé estabelese ona hosi Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu”, Sekretáriu Estadu destaka “nesesidade atu kapasita ita-nia rekursus umanus”, ne’ebé iha ona preparasaun nia laran “atu nune’e, molok mandatu remata, ita bele implementa ita-nia Sentru Kulturál Rejionál sira”, “ita-nia Biblioteka Nasionál” no “ita-nia Muzeu Nasionál”. Nia mós destaka planu atu "kria Akademia Artes no Múzika ida".

Iha ámbitu apoiu ba produsaun artístika nasionál, nia afirma katak iha "fundus hodi apoia inisiativa sira-ne'e. Tanba ne'e mak ita loke oportunidades ba artista sira atu kompete." Nia esplika liután katak "durante kuaze tinan rua mandatu ne’e, ita apoia ona grupu artista sira ", hamutuk "grupu ualu-nulu resin, tantu iha atividade nasionál no internasionál sira", nune’e mós "inisiativa sira seluk ne'ebé ita-nia grupu sira dezenvolve hamutuk ho ita-nia diplomata sira iha rai-li'ur". 500608151_122238150146223835_245594673223568934_n

Kona-ba foin-sa’e sira, nia halo apelu ida: “se karik joven sira ne’ebé maka presiza atu espresa sira-nia talentu mai hamutuk ho grupus oan ne’e, no husik hela buat negativu sira ne’ebé baibain ita asosia ho foin-sa’e sira, ita sei fó apoiu ba sira.”

Sekretáriu Estadu Arte no Kultura destaka mós Timor-Leste nia partisipasaun dahuluk iha Bienál Veneza, ne’ebé konsidera nu’udar espozisaun arte kontemporánea ida ne’ebé prestijiadu liu iha mundu, “ho partisipasaun husi artista Maria Madeira, ho ninia obra ‘Kiss and Don’t Tell’, iha ne’ebé nia konta uitoan kona-ba istória luta libertasaun Timor-Leste nian. Narradora hosi istória ida-ne’e ko’alia kona-ba partisipasaun feto nian iha luta libertasaun ida-ne’e.”

Relasiona ho Jogu Desportivu CPLP nian ba da-12, ne’ebé sei hala’o iha Dili, hosi loron 17 to’o loron 27 fulan-jullu tinan 2025, nia afirma katak, aleinde Timor-Leste, “delegasaun sira hosi nasaun 8 sei mai”, ema liu hosi na’in-590 hosi delegasaun hotu-hotu, inklui atleta no ekipa téknika sira. Nia esplika liután katak “eventu ida-ne’e inklui eventu desportivu sira, konferénsia Ministrus Juventude no Desportu CPLP nian, no iha mós konferénsia juventude CPLP nian.”

Iha enserramentu entrevista nian, Jorge Soares Cristovão fahe nia vizaun ba restu mandatu nian, espresa dezeju katak “pelumenus ita tenke iha Muzeu Nasionál ida. Implementasaun Akademia Artes nian mós tenke prontu.  Pelumenus tenke harii ona Sentru Kulturál Rejionál balun. Ita-nia Biblioteka Nasionál tenke eziste ona no iha funsionamentu molok mandatu remata.” 500770191_122238150170223835_7390971755253214450_n

Programa “Página do Governo” hanesan inisiativa konjunta ida husi Gabinete Portavós Governu, ne’ebé lidera husi Ministru Prezidénsia Konsellu Ministrus, Agio Pereira, RTTL, mídia nasionál no plataforma dijitál sira, ho objetivu atu reforsa transparénsia governu nian no atu garante populasaun nia asesu ba informasaun kona-ba asaun no desizaun prinsipál sira husi Ezekutivu.

Ho Nélia Chaves hanesan aprezentadora no Ika Moniz hanesan produtora ezekutiva, programa ne’e sura ho apoiu tékniku hosi ekipa komunikasaun Gabinete Primeiru-Ministru nian, hosi Prezidénsia Konsellu Ministrus no gabinete hosi membru Governu ne'ebé hetan entrevista.

Portavós Governu, Ministru Agio Pereira, reafirma katak “‘Página do Governo’ nu’udar instrumentu importante ida hodi promove prestasaun kontas no diálogu entre Ezekutivu no sidadaun sira”. 500564528_122238150248223835_3743266319178079277_n

Governu konvida sidadaun hotu-hotu atu akompaña edisaun “Página do Governo” ida-ne’e, ne’ebé sei transmite iha sesta-feira, loron 4 fulan-jullu tinan 2025, tuku 8 kalan, liuhosi RTTL no rede sosiál sira, hodi kontribui ba sosiedade ida ne’ebé informadu, partisipativu no komprometidu liu ba dezenvolvimentu Timor-Leste nian.

Atu haree epizódiu anteriór sira “Página do Governo” nian ne’ebé transmite ona, hanehan iha link sira tuirmai:

  1. Ministru Obras Públikas, Samuel Marçal - https://www.youtube.com/watch?v=YzgPqD0tU7c

2. Ministru Administrasaun Estatál, Tomás do Rosário Cabral - https://www.youtube.com/watch?v=SSSO60y0Bjw

3. Ministru Planeamentu no Investimentu Estratéjiku, Gastão Francisco de Sousa - https://www.youtube.com/watch?v=hooyotfMkrk

4. Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, Bendito dos Santos Freitas - https://www.youtube.com/watch?v=PIp8kTaXUAA

5. Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór Asuntus Sosiais no Ministru Dezenvolvimentu Rurál no Abitasaun Komunitária, Mariano Assanami Sabino - https://www.youtube.com/watch?v=rYMdrKwizLE

6. Sekretáriu Estadu Asuntus Toponímia no Organizasaun Urbana, Germano Santa Brites Dias - https://www.youtube.com/watch?v=wvQwW5JSaYo&t=24s

7. Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus no Ministru Turizmu no Ambiente, Francisco Kalbuady Lay - https://www.youtube.com/watch?v=okLlr6vGwdM

   Ba leten