Vizita ofisiál ba Tailándia sai hanesan susesu ida iha fortalesimentu lasu globál sira

Ministru Estadu no Prezidénsia Konsellu Ministru no

Porta-Vóz Ofisiál Governu Timor-Leste

 

Díli, Loron 2 Fulan Maiu Tinan 2013

Vizita ofisiál ba Tailándia sai hanesan susesu ida iha fortalesimentu lasu globál sira

 

Primeiru-Ministru Timor-Leste nian, Kay Rala Xanana Gusmão, hakotu Vizita Ofisiál ba Reinu Tailándia nian. Delegasaun Timor nian, ne’ebé halo vizita ba nasaun ne’e tuir konvite husi Governu Reál Tailándia nian, inklui Ministra-Finansa, Emília Pires, Ministru Edukasaun, Bendito Freitas, Ministru Turizmu, Francsico Kalbuadi Lay, Sekretáriu Estadu ba Asuntu ASEAN nian, Roberto Soares.

Primeira-Ministra Tailándia nian, Yingluck Shinawatra, felisita Primeiru-Ministru Xanana Gusmão ba ninia reeleisaun no espresa ninia fiar iha ninia esperiénsia no lideransa nu’udar Xefe Governu Timor-Leste nian atu lori dame no moris di’ak ba nasaun no povu Timor. Iha han-kalan hamutuk ida, ne’ebé Primeira-Ministra ne’e oferese, Yingluck Shinawatra hateten: “Ohin loron Timor-Leste hatudu ba mundu katak nia iha kontrolu totál kona-ba ninia destinu rasik hafoin Nasoins Unidas hakotu nia misaun. Iha potensiál boot ida iha ninia ekonomia no turizmu ne’ebé, tuir realidade, sei dezenvolvidu liután liuhusi ninia Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu ba tinan 20. Tailándia sei kontinua hanesan apoiante no belun Timor-Leste nian iha ninia prosesu kreximentu no dezenvolvimentu nian.”

Iha sorumutu bilaterál sira, ne’ebé hala’o durante vizita ne’e, ne’ebé foka liu kona-ba fortalesimentu parseria nian iha área hirak ne’ebé inklui kooperasaun téknika, komérsiu no investimentu, kooperasaun iha nível enerjia, edukasaun no kooperasaun rejionál, sai hanesan susesu ida no Primeira-Ministra Tailándia nian reafirma kompromisu ninia nasaun nian atu apoia Timor-Leste tama ba ASEAN.

Primeiru-Ministru Xanana Gusmão vizita Palásiu Dusit no Projetu Agríkola Royal Chitralada, ne’ebé ko’alia liu kona-ba implementasaun husi inisiativa Sua Majestade Liurai Bhuimbol Adulyadej ne’ebé hanaran “Ekonomia Sufisiénsia nian”, filozofia koñesida Tailándia nian kona-ba dezenvolvimentu ekonómiku. Tailándia valoriza filozofia ekonómika foun ida ne’e nu’udar ferramenta prátika ida atu jere, ho forma efikáz, kapitalizmu atu ida ne’e bele aliña-an no envolve-an ho prátika hirak ne’ebé sustentável husi pontudevista sosiál nian.

Aleinde ne’e, Primeiru-Ministru Xanana Gusmão partisipa mós iha almosu ida ne’ebé organiza husi Zero Hunger Challege in Asia and the Pacific husi Nasoins Unidas, eventu ne’ebé halibur líder nasionál no internasionál sira iha apelu ida ba Governu, agrikultór sira, sientista sira, negósiu na’in sira, sosiedade sivíl no konsumidór sira, ho hanoin atu servisu hamutuk hodi halakon hamlaha iha rejiaun ida ne’ebé maiorparte ema falta aihán sira iha mundu moris ba.

Primeiru-Ministru Timor nian hatudu ninia agradesimentu, hodi Governu no povu Timor-Leste nian naran, ba apoiu kontínuu husi Governu no Povu Tailándia nian. Oras ne’e daudaun, timoroan hamutuk 100 mak estuda hela iha Universidade sira iha Tailándia, no iha mós diálogu kontínuu ida ho ofisiál Tailándia nian sira kona-ba oinsá haka’as an hamutuk liután iha kapasitasaun. Ministru Edukasaun, Bendito Freitas, halibur malu ho grupu estudante timoroan lubun ida atu fó aten barani ba sira iha sira nia esforsu sira no deskute kona-ba ninia progresu.

Primeiru-Ministru hala’o mós sorumutu bilaterál sira ho Sekretáriu-Jeral Adjuntu Nasoins Unidas nian, Jan Eliasson, no ho Prezidente Birmánia nian. Birmánia sei kaer knaar prezidénsia rotativa ASEAN nian iha tinan 2014. Iha sorumutu ida ne’e, Primeiru-Ministru Xanana Gusmão fó hatene ba Prezidente Thein Sein ninia apoiu ba dezenvolvimentu, no promete sei halo vizita ba nasaun ne’e iha tempu besik.

Vizita ba Tailándia termina ho omenajen ida ne’ebé la espera, bainhira Timor-Leste hetan nomeasaun, husi grupu ida ho membru nasaun hamutuk 62, atu kaer knaar Prezidénsia UNESCAP, Komisaun Ekonómika no Sosiál Nasoins Unidas nian ba Ázia-Pasífiku. Primeiru-Ministru Xanana Gusmão simu nomeasun ne’e no prezide ona sorumutu dahuluk husi mandatu tinan ida ne’ebé fó ba Timor-Leste.

url: https://timor-leste.gov.tl?lang=tp&p=8174