Timor-Leste komemora ninia loron Proklamasaun Independénsia ba dala-36 iha loron 28 fulan Novembru tinan 2010. Komemorasaun ne’e hala’o iha Palásiu Prezidente, Díli.
Serimónia ofisiál ba komemorasaun ne’e diriji hosi Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta, no partisipa hosi Prezidente Parlamentu Nasionál, Fernando La Sama de Araújo, Vise Primeiru-Ministru, José Luis Guterres, Prezidente Tribunál Rekursu, Cláudio Ximenes, Membru Governu no Membru Parlamentu Nasionál, Proklamadór Francisco Xavier do Amaral, eis Primeiru-Ministru, Marí Alkatiri, eis Prezidente Parlamentu Nasionál Fransisco Guterres, Veteranus, korpu diplomátiku, ajénsia Internasionál no popolusaun sira.
Hafoin isár bandeira remata kontinua ho leitura ba testu proklamasaun independénsia ne’ebé lee hosi eis-primeiru Prezidente Repúblika, Francisco Xavier do Amaral
José Ramos-Horta, iha diskursu hateten “selebrasaun loron independénsia ba 36 ne’e, hau hakarak haree liubá buat importante balun hanesan, progresu no dezafiu iha tinan sanulu nia laran hahú hosi restaurasaun independénsia nian, pluralizmu polítika demokrasia nian, luta hasoru mukit/kiak, aprende hosi sala sira ne’ebé halo tiha ona, harii pás liuhosi etapa ba etapa, integrasaun rejionál ba kooperasaun nian no kona-ba ambiente violénsia doméstika nian”.
“Aleinde ne’e mós ba edukasaun, saúde, ambiente no violénsia doméstika, ita bele haree tuir indikadór sosiál ekonómiku barak hatudu katak, la’o duni ba oin, ho persentajen ema mukit tuun ba 9% hahú hosi tinan 2007, iha setór edukasaun no saúde, mortalidade labarik no kosok-oan sira tun ba sorin hosi situasaun iha tinan 2007, ema ne’ebé tau naran ba eskola sa’e ba 90% hosi uluk 60%, iha tempu ne’e nia laran karik, ita sei hetan to’o 100% iha tinan 2013. Tanba iha semana kotuk, estudante graduadu hosi UNTL hamutuk ema nain 54 hosi siénsia medisina simu graduasaun nu’udar doutór formandu kompletu, ne’ebé halo tiha ona kursu durante tinan neen iha ita rain, ne’e duni, hein katak to’o tinan 2016 ita sei iha tan doutór nain rihun ida, ne’ebé sei remata estudu iha UNTL no sai nu’udar númeru doutór as liu iha Sudeste Aziátiku”.
Nune’e mós Presidente Repúblika hato’o mós mensajen ba Governu no Povu atu tau atensaun ba edukasaun, saúde, ambiente no violensia doméstika, tanba área sira ne’e importante ba futuru Timor-Leste nian. Tanba ne’e, husu atu ita hotu presiza esperansa no persistenti nafatin ho determinadu atu servisu maka’as ba rai doben Timor-Leste nia di’ak, ita hotu nia responsabilidade atu halo esforsu hodi hametin nafatin pás, kontinua kontribui hodi haburas estabilidade no fó nafatin valór no apresuas ba aktus onestidade para timor oan tomak sai di’ak liu tan.
Iha serimonia ofisiál ne’e mós, Prezidente Repúblika atribui medalla orden Timor nian ba Ezérsitu Portugés no Xefe Estadu Maior Ezérsitu Portugés nian, Jenerál, José Luís Pinto Ramalho no medalla méritu nian ba Kay Rala Xanana Gusmão, atuál Primeiru-Ministru ho ekipa tomak ne’ebé servisu iha Rádiu Telefónika Internasionál iha tinan 1975.