IV GOVERNU KONSTITUSIONÁL

SEKRETARIA ESTADU KONSELLU MINISTRU

……………………………………………………………………………………………………………………………

KOMUNIKADU BA IMPRENSA

Sorumutu Konsellu Ministru, loron 4, fulan Maiu 2011

 

Konsellu Ministru hala’o Sorumutu iha kuarta-feira ida ne’e, loron 4, fulan Maiu  2011, iha Sala Sorumutu Konsellu Ministru nian, iha Palásiu Governu, iha Díli hodi aprova ona:

1. Dekretu-Lei ne’ebé mak aprova Ajuda Kustu nian ba Titulár no Membru sira Órgaun Soberania

Dekretu-Lei ne’e regulamenta ajuda kustu nian ne’ebé atu fó ba Prezidente Repúblika, Primeiru-Ministru no membru Governu sira seluk bainhira halo deslokasaun ba interiór país nian.

Montante ba ajuda sira ne’e seidauk hetan alterasaun hahú kedas hosi tempu Administrasaun Tranzitória Nasoens Unidas nian tanba ne’e mak halo nia atualizasaun.

Diploma ne’e labele aplika ba titulár Órgaun Soberania Parlamentu Nasionál no Tribunál sira tanba sira ne’e iha ona sira nia rejime rasik no, aleinde ne’e, hanesan funsionáriu Administrasaun Públika sira, iha ona ajuda  kustu nian.

2. Proposta Lei ne’ebé aprova Órganika ba Kámara Kontas Tribunál Superiór Administrativu, Fiskál no Kontas nian

Ho aprovasaun ba Órganika Kámara Kontas Tribunál Superiór Administrativu, Fiskál no Kontas nian ohin hosi Konsellu Ministru, mak bele kria ona Kámara Konstas ne’ebé prevee tiha ona iha Konstituisaun Repúblika Timor-Leste nian.

Nune’e, estabelese ona kompeténsia, organizasaun no funsionamentu ba Kámara Kontas Tribunál Superiór Administrativu, Fiskál no Kontas no estatutu Juís sira nian.

Kámara Kontas iha kompeténsia atu kontrola finansa públika, hodi iha podér legál ba servisu no organismu sira hotu-hotu ne’ebé Estadu nian inklui mós hirak ne’ebé reprezenta iha rai li’ur.

3. Dekretu-Lei ne’ebé aprova Regularizasaun ba Sasán Imóvel sira iha Kazu sira ne’ebé la iha disputa

Diresaun Nasionál Terra no Propriedade no Servisu Kadastrál Ministériu Justisa nian hahú ona iha tinan 2008, halo rekolla ba informasaun sira kona-ba titularidade ba sasán imóvel sira hodi klarifika situasaun jurídika no halo Rejistu Nasionál ba Propriedade sira.

Prosesu ne’e permite ona sidadaun hotu-hotu atu reklama sira nia direitu ba propriedade, liu hosi deklarasaun katak sira mak na’in ba sasán imóvel sira ne’e. Deklarasaun no mapa kadastrál sira hetan publikasaun tiha ona iha, nível lokál iha fatin públiku sira no fó sai hosi meiu komunikasaun sosiál sira iha nível nasionál, atu nune’e na’in sira bele luta ba sira nia direitu ba propriedade hirak ne’ebé rejistu tiha ona ne’e.

Iha fulan Abril tinan ne’e, verifika ona katak, hosi propriedade pedasuk rihun 35 ne’ebé mak hetan levantamentu, porsentu 92 la iha problema, katak, rekoñesimentu ba propriedade hetan konsensu iha aldeia, suku no distritu no país tomak.

Ho ida ne’e, Dekretu-Lei hakarak regulariza situasaun deklarante sira ne’e nian, iha kazu hirak la iha problema ne’e, hodi rekoñese sira nia direitu ba propriedade kona-ba sasán imóvel sira.

4. Dekretu-Lei ne’ebé aprova Revizaun Orgánika ba Ministériu Ekonomia no Dezenvolvimentu

Halo revizaun Orgánika ba Ministériu Ekonomia no Dezenvolvimentu tanba presiza estabelese limitasaun  ida ne’ebé loos no tuir realidade ba kompeténsia sira no bele korresponde ba atividade Ministériu nian ne’ebé hala’o hela to’o agora.

Tanba konsidera atuasaun Ministériu Ekonomia  no Deszenvolvimentu nian ne’e haree liu ba dezenvolvimentu no promosaun iha setór privadu, dada investimentu, kria empregu no proteje ambiente, mak presiza halo definisaun hikas fali ba organizasaun interna Ministériu ne’e nian liu hosi kriasaun Diresaun Jerál rua. Hein katak Diresaun rua ne’e bele haree liu ba asaun Ministériu nian hodi hatán di’ak liután ba nesesidade sira dezenvolvimentu país nian.

5. Dekretu-Lei ne’ebé aprova Lisensiamentu ba Atividade Komersiál sira

Lisensiamentu ba Atividade Komersiál sira nia objetivu atu estabelese regra sira kona-ba asesu ba ezersísiu atividade komersiál no kontribui ba ordenamentu no modernizasaun infra-estrutura komersiál sira nian ne’ebé iha tiha ona. Nune’e mós atu proteje konkorrénsia ne’ebé livre no leál entre komersiante sira no  salvaguarda direitu konsumidór sira nian ne’ebé estabelese tiha iha lei.

Dekretu-Lei ne’e aplika ba fa’an sasán grosu, fa’an sasán ida-ida, ba komérsiu kumulativu no jerál, importasaun no esportasaun, prestasaun servisu no atividade komersiál sira seluk ne’ebé la hetan regulasaun hosi lejislasaun espesífika.

6. Rezolusaun Kona-ba Rekrutamentu no Formasaun ba Pesoál Informátika ba Setór Justisa nian

Konsellu Ministru aprova ona abertura kursu ida hodi halo rekrutamentu ba funsionáriu sira iha área Informátika ba Setór Justisa nian. Tanba konsidera prioridade informatizasaun servisu nian ne’ebé presiza ba setór Justisa no formasaun ne’ebé espesífiku liu, mak deside atu Ministériu Justisa promove rekrutamentu ida ne’e no atividade formasaun nian ba ema sira ne’ebé atu hetan kontratu ba área ne’e.

Konsellu Ministru halo análize mós ba:

1. Relatóriu kona-ba Komisaun Direitu Labarik nian

Komisaun Nasionál ba Direitu Labarik nian hato’o ona Relatóriu tinan 2010 nian, tinan ne’ebé harii Komisaun ne’e.

Iha Relatóriu ne’e hateten kona-ba atividade sira hosi tinan ne’ebé liu ba hanesan dezenvolvimentu planu estratéjiku no operasionál (2011-2014), kapasitasaun ba funsionáriu sira, lejislasaun ba Direitu sira labarik, realizasaun workshops hodi halo apresiasaun ba Lei Justisa Juvenil, koordenasaun no organizasaun Loron Mundiál Labarik, rekomendasaun Genebra no papél Komisaun ba Direitu sira Labarik nian no partisipasaun iha sorumutu no formasaun sira kona-ba Direitu sira Labarik nian.

Aprezenta mós iha Sorumutu ne’e, rezumu badak ida kona-ba atividade sira ba tinan 2011 nian ne’ebé importante tebes atu iha baze legál ida ba kompeténsia sira Komisaun nian, koordenasaun ho ministériu no organismu sira seluk Estadu nian bainhira konsidera katak iha prioridade ba interese labarik sira nian.

2. Diresaun Nasionál Seguransa ba Edifísiu Públiku sira

Konsellu Ministru halo mós análize ba dokumentu ida ne’ebé hatama hosi funsionáriu sira Diresaun Nasionál Seguransa ba Edifísiu Públiku sira, kona-ba reklamasaun sire ne’ebé relasiona ho komponente balu hosi karreia profisionál ida-idak nian mak hanesan subsídiu hahán, oras estraordinária sira no formasaun profisionál.