Semináriu “Panorama Orsamentál 2026” Reúne Parlamentu, Governu no Parseiru Sira Hodi Diskute Proposta Orsamentu Jerál Estadu

Governu, ne’ebé reprezenta hosi Ministra Finansas, Santina José Rodrigues Ferreira Viegas Cardoso no membru balun hosi Ezekutivu, partisipa iha Semináriu “Panorama Orsamentál 2026″, ne’ebé organiza hosi Komisaun C hosi Parlamentu Nasionál, ne’ebé responsavel ba Asuntus Finansas Públikas. Eventu ne’e hala’o iha loron 16 no 17 fulan-outubru 2025, iha Auditóriu Kay Rala Xanana Gusmão, iha Ministériu Finansas. 566218489 1127815612860364 6094599801847478239 n 300x199 Semináriu “Panorama Orsamentál 2026” Reúne Parlamentu, Governu no Parseiru Sira Hodi Diskute Proposta Orsamentu Jerál Estadu 560959930 1127818366193422 2331251324276930268 n 300x199 Semináriu “Panorama Orsamentál 2026” Reúne Parlamentu, Governu no Parseiru Sira Hodi Diskute Proposta Orsamentu Jerál Estadu 565703046 122150696804843505 6196587540336889839 n 241x225 Semináriu “Panorama Orsamentál 2026” Reúne Parlamentu, Governu no Parseiru Sira Hodi Diskute Proposta Orsamentu Jerál Estadu 561074998 1127817292860196 6099666952798278142 n 300x199 Semináriu “Panorama Orsamentál 2026” Reúne Parlamentu, Governu no Parseiru Sira Hodi Diskute Proposta Orsamentu Jerál Estadu 561881899 1127817349526857 8593651778348085148 n 300x199 Semináriu “Panorama Orsamentál 2026” Reúne Parlamentu, Governu no Parseiru Sira Hodi Diskute Proposta Orsamentu Jerál Estadu

Semináriu ne’e ho objetivu atu promove transparénsia no diálogu konstrutivu entre Parlamentu Nasionál, Governu, Banku Sentrál, Tribunál Rekursu, sosiedade sivíl no parseiru dezenvolvimentu sira, iha ámbitu apresiasaun ba Proposta Lei Orsamentu Jerál Estadu (OJE) nian ba tinan 2026. 561766968 1127817096193549 6020021892540181310 n 300x199 Semináriu “Panorama Orsamentál 2026” Reúne Parlamentu, Governu no Parseiru Sira Hodi Diskute Proposta Orsamentu Jerál Estadu

Durante serbisu loron rua nia laran, membru governu sira aprezenta liña orientadora prinsipál hosi proposta orsamentál, ne’ebé aprova hosi Konsellu Ministrus no submete ba Parlamentu Nasionál iha loron 01 fulan-outubru.

Iha loron dahuluk semináriu ne’e konta ho intervensaun husi Prezidente Parlamentu Nasionál, Maria Fernanda Lay, Prezidente Komisaun C, Deputada Cedelizia Faria dos Santos, Ministra Finansas, Santina Cardoso, Ministru Marcos da Cruz, ne’ebé reprezenta Vise-Primeiru-Ministru no Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus, Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun, Verónica das Dores, Prezidente Tribunál Rekursu, Afonso Carmona, Governadora interina Banku Sentrál nian, Sara Lobo Brites no Prezidente Rejiaun Administrativa Espesiál Oe-Kusi Ambenu (RAEOA), Régio da Cruz.

Iha nia intervensaun, Ministra Finansas subliña katak “Orsamentu Jerál Estadu hanesan ferramenta prinsipál hodi dudu kreximentu ekonómiku, liuliu liuhosi investimentus iha kapitál dezenvolvimentu nian”. Nia mós subliña katak “projetu sira-ne’e iha potensiál atu promove diversifikasaun ekonómika, hodi permite setór sira seluk atu buras no kontribui ba Produtu Internu Brutu la’ós-petrolíferu”.

Ministru mós rekoñese hanesan dezafiu fiskál sira ne’ebé nasaun ne’e hasoru, liuliu nia dependénsia ba Fundu Petrolíferu no nesesidade atu mantein investimentu iha infraestrutura, iha tempu hanesan hodi defende kriasaun kondisaun sira ne’ebé di’ak liu ba dezenvolvimentu setór privadu no reforsu ekonomia nasionál.

OJE 2026, ho lema “Investe iha Transformasaun Nasionál, Integrasaun Rejionál no Dezenvolvimentu Inkluzivu”, reflete vizaun hosi Governu Konstitusionál IX atu reforsa  kreximentu ekonómiku no hadi’a prestasaun servisus públikus ba sidadaun sira. Tetu orsamentál konsolidadu, ne’ebé fiksa ho dolar amerikanu biliaun 2,291, define bazeia ba projesaun sira hosi kreximentu Produtu Internu Brutu nian, ne’ebé kalkula iha 4,3% ba 2024 no 4,5% ba 2025 no 2026, impulsiona hosi konsumu uma-kain no melloria ezekusaun investimentu públiku nian.

Orsamentu ba 2026 kontinua implementasaun Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu 2011-2030 no Programa Governu Konstitusionál IX nian, ne’ebé foka ba eixu estruturál haat: investimentu iha kapitál sosiál — saúde, edukasaun no protesaun sosiál; hametin infraestruturas — estradas, eletrifikasaun, telekomunikasoins no fornesimentu bee moos; diversifikasaun ekonómika — agrikultura, peskas, turizmu no dinamizasaun setór privadu nian; no fortalesimentu institusionál — reforma administrasaun públika, desentralizasaun no boa governasaun.

Semináriu “Panorama Orsamentál 2026”, hanesan define ona iha kalendáriu apresiasaun ba Proposta Lei OJE 2026 nian, ne’ebé hala’o antes audisoins públikas hosi komisaun parlamentár sira, ne’ebé sei hala’o hosi loron 17 to’o 24 fulan-outubru, debate jeneralidade kona-ba proposta orsamentál, ne’ebé marka ona ba loron 5 fulan-novembru to’o loron 7 fulan-novembru no diskusaun espesialidade hahú iha loron 10 fulan-novembru no remata ho votasaun finál globál iha loron 24 fulan-novembru.

Eventu ne’e hetan partisipasaun husi deputadus, membrus Governu, reprezentantes hosi parseiru dezenvolvimentu no organizasaun sosiedade sivíl sira, hodi reafirma kompromisu hamutuk ba transparénsia no boa governasaun iha prosesu orsamentál nasionál.

 

Facebook icon Semináriu “Panorama Orsamentál 2026” Reúne Parlamentu, Governu no Parseiru Sira Hodi Diskute Proposta Orsamentu Jerál Estadu Akompaña mós iha Facebook

url: https://timor-leste.gov.tl?lang=tp&p=45669