Medida prinsipál ida ne’ebé Sekretaria Estadu Kultura hakarak atu hala’o mós iha tinan 2011 alende  medida hirak seluk, mak aprezentasaun projetu ba Lei Baze nian kona-ba Patrimóniu Kulturál. “Medida ida ne’e, kontempla iha ita nia planu estratéjiku. Lei Baze mak nu’udar instrumentu fundamentál ba defeza, prezervasaun no valorizasaun patrimóniu kulturál nian”, esplika Sekretáriu Estadu Kultura, Virgílio Simith. Projetu  ne’e uluk nana’in tenke aprova lai hosi Konsellu Ministru, no hafoin hosi Parlamentu Nasionál.

Projetu seluk ne’ebé prevee tiha ona ba tinan oin mai, iha matéria kona-ba Kultura, mak lansamentu konkursu ba konstrusaun Biblioteka Nasionál no hahú hala’o ezekusaun obra nian. “Ita iha parseria ida ho Kooperasaun Franseza, atu dezenvolve estudu komparativu sira, atu haree oinsá bele funsiona biblioteka ida, muzeu ida no sentru kulturál ida. Ita hakarak uluk atu hatene no estuda ipóteze sira, hafoin bele aplika buat ne’ebé mak adekuadu liu ba projetu ne’ebé ita dezenvolve hela. Ita hakarak hetan ideia ida kona-ba oinsá muzeu no instituisaun kulutrál hirak seluk funsiona hafoin ita bele adapta metodolojia ida ba ita nia país”, esplika Virgílio Simith.

Estudu no prezervasaun kultura tradisionál mós sei mantein nafatin iha tinan 2011, hodi kontinua identifika no promove instrumentu sira, múzika sira no dansa tradisionál sira timor nian. “Ita haree tiha ona katak múzika no dansa balu hahú lakon daudaun ona no liu-liu instrumentu hirak ne’ebé tradisionál. Balun ita identifika tiha ona no, iha distritu sira, ema funsionáriu sira hosi Sekretaria Estadu hetan ona instrusaun atu hahú trata ninia prezervasaun. Instrumentu hirak ne’ebé antigu liu, ka ninia réplika rasik, bele tau iha espozisaun iha futuru Muzeu Nasionál”, konklui Sekretáriu Estadu Kultura.