Vise-Ministra ba Asuntus ASEAN no reprezentante Timor-Leste nian iha Sorumutu Funsionárius Importantes (SOM– Senior Officials’ Meetings), Milena Rangel, husi loron 08 no 10 fulan-abríl, partisipa, iha Reuniaun Funsionárius Importantes ASEAN-Reinu Unidu (AUKSOM, akrónimu iha lian inglés) nian ba dala 4 no Diálogu ASEAN-Nova Zelándia ba dala 32, ne’ebé realiza iha Da Nang, iha Repúblika Sosialista Vietname.
Durante Diálogu ASEAN-Nova Zelándia ba dala 32, ne’ebé hala’o iha loron 9 fulan-abríl, partisipante sira reafirma sira-nia kompromisu hodi konsolida Parseria Estratéjika entre ASEAN no Nova Zelándia, hanesan parte ida hosi selebrasaun tinan 50 relasoins diálogu entre parte rua ne’e. Enkontru ne’e ko’alia kona-ba tema sira hanesan hametin pás no estabilidade rejionál, integrasaun ekonómika, dezenvolvimentu sustentável, edukasaun no formasaun tékniku-profisionál. Diskute mós Inisiativa konjunta sira kona-ba mudansa klimátika, protesaun ambientál no redusaun risku katástrofe nian. Iha enkontru nia rohan, destaka proposta atu hasa’e parseria ba nivel estratéjiku ida ne’ebé abranjente no elaborasaun ba Planu Asaun ASEAN-Nova Zelándia nian ne’ebé foun ba períodu 2026–2030.
Vise-Ministra Milena Rangel halo intervensaun iha sesaun ne’ebé dedika ba promosaun turizmu entre ASEAN no sidade Da Nang, hodi fahe Timor-Leste nia vizaun no esperiénsia sira iha setór ida-ne’e, bainhira partisipa iha konferénsia “Meet ASEAN in Da Nang: Oportunidade atu hametin kooperasaun entre Da Nang no Parseirus ASEAN nian”. Durante diálogu ofisiál ne’e, hala’o mós enkontru bilaterál ida ho reprezentante Nova Zelándia, Grahame Morton, Subsekretáriu Grupu Ázia-Amérikas no lider SOM Nova Zelándia nian, iha ne’ebé sira ko’alia kona-ba asuntu sira relasiona ho reforsu kooperasaun bilaterál no apoiu kontinuasaun Nova Zelándia nian ba Timor-Leste nia prosesu adezaun ba ASEAN.
Iha loron 10 fulan-abríl, Vise-Ministra partisipa iha Reuniaun Funsionárius Importantes ASEAN-Reinu Unidu nian ba dala 4, ne’ebé foka ba análize implementasaun Planu Asaun ASEAN-Reinu Unidu, ba tinan 2022–2026, ne’ebé daudaun rejista nivel ezekusaun besik 95%. Partisipante sira diskute kona-ba perspetivas ba kooperasaun no atividades iha futuru hodi komemora aniversáriu parseria diálogu nian ba dala lima, ne’ebé sei selebra iha tinan 2026. Diskusaun sira foka ba áreas hanesan seguransa marítima, siberseguransa, kombate krime transnasionál no terrorizmu, empoderamentu ekonómiku feto, intelijénsia artifisiál, finansiamentu verde, sidades intelijentes, dezenvolvimentu urbanu sustentável no edukasaun.
Iha sesaun enserramentu, Vise-Ministra Milena Rangel reafirma “Timor-Leste nia kompromisu firme ba prosesu integrasaun ASEAN no hametin kooperasaun ho organizasaun nia parseiru diálogu sira hotu”. Hodi Governu Timor-Leste nia naran, agradese mós, “apoiu kontínuu hosi Estadu-Membru sira ASEAN nian, Reinu Unidu no Sekretariadu ASEAN ba prosesu adezaun Timor-Leste nian”.