Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian iha loron 31 fulan-maiu tinan 2021
Prezidénsia Konsellu Ministrus
VIII Governu Konstitusionál
...........................................................................................................................
Komunikadu Imprensa
Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian iha loron 31 fulan-maiu tinan 2021
Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Ministériu Finansas, iha Dili, no aprova ona projetu Rezolusaun Governu nian ne’ebé halo renovasaun ba Deklarasaun Estadu Kalamidade nian, ba loron 60 tan, haree ba akontesimentu bee-sa’e no inundasaun iha Munisípiu Dili, iha dadeer rai-hun mutin loron 4 fulan-abríl tinan 2021, ne’ebé provoka husi siklone tropikál Seroja.
Hafoin análize ba aprezentasaun kona-ba pontu situasaun epidemiolójika país nian, husi koordenadór sira husi Sala Situasaun Sentru Integradu Jestaun Krize nian (SIJK), Konsellu Ministrus aprova ona medida sira ba ezekusaun Deklarasaun Estadu Emerjénsia, ne’ebé efetua husi Dekretu Prezidente Repúblika n. 35/2021, loron 28 fulan-maiu, hodi hatán ba pandemia COVID-19. Estadu emerjénsia, ne’ebé renova daudaun ne’e, abranje territóriu nasionál tomak no vigora husi tuku 00:00 loron 2 fulan-juñu tinan 2021 to’o tuku 23:59 loron 1 fulan-jullu tinan 2021.
Kompara ho medida sira ba ezekusaun Deklarasaun Estadu Emerjénsia nian ida uluk, rejista de’it alterasaun ida, ne’ebé estabelese katak indivíduu sira ne’ebé ho sertifikasaun vasinasaun kompleta kontra COVID-19, bele sirkula livre iha territóriu laran tomak, ne’ebé inklui iha munisípiu sira ne’ebé abranje ona husi impozisaun serka sanitária no/ka konfinamentu domisiliáriu.
Regra sira seluk sei mantein, liuliu obrigatoriedade atu sidadaun sira hotu ne’ebé hela iha Timor-Leste atu mantein distánsia, pelumenus, metru ida ho ema seluk ne’ebé la hela ho nia iha uma ida. Indivíduu hotu-hotu mós tenke utiliza nafatin máskara oin nian ne’ebé taka inus no ibun bainhira hakarak tama ka hela iha fatin públiku ka privadu hirak ne’ebé ema hotu uza no fase liman bainhira hakarak tama ba estabelesimentu komersiál sira, industriál ka prestasaun servisu nian ka ba edifísiu sira iha ne’ebé servisu administrasaun públika nian funsiona. Ema hotu-hotu iha obrigasaun mós atu labele halibur malu, iha fatin públiku.
Hetan ona aprovasaun mós maka projetu Rezolusaun Governu nian ne’ebé mantein impozisaun serka sanitária nian iha Munisípiu sira hanesan Bobonaru, Kovalima no Dili ba loron 14 tan e no munisípiu sira hanesan Baukau no Vikeke ba loron 7 tan.
Nune’e, bandu sirkulasaun ema sira nian entre munisípiu sira-ne’e no sirkunskrisaun administrativa sira-seluk, exetu iha kazu hirak ne’ebé ninia fundamentu forte tanba razaun seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun sistema abastesimentu públiku, ka razaun seluk ne’ebé presiza atu hala’o ba interese públiku nian.
Konsellu Ministrus aprova ona projetu Rezolusaun Governu nian ne’ebé mantein impozisaun konfinamentu obrigatóriu iha Munisípiu Dili ba loron 14 tan.
Iha Munisípiu Dili mantein nafatin mós impozisaun konfinamentu domisiliáriu jerál ba ema hotu-hotu ne’ebé maka hela ka oras ne’e daudaun iha hela Munisípiu Dili, exetu tanba razaun sira ne’ebé uluk define tiha ona, liuliu tanba razaun sira saúde nian, serbisu nian no ba asesu sasán no servisu sira ne’ebé sai hanesan nesesidade bázika no atu partisipa iha selebrasaun sira ho karakter relijiozu no eventu kultu nian sira seluk. Rejista de’it alterasaun ida, ho autorizasaun ba sidadaun sira bele sai husi sira-nia uma hodi realiza resenseamentu eleitorál.
Responsavel sira husi SIJK, iha sira-nia aprezentasaun, informa ba membru Konsellu Ministrus nian sira katak Iha loron 14 ikus ne’e, husi loron 17 to’o loron 30 fulan-maiu, rejista ona infetadu ho SARS-CoV-2 ho totál hamutuk 2.432 iha país laran tomak. Husi númeru ida-ne’e kazu hamutuk 2.043 rejista iha Dili, 131 iha Bobonaru, 81 iha Kovalima, 55 iha Baukau no iha Vikeke 53.
Hahú kedas pandemia ne’e nian, deteta ona ema hamutuk 6.615 maka infetada husi Coronavirus foun. Daudaun ne’e iha kazu ativu hamutuk 2.648 iha país laran tomak. Munisípiu sira ho kazu ativu barak liu maka Dili, ho kazu 2. 079, Baukau, ho kazu 179, iha Kovalima, ho kazu 150, Bobonaru, ho kazu 126, no Vikeke, ho kazu 35.
Aprezenta mós dadus sira kona-ba implementasaun husi vasina kontra COVID-19 iha país ne’e. To’o ohin loron, Timor-Leste simu ona vasina AstraZeneca doze rihun 60, ne’ebé oferese husi Austrália, no doze rihun 24 ne’ebé mai liuhusi mekanizmu COVAX nian. Husi kedas inísiu kampaña vasinasaun nian iha loron 7 fulan-abril liubá, ema hamutuk 76.582 iha país laran tomak maka simu ona doze dahuluk vasina nian, ne’ebé korresponde ba 10% husi populasaun ho idade tinan 18 ba leten. Iha Munisípiu Dili, ema hamutuk 64.005 maka simu ona vasina, ne’ebé korresponde ba 30% husi populasaun ho idade tinan 18 ba leten iha Kapitál.
Aleinde vasina ne’ebé maihusi Austrália, ita hein katak sei simu tan, iha loron dahuluk fulan-juñu nian, vasina AstraZeneca hamutuk doze 76.800 tuir mekanizmu COVAX nian no vasina Sinovac doze rihun 100 maihusi Xina. REMATA
