Ministru Ekonomia no Dezenvolvimentu ba Portugal atu tuir Soru-mutu ba dahuluk Ministru sira ba Asuntu Tasi CPLP

Hala’o, iha loron 21 fulan Marsu, iha Forte São Julião da Barra, iha Oeiras, Portugal, sorumutu ba dahuluk Ministru sira ba Asuntu Tasi CPLP nian.

Sorumutu ne’e prepara hosi pontu fokál paíz sira CPLP nian, iha loron 20 fulan Marsu, ne’ebé Timor-Leste reprezenta hosi Komandante Donaciano Gomes.

Sorumutu ba dahuluk Ministru sira ba Asuntu Tasi CPLP nian konta ho prezensa responsável governamentál ba Asuntu Tasi hosi Angola, Brasil, Cabo-Verde, Guiné-Bissau, Portugal, São Tomé e Príncipe no Timor-Leste.

Ministru sira aprova tiha Estratejia CPLP ba oseanu nian, inisiativa espesífica sira oin-oin, nune’e mos rejimentu internu sorumutu Ministru sira ba Asuntu Tasi CPLP nian.

Estratejia CPLP nian ba Oseanu, ne’ebé oras ne’e asina ona, prepara hosi soru-mutu iha sidade Praia, iha loron 20 fulan Jullu 2009 no ida ne’e responde ba nesesidade atu konsentra esforsu hosi Estadu-membru sira CPLP nia ba elaborasaun vizaun ida integrada ba oseanu nian, kona-ba promosaun dezenvolvimentu sustentável espasu oseániku nian tuir jurisdisaun nasionál ida-idak nian.

Nune’e mos, aprova tiha ona inisitiva espesífica sira oi-oin, ne’ebé esensiál ba konkretizasaun no implementasaun estratejia CPLP nian ba oseanu nian, hanesan tuir mai ne’e.

- Elaborasaun Atlas ida kona-ba oseanu CPLP nian;

- Koperasaun ba dezenvolvimentu projetu estensaun plataforma kontinentál no investigasaun sientífika no protesaun ambientál tuir nesesidade Estadu-membru ida-idak nian;

- Koperasaun ba peskiza kona-ba rekusu minerál sira iha tasi ókos;

- Identifikasaun ba área estratéjika sira ba interese Estadu-membru CPLP sira hotu, ho objetivu atu estabelese rekizitu sira ba kriasaun Observatóriu Informasaun Marítima ida;

- Dezenvolvimentu projetu pedagóziku ida ba mobilizasaun profesór sira, alunu sira no sosiedade sivil kona-ba importánsia Asuntu Tasi nian hanesan tema afirmasaun ba kultura no identidade marítima CPLP nian;

-  Kriasaun feira Tasi CPLP nian ho objetivu atu posibilita promosaun ba atividade sira ne’ebé liga ho Tasi, liu-liu iha ámbitu kualidade ambiente mariñu, kresimentu ekonómiku, dezenvolvimentu, investigasaun sientífika no inovasaun no kriasaun ba empregu foun no biban ba investimentu;

Deside tiha ona mos katak soru-mutu Ministru sira ba Asuntuk Tasi nian tuir mai sei hala’o iha Angola, iha trimestre ba dahuluk tinan 2012, ne’eb’e sei diskuti kona-ba kriasaun Sentru Estudu Marítimu CPLP nian ida no sei identifika atu halo nomeasaun ba Embaixadór Boa Vontade CPLP ida ba Asuntu Tasi nian.

Ministru Ekonomia no Dezenvolvimentu, João Gonçalves, akompaña, iha sorumutu ba dahuluk Ministru sira ba Asuntu Tasi nian, Kadete Donaciano Gomes no Embaixadór Timor-Leste nian ba CPLP,  José Barreto Martins.

Friza kona-ba importánsia identidade kulturál no linguístika paíz sira CPLP nian no destaka kona-ba Tasi hanesan faktu distintivu no unfikadór ba komunidade, Ministru Ekonomia no Dezenvolvimentu, João Gonçalves, kongratula ho dokumentu finál kona-ba Estratejia CPLP nian, subliña mos ba importánsia ne’e “hanesan rekursu fundamentál ba dezenvolvimentu ne’ebé sustentável.

Aproveita mos ninia deslokasaun ba Portugal, Ministru Ekonomia no Dezenvolvimentu, João Gonçalves, akompaña hosi Embaixadora Timor-Leste nian iha Portugal, Natália Carrascalão, atu diskuti ho entidade sira seluk kona-ba atividade oi-oin, hanesan promosaun ba interkámbiu tékniku, teknolójiku no kulturál atu bele dezenvolve formasaun no kapasitasaun ba rekursus umanus, sistema pleneamentu nian no téknika operasionál.

Ministru Ekonomia no Dezenvolvimentu hetan simu hosi Dr. Basílio Horta, prezidente AICEP nian– Ajénsia ba Investimentu no Komérsiu Rai liur Portugal nian, E.P.E., hodi  koalia kona-ba asinatura protokolo koperasaun ida hosi instituisaun rua ne’e atu hetan apoiu AICEP nian ba divulgasaun posibilidade investimentu iha Timor-Leste, la’os iha de’it Portugal, maibé iha mos paíz sira seluk ne’ebé AICEP iha ninian reprezentasaun.

url: https://timor-leste.gov.tl?lang=tp&p=2197