Deklarasaun Porta-vóz IV Governu Konstitusional iha 30 Janeiru 2010

Sekretáriu Estadu Konselhu Ministrus

no Porta-Vóz Ofisiál Governu Timór-Leste

 

Díli, 30 Janeiru 2010

 

Governu Timór-Leste nia pozisaun kona-ba haruka ema ba servisu doméstiku iha Malázia

 

Governu konfirma katak la apoia planus ne’ebé agora halo husi “ajênsias empregu” atu haruka Timór-oan 10,000, bá Malázia ajuda halo servisu doméstiku ka uma-laran nian, tuir buat ne’ebé espekula liuhusi média.

“Enkuantu dezempregu ka ema la hetan servisu sei kontinua hanesan dezafiu ka problema boot iha Timór-Leste, importante katak oportunidades atu hetan empregu iha estranjeiru tenke regula didi’ak hodi nune’e bele proteje ita nia sidadauns. Halo servisu doméstiku, la’ós buat ne’ebé diferente ho profisaun sira seluk, ne’ebé presiza haré didi’ak, halo dilijênsias no akompanhamentu iha nível Governamentál”, haklaken Sekretáriu Estadu.

“Prosedimentus kona-ba treinu ka formasaun kona-ba importânsia aspetus kulturais, lian, medidas protesaun hanesan salvaguardas iha kontratus laran, kondisoens kona-ba vensimentu/saláriu, no rekursu kona-ba violasoens relasiona ho fatin servisu, kestoens hirak ne’e hotu presiza define/estabelese didi’ak iha nível Governu nian, liuhusi Sekretariadu Estadu ba Formasaun Profisionál no Empregu i Konselhu Ministrus antes-de konsidera kualkér proposta kona-ba envolvimentu profisionál Timór-oan sira nian, iha estranjeiru.”

Kapasitasaun no programa pilotu kona-ba vensimentu/saláriu oras ne’e hala’o daudauk ba trabalhadores Timór-oan sira bá servisu iha Koreia du-Sul; primeirus trabalhadores ne’ebé haruka ona ba Koreia du-Sul iha Outubru 2009, bele hahú servisu, bazeia ba akordu bilaterál ne’ebé halo entre Timór-Leste ho Koreia du-Sul.

Antes-de bá Koreia-du-Sul, fó treinu ka formasaun ba Timór-oan sira inklui kona-ba língua/lian, kultura, formasaun profisionál hodi prepara sira kona-ba prosesu empregu. Governu Timór-Leste servisu hamutuk ona ho Governu Koreia du-Sul hodi regula, monitoriza no prepara Timór-oan sira ba programa ne’e, ne’ebé sai hanesan susesu boot ida kolaborasaun entre Governu rua ho mós sosiedade sivíl.

Pereira remata hodi dehan nune’e “Ami simu ho laran tomak oportunidades ne’ebé oferese atu aumenta reseitas/rendimentu no halo ami nia sidaduns sira sai matenek tan, maibé ba programas hanesan ne’e iha futuru, tenke liuhusi mekanizmu eskrutíniu/verifikasaun no kontrolu ne’ebé hanesan, atu bele garante katak Timór-oan sira iha estranjeiru bele hetan kondisoens ne’ebé di’ak nian, hodi fasilita sira aumenta experiênsia trabalhu ne’ebé pozitivu. Kona-ba prioridades iha polítika, Governu Primeiru-Ministru Xanana Gusmão nian mak, primeiru kedas no liu-liu, hanoin ona kona-ba oinsá bele kria trabalhu iha Rai-laran ba Timór-oan tomak, hodi hamenus nesesidade atu bá buka servisu iha estranjeiru, exeptu iha sirkunstânsias ne’ebé kualifikasoens ka matenek ne’ebé sira hetan wainhira sira buka servisu iha estranjeiru relevante duni ba dezenvolvimentu nasionál Timór-Leste nian.”

 

url: https://timor-leste.gov.tl?lang=tp&p=2072