………………………………………………………………………………………………………………
Dili, loron 23 fulan-agostu tinan 2016
Komunikadu Imprensa
Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 23 fulan-agostu tinan 2016
Konsellu Ministrus hala’o sorumutu iha loron-tersa ne’e, iha Palásiu Governu, iha Dili, no analiza ona estudu tolu ne’ebé hato’o husi Sekretariadu Tékniku Fundu Dezenvolvimentu Kapitál Umanu, rua husi dokumentu tolu ne’e remata tiha ona.
Dokumentu ida husi dokumentu tolu ne’e – avaliasaun kona-ba rezultadu husi programa sira tinan 2011-2014 nian - verifika produtividade husi tinan haat dahuluk nian husi Fundu Dezenvolvimentu Kapitál Umanu (sigla–iha lia-portugés FDCH). Estudu ne’ebé hala’o iha tinan 2015 ne’e haree liu ba asaun formasaun nian sira ne’ebé remata ona to’o iha tinan 2014 nia rohan, liu-liu kursu sira kona-ba formasaun profisionál, formasaun téknika ba funsionáriu públiku sira, bolsa estudu sira no asaun formasaun nian hirak ne’ebé dezenvolve ona iha instituisaun Estadu nian oin-oin, ne’ebé inklui setór sira hanesan defeza, seguransa no justisa nian, no mós ba públiku einjerál.
Estudu ida seluk – análize no halo mapa rekursu umanu sira husi setór públiku Timor-Leste nian - ne’ebé hala’o ona mós iha tinan 2015, ninia objetivu mak atu tulun Fundu Dezenvolvimentu Kapitál Umanu (FDCH) hodi identifika prioridade investimentu nian sira no hametin kompeténsia sira iha área sira ne’ebé presiza liu, ho hanoin ba kreximentu estavel husi instituisaun sira Estadu nian.
Estudu datoluk, kona-ba levantamentu dadus kona-ba rekursu umanu ne’ebé eziste iha Timor-Leste tuir família idak-idak nian, tenke hala’o hahú husi fulan-setembru tinan 2016 to’o fulan-janeiru tinan 2017. Relatóriu ikus tenke remata iha fulan-fevereiru tinan 2017.
Konsellu Ministrus aprova ona matadalan bolsa estudu no formasaun nian, ne’ebé aprezenta mós husi Sekretariadu Tékniku Fundu Dezenvolvimentu Kapitál Umanu, atu armoniza kritériu sira kona-ba fó bolsa estudu no formasaun iha instituisaun hotu-hotu ne’ebé rejista ona iha FDCH.
Ministru Estadu, Koordenadór Asuntu Administrasaun Estadu no Justisa nian halo ona pontu situasaun ida kona-ba evolusaun husi programa no ezekusaun Matadalan ba Reforma Administrasaun Públika nian, iha fulan tolu dahuluk, iha ne’ebé identifika ona meta prioritáriu sira husi semestre dahuluk nian, iha pilár Administrasaun Públika nian ida-idak, hanesan Institutu Nasionál Administrasaun Públika (INAP), Inspesaun Jerál Estadu (IGE), Sekretaria Estadu Fortalesimentu Institusionál no Komisaun Funsaun Públika.
Ministru Komérsiu, Indústria no Ambiente hato’o ona ba Konsellu Ministrus projetu Konstribuisaun Nasionál sira (iha Inglés: “Intended Nationally Determined Contributions – INDC”), iha sekuénsia husi desizaun hirak ne’ebé foti iha Konferénsia Nasoins Unidas nian kona-ba Mudansa Klimátika sira, ne’ebé hala’o iha París, iha tinan 2015. Dokumentu ne’e tenke entrega ba Organizasaun Nasoins Unidas.
Konsellu Ministru revoga ona, bazeia ba proposta husi Ministru Obras Públikas, Transportes no Komunikasaun, Dekretu-Lei n. 40/2012, loron 5 fulan-setembru, kona-ba Programa Eletrifikasaun Nasionál. Diploma ne’e konsiste iha prosedimentu espesiál ida ba adjudikasaun serbisu sira kona-ba reabilitasaun nian no instalasaun foun liña distribuisaun enerjia elétrika. Iha tinan haat ikus nian ne’e, programa ne’e kontribui ona hodi hadi’a infraestrutura sira ba transporte eletrisidade nian iha país ne’e, no kumpre ona ninia misaun.
Aprova tiha ona Proposta Rezolusaun nian sira ne’ebé aprezenta husi Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, kona-ba ratifikasaun ba Akordu kona-ba Estatutu Forsa Vizitante sira nian, entre Governu Nova Zelándia no Repúplika Demokrátika Timor-Leste, no kona-baaprovasaun ba Tratadu kona-ba Kooperasaun Komersiál entre Governu Repúblika Demokrátika Timor-Leste no Governu Estadu Kuwait nian. Diploma dahuluk hetan kolaborasaun husi Ministru Defeza no daruak nian husi Ministru Komérsiu, Indústria no Ambiente.
Gabinete Primeiru-Ministru haree ona ninia proposta rua ne’ebé hetan aprovasaun iha sorumutuk ne’e: Proposta Lei ne’ebé estabelese rejime jurídiku asosiasaun públika profisionál nian sira, ne’ebé regula kriasaun, organizasaun no funsionamentu husi asosiasaun hirak ne’e; no ninia proposta kona-ba nomeasaun ba Orden Timor-Leste nian, orden ho prestíjiu boot no dignidade Nasaun nian, ne’ebé oras ne’e sei aprezenta ba Prezidente Repúblika atubele hetan konsiderasaun.
Aprova ona mós realizasaun atividade divulgasaun nian sira kona-ba resenseamentu eleitorál no levantamentu kona-ba kondisaun hirak ne’ebé iha atu hala’o resenseamentu ne’e iha territóriu nasionál no iha rai-li’ur. Diploma ne’e, ne’ebé Ministru Administrasaun Estatál aprezenta, ninia objetivu mak atu asegura divulgasaun kuadru jurídiku foun no aumenta partisipasaun demokrátika husi sidadaun timoroan sira ne’ebé hela iha rai-li’ur. REMATA