Gordon McIntosh vizita Dili atu partisipa iha Loron Veteranu sira nian
Ministru Estadu no Prezidénsia Konsellu Ministru no
Portavós Ofisiál Governu Timor-Leste
Díli, loron 3 fulan-marsu tinan 2016
Gordon McIntosh vizita Dili atu partisipa iha Loron Veteranu sira nian
Tuir konvite husi Governu Timor-Leste nian, eis-Senadór australianu no defensór ukun-rasik an Timor nian, Gordon mcItosh, mai iha Dili hodi partisipa iha atividade Loron Veteranu sira nian, ne’ebé ohin, selebra ba dala uluk, loron 3 fulan-marsu tinan 2016.
Gordon McIntosh, daudaun ne’e ho tinan liu 90, mai iha Timor iha tinan 1983, bainhira hola parte iha delegasaun dahuluk Parlamentu Austrália nian ne’ebé mai vizita territóriu ne’ebé Indonézia okupa hela. Liutiha viajen ne’e, Senadór ne’e hakerek relatóriu ida ne’ebé ko’alia sai kona-ba observasaun sira ne’ebé delegasaun ne’e halo, iha ne’ebé nia haktuir kona-ba tentativa sira atu aprezenta situasaun iha Timor hanesan la reprezenta problema polítiku ida ne’ebé signifikativu. Ninia petisaun ba Komité Deskolonizasaun Nasoins Unidas nian, iha tinan 1982, importante tebes-tebes atu mantein Timor iha iha lista kona-ba territóriu sira ho prosesu deskolonizasaun ne’ebé sei loke hela, no ninia atividade sira iha tinan barak nia laran fó ona kontributu importante ba kauza Timor nian.
Prezensa Gordon McIntosh iha komemorasaun Loron Veteranu sira nian hala’o bainhira hetan, karta ida ho pájina sanulu ne’ebé lakon durante tinan 27, iha tinan kotuk. Karta ne’e Komandante Xanana Gusmão maka hakerek iha tinan 1988, no haruka ba Senadór McIntosh liuhusi kuadru Rezisténsia nian ne’ebé hela hanesan eziladu iha Austrália.
Karta ne’e inklui istória ida ne’ebé detallada no atualizada kona-ba luta ba ukun-rasik an no krítika Governu Austrália nian ne’ebé tanba de’it hakarak atu “salvaguarda interese ekonómiku sira Austrália nian prejudika prinsípiu dignu sira nasaun demokrátiku ida nian”. No dehan sai loloos katak buat hotu fó hanoin atu polítika Austrália nian ba Timor iha momentu ne’ebá define ho oferta husi Indonézia atu halo esplorasaun konjunta iha Timor Gap.
Ministru Xanana Gusmão publika ona karta ne’e iha segunda-feira liubá, loron 29 fulan-fevereiru, loron ne’ebé halo lansamentu portál Gabinete Fronteira Marítima sira Timor-Leste nian. Durante eventu ne’e, Primeiru-Ministru, Rui Maria de Araújo, hato’o nia “laran triste” tanba la iha progresu kona-ba delimitasaun fronteira marítima nian sira entre Timor-Leste ho Austrália, tuir Direitu Internasionál. Primeiru-Ministru tenik nafatin katak sai hanesan prioridade nasionál “delimita ita-nia fronteira marítima, nu’udar parte ida husi ita-nia luta atu bele alkansa soberania kompleta.
Durante vizita ne’e, prevee ona atu eis-Senadór McIntosh bele hasoru malu ho ema ne’ebé iha tinan 1983, iha illa Ataúru, iha tempu ne’ebá hanesan foin sa’e ida ne’ebé fó an ba mate, konsege fó nota ida ne’ebé segredu ho lista naran husi dadur polítiku sira, ne’ebé sulan metin no hetan baku ba delegasaun husi Senadór ne’e nian.
Portavós Governu Konstitusionál VI, Ministro Estadu Agio Pereira, konsidera katak “onra boot ida ba Governu Timor-Leste simu vizita husi eis-Senadór Gordon McIntosh. Ohin, bainhira partisipa iha Konferénsia Veteranu sira nian, iha belun sira nia leet no ema barak maka sei simu nia hanesan ‘Ulun tos’, naran ne’ebé mak fó ba nia nu’udar belun di’ak ida iha entre tinan 1980 no 1989 husi FALINTIL, ne’ebé hahii tebes ho ninia ‘ulun tos’ no ‘kompriende momoos’ hodi la simu opniaun husi nia kolega sira husi vizita iha tinan 1983 nian. Eis Senadór ne’e simu kondekorasaun ho Orden Timor-Leste nian iha tinan 2014 tanba ninia esforsu sira ba Timor-Leste nia ukun rasik an no hanesan onra boot ba ninia partisipasaun iha eventu ohin nian Loron Veteranu sira nian”.
