Ministru Estadu no Prezidénsia Konsellu Ministru no

  Portavós Ofisiál Governu Timor-Leste

 Dili, loron 14 fulan-agostu tinan 2015

Vatikanu nia Sekretáriu de Estadu hahú vizita loron-tolu mai Timor-Leste

Sua Eminénsia Kardeál Pietro Parolin, Sekretáriu de Estadu Vatikanu nian, to’o iha Timor-Leste horiseik atu hala’o vizita loron tolu ne’ebé sei inklui mós asinatura akordu iha Palácio do Governo ohin no sei konklui ho Selebrasaun Eukarístika ba aniversáriu tinan 500 evanjelizasaunPovu Timor nian iha loron sábadu dadeer iha Tasi-Tolu.

Kardeál hahú vizita ne’e ho dezlokasaun horiseik ba estátua Papa João Paulo II iha Tasi-Tolu no partisipa mos iha misa ho estudante sira husi Semináriu Maiór Fatumeta. Ko’alia iha semináriu ne’e, Sua Eminénsia hatete “Ha’u labele espresa tomak alegria boot iha ha’u-nia fuan atu bele mai hamutuk ho imi iha kalan ne’e, atu selebra Misa ba dala uluk iha rai doben ne’e, Timor-Leste.”

Akordu istóriku asina ohin iha Palásiu Governu harii enkuadramentu legál ba relasaun entre Repúblika Demokrátika Timor-Leste no Santa Sé no Igreja Katólika. Ida ne’e okaziaun rara atu dokumentu hanesan ne’e bele asina fora husi Vatikanu. Prosessu atu to’o iha akordu istóriku ida ne’e hahú iha 2006 ho kriasaun komisaun ida atu diskute kona-ba termu sira akordu ne’e nian.

Molok vizita ne’e, Primeiru-Ministru, Dr. Rui Maria de Araújo, nota katak “Igreja Katólika, durante tinan 500, fó suporta espirituál, umana no materiál ne’ebé maka’as ba timoroan sira, no mós kontribui desididamente ba prosesu libertasaun Timor-Leste nian.”

Preambulu Konstituisaun Timor-Leste nian rekoñese katak “Iha nia perspetiva kulturál no umana, Igreja Katólika iha Timor-Leste sempre simu terus Ema nian ho dignidade, no tau sira nia an hodi defende konaba sira-nia direitu fundamentai sira.”

Hafoin serimónia asinatura, Kardeál sei hala’o vizita kortezia ba iha Parlamentu Nasionál ho Prezidente Parlamentu, Vicente Guterres, no mós ba iha Palásiu do Prezidensiál ho Prezidente Repúblika, Taur Matan Ruak. Sua Eminénsia sei hala’o vizita mós ba Muzeu no Arkivu Rezisténsia nian molok partisipa iha Misa ho komunidade lokál iha Katedrál Dili iha tuku 6:00 loraik. Hafoin misa Kardeál sei partisipa iha Han-kalan Ofisiál ne’ebé oferese husi Primeiru-Ministru, Rui Maria de Araújo.

Eventu xave husi loron ikus ba Sua Eminensia nia vizita maka Selebrasaun Eukarístika kona-ba aniversáriu tinan 500 evanjelizasaun povu Timor nian iha sábadu dadeer iha Tasi-Tolu.

Portavós Governu Konstitusionál VI nian, Ministru de Estadu Agio Pereira nota katak “Governu simu ho laran luak Sua Eminénsia Kardeál Pietro Parolin iha Timor-Leste, no rekoñese papel sentral Igreja nian iha ita nia sosiedade no valoriza aas ita nia relasaun forte no sólida ho Vatikanu. Onra bo’ot tebes atu simu Kardeal iha ita nia leet atu bele asina konkordata no atu selebra hamutuk ho ita aniversáriu tinan 500.”