Ministru Kay Rala Xanana Gusmão vizita Austrália

Ministru Estadu no Prezidénsia Konsellu Ministru no

  Portavós Ofisiál Governu Timor-Leste

 Dili, loron 23 fulan-marsu tinan 2015

Ministru Kay Rala Xanana Gusmão vizita Austrália

Ministru Kay Rala Xanana Gusmão fila ona mai Timor-Leste hafoin hala’o vizita serbisu nian ida badak bá Austrália. Ho ajenda ida ne’ebé nakonu ho sorumutuk ho personalidade polítika importante, estudante universitáriu, belun Timor-Leste no meiu komunikasaun sosiál nian sira, Ministru ne’e defende ho firmeza interese nasionál Timor-Leste nian.

Iha loron segunda liubá, iha Kamberra, dirijente ne’e hasoru malu ho Ministra Negósius Estranjeirus Austrália nian, Julie Bishop, Prezidente Parlamentu, Bronwyn Bishop, líder opozisaun nian, Bill Shorten, Ministra-sombra Negósius Estranjeirus, Tanya Plibersek no Prokuradór-Jerál sombra, Mark Dreyfus. Ministru Xanana Gusmão aprezentadu ba-iha membru Parlamentu Nasionál nian sira, durante Períodu Pergunta nian iha Parlamentu Austrália nian.

Iha parte lorokraik nian, Dr. Sharman Stone, Prezidente Grupu Parlamentu Austrália nian ba Timor-Leste, organiza, lansamentu Raising a Nation (Harii Nasaun ida), livru ida ne’ebé iha koletánea ida kona-ba Xanana Gusmão nia diskursu sira ne’ebé abranje períodu husi tinan 2011 ba 2014. Iha eventu ne’e Ministru ko’alia kona-ba ninia laran-metin ba Timor-Leste nia futuru, hodi observa katak “Ami iha planu ida, iha meta sira, no agora iha empeñamentu ne’ebé renovadu iha ezekusaun.” Ministru ne’e konfesa katak nia ladún laran metin kona-ba situasaun globál, hodi esplika katak buat ne’ebé presiza maka “parseria globál ida ne’ebé loos, ne’ebé hatuur iha kooperasaun no respeitu ba malu, iha ne’ebé nasaun hotu-hotu respeita integridade territoriál no soberania nasaun seluk nian.”

Iha parte kalan, Ministru ne’e halo palestra ida ho tema: Tranzisaun Polítika no Unidade Nasionál: Istória Timor-Leste nian, ba partisipante maizumenus 700, iha Universidade Nasionál Austrália nian, iha Kamberra. Iha diskursu ne’ebé nakonu ho emosaun forte ne’e, Ministru ko’alia kona-ba tema oin-oin, husi pás no rekonsiliasaun iha nasaun sira ne’ebé iha dezenvolvimentnu nia laran to’o ba kestaun fronteira tasi nian entre Austrália no Timor-Leste.

Iha Melbourne, Ministru Xanana Gusmão hala’o sorumutu ho Governadór Estadu Victoria nian, Daniel Andrews, no ho membru Governu nian sira, atu diskuti kona-ba kooperasaun ne’ebé agora la’o hela entre Victoria no Timor-Leste. Iha sorumutuk ne’e nia rohan, eis-Primeiru-Ministru Xanana Gusmão haksolok tebes bainhira simu saudasaun inesperada ida husi John Howard, eis-Primeiru-Ministru Austrália nian.

Iha tersa kalan, Ministru halo nia diskursu iha eventu ida ne’ebé mak organiza hosi Institutu Sustentabilidade Monash iha Monash University Law Chambers (Fakuldade Direitu Universidade Monash) ne’ebé nia ko’alia liu kona-ba nesesidade atu fó prioridade ba konstrusaun pás no ba konstrusaun Estadu nian iha nasaun hirak ne’ebé sai dadaun husi konflitu.

Iha ninia vizita ba Kamberra no Melburne ne’e, Ministru Xanana Gusmão fó entrevista barak ba meiu komunikasaun sosiál sira Austrália nian, inklui imprensa, rádio no televizaun.

url: https://timor-leste.gov.tl?lang=tp&p=11446