Konferénsia Internasionál kona-ba sistema Eleitorál Demokrátiku

Husi 17 mar toó 19 mar

Loron: 17 to’o 19 fulan-marsu
Horáriu : 9.00-17.00 oras
Lokál:Otél Timor, Díli

Komisaun Nasionál Eleisaun nian organiza Konferénsia Internasionál ida kona-ba Sistema Eleitorál no Demokrátiku, bazeia ba-iha faktu reál no dezafiu nian sira, ne’ebé konta ho programa hanesan tuir mai:

Loron 17 fulan-marsu
19:00 oras
Han-kalan ne’ebé oferese hosi Komisaun Nasionál Eleisaun nian (sigla-CNE)

Loron 18 fulan-marsu
Serimónia abertura hosi:
Komisáriu Arifin Abdullah Sagran, Kooperasaun Internasionál CNE nian
Komisária Maria Virna Ermelinda Soares

Diskursu aprezentasaun hosi:
1.José Agostinho da Costa Belo, Prezidente Komisaun Eleisaun nian (sigla-CNE);
2.Damaso Magbual, prezidente ANFREL nian, “Buka hatene oinsá mak Deklarasaun Bangkok nian bele kontribui ba avansu Eleitorál”;

Oradór prinsipál no diskursu abertura:
S. Esia. Taur Matan Ruak, Prezidente Repúblika RDTL nian

10.00 – 10.45 oras
Deskansa no sesaun hasai fotografia

10:45 - 12:45 oras
Sesaun Plenária no Painél 1

PROGRESU NO DEZAFIU ELEITORÁL SIRA IHA ÁSIA NO REJIAUN SELUK

Mediadór: Ichal Supriadi, Diretór Ezekutivu ANFREL nian, Relatór:
1.”Demokrasia no Eleisaun sira iha Timor-Leste”, husi Komisáriu Francisco de Vasconcelos;
2.”Avansu no Dezafiu Sul Ásia nian”, husi Neel Kantha Uprety, Xefe Komisaun Eleisaun sira Nepal nian no Prezidente FEMBoSA (Órgaun Jestaun Fórum Eleitorál Sul Ázia nian);
3.”Avansu no Dezafiu Sudoeste Aziátiku no Norte nian/Leste Aziátiku” husi Lee-In Bok, Prezidente Koreia Sul nian, no Prezidente AAEA (Asosisaun Aziátika Autoridade Eleitorál sira);
4.Komunidade País Lian Portugés (sigla-CPLP) Reprezentante Progresu no Dezafiu sira País nian, Portugál.

12:45-13.:45 oras
Han meiudia

13:45-15:45
Sesaun Plenária no Painél 2
Hametin Direitu Votu nian

1.“Fó Informasaun ne’ebé Efetivu husi Eleitór sira”,husi Komisaun Eleitorál Índia nian;
2.Esperiénsia Indonézia nian ho eleisaun sira iha estranjeiru”, husi Husni Kamil Manik, Xefe KPU Indonéziu;
3.”Votu antesipadu: Tailándia ninia esperiénsia”, husi Supachai Somcharoen, Prezidente Komisaun Eleitorál Tailándia nian;
4.”Inklui Feto sira, Grupu Ki’ik, Marjinalizadu [hasees ba sosiedade nia ninin] no ema sira ne’ebé ho Defisiénsia”, husi:
a. Moh Afifuddin, Koordenador Nasionál JPPR ko’alia kona-ba ema sira ne’ebé defisiente atu hetan asesu ba eleisaun sira;
b. Paula Cortereal, Diretora Ezekutiva Mulheres Caucus ko’alia kona-ba esforsu atu hakbiit feto sira iha setór polítiku.

15:45 – 16:00
Deskansa

16:00 - 17:00 oras
Sesaun Plenária no Painél 3:

Finansiamentu ba partidu polítiku sira

1.”Finansiamentu no auditoria kampaña nian”, husi Lee In Bok, Prezidente NEC Koreia Sul nian;
2. “Subvensaun ba Partidu Polítiku sira no Auditoria”, husi Komisaun Eleitorál Austrália nian;
3. “Avaliasaun Finansiamentu Kampaña nian”, husi Ramon Casiple, Diretór Ezekutivu IPER.

Tuku 17:00
Lia badak no taka Konferénsia ba loron dahuluk nian:
Komisáriu Arif Abdullah Sagran no Komisária Maria Virna Ermelinda Soares

Tuku 17:00
Lia badak

Loron 19 fulan-marsu
Tuku 9:00 – 09:10
Boazvindas no Análize loron dahuluk nian

Promosaun eleisaun demokrátika nian sira no prosesu eleitorál responsável

Tuku 9-10:10

Grupu diskusaun 1: Prosesu Eleitorál responsável
Husi Mediadór:: Ryan Whelan

1. “Aprende atu hatan bainhira hetan reklamasauneleitorál sira husi esperiénsia Brazil nianl”, husi Xefe Komisaun Eleisaun Brazil nian;
2. “Garante profisionalismu ba Funsionáriu Eleitorál sira”, husi Juis Jimly Asidique, Xefe DKPP Indonézia nian;
3. “Forma sira atu hodi fó kastigu no hala’o prosesu hasoru ema ne’ebé la kumpri lei eleitorál nian”, husi Luie Tito Guia, Komisário Komisaun ba Eleisaun sira (COMELEC) Filipina nian.
Grupu diskusaun :Inovasaun sira iha Prosesu Eleitorál
Husi Medidór Ryan Whelan
1. “Reforsa Edukasaun Eleitorál liuhosi ICT”, PERLUDEM;
2. Reforsa Edukasaun Eleitorál ne’ebé inklui iha kurríkulu eskola nian”, Mongólia EC;
3.Uza sistema biométriku iha Resensiamentu Eleitorál”,Timor-Leste;
4.”Sistema Eleitorál Automatizadu”, A WEB.

Tuku 10:10 – 10:30
Deskansa ba hemu kafé

Tuku 10: 30-12: 30
Progresu Eleitorál Aziátiku
1.Prepara Eleisaun Demokrátika iha Myanmar”, husi U Tin Aye, Prezidente UEC Myanmar nian;
2.Defende eleisaun no demokrasia iha Afeganistaun”, husi Justice Anwar Zaheer Jamali, Xefe Komisaun Eleitorál Pakistaun nian;

Tuku 12:30 – 13:30
Han meudia

Tuku 13:30 – 14:30
Sesaun Plenária Painel 5:

Uza AESF no Deklarasaun Bankók nian hanesan plataforma ida atu reforsu demokrasia iha rejiaun
Husi Mediadór ANFREL no CNE
• Adopta indikadór ba eleisaun demokrátika iha Ázia
• Konvidadu tuir mai ba AESF 3

Tuku 14:30 – 15:00
Husi Mediadór:
1. José Agostinho da Costa Belo, Prezidente Komisaun Nasionál Eleisaun nian (CNE);
2. Damaso Magbual, Prezidente ANFREL nian: “Buka hatene oinsá mak Deklarasun Bankók nian bele kontribui ba avansu Eleitorál”.

Kontinua ho sesaun fotografia nian
Tuku -15:00 – 18:00
Halo vizita ki’ik ida ba Estátua Cristo Rei no Muzeu Nasionál

Tuku 17: 30 - 21: 00
Han kalan hodi fahe malu

   Ba leten