Primeiru-Ministru hala’o Vizita Ofisiál iha Togo no tuir sorumutuk g7+
Iha sekuénsia vizita serbisu nian ba Portugal, Primeiru-Ministru no Ministru Defeza no Seguransa, Xanana Gusmão, liubá Lomé, kapitál Togo nian, hodi hala’o vizita ofisiál no partisipa iha Sorumutuk Ministeriál Datoluk g7+ nian ne’ebé Timor-Leste prezide, iha loron 29 no loron 30 fulan-Maiu.
Iha Lomé, Primeiru-Ministru hasoru ho Prezidente Togo, Faure Essozimna Gnassingbé, no ho ninia omólogu Primeiru-Ministru Togo, Arthème Séléagodji Ahoomey-Zunu. Hosi sorumutu ne’e, nebe’e realiza iha loron 29 fulan Maiu, líder nasaun rua hatudu vontade hodi hahú kooperasaun bilaterál. Nune’e, Timor-Leste no Togo halo hela análize ba área interese nasaun rua ne’e nian, hanesan: dame, rekonsiliasaun, dezenvolvimentu no jestaun rekursu naturál.
Aleinde simu vizita ofisiál, iha loron 29 no loron 30 fulan-Maiu, Lomé simu mós Sorumutuk Ministeriál Datoluk g7+ nian, ne’ebé hetan partisipasaun hosi nasaun 14 hosi nasaun 18 Grupu ne’e nian.
Loke sesaun hahú ho intervensaun hosi Primeiru-Ministru na’in-rua, Xanana Gusmão no Ahoomey-Zunu. Prezide mos iha sesaun ne’e Ministra Finansas Timor-Leste nian, Emília Pires, no Ministru Planeamentu nasaun uma-na’in, Mawussi Semodji maka prezide sesaun sira-ne’e. Ministru na’in-rua ne’e hatutan nafatin sesaun serbisu ne’e no Primeiru-Ministru Timor-Leste mós prezente durante sorumutuk loron-rua ne’e.
Durante sesaun loron dahuluk nian, nasaun ida-idak aprezenta sira-nia dezafiu no esperiénsia iha ámbitu g7+ nian. Mosu kestaun oioin kona-ba estrutura no futuru grupu nian, hanesan aprezentasaun Karta g7+ nian ida no hili prezidente foun.
Nune’e, hakotu ona katak, husi ne’e bá oin, Ministru Finansas Serra Leoa, Kaifala Mara, maka sai nu’udar Prezidente no nia Vise-Prezidente maka Vise-Ministru Ekonomia Haiti nian, Alfred Metellus.
Tanba kompromisu no impulsu importante ne’ebé ekipa Timor-Leste hatudu ona ba g7+ iha ninia lideransa to’o oras ne’e, hili Ministra Finansas nu’udar Enviada Espesiál g7+ nian no Primeiru-Ministru Xanana Gusmão hili nu’udar membru Konsellu Konsultivu g7+ nian. Dili sei sai hanesan Sekretariadu g7+ nian no Hélder da Costa hala’o knaar nafatin nu’udar Sekretáriu-Jerál.
Família g7+ simu tan membru foun, São Tomé e Príncipe no Iémen sai hanesan Estadu-membru ne’ebé apoia Nasaun Fraku sira ka iha situasaun pós-konflitu nian.
Iha loron daruak no loron-mahikus sorumutuk ministeriál hato’o relatóriu ida hosi Painél Nivel Altu nian kona-ba Estadu Fraku sira no hala’o diskusaun lubuk ida, liuliu ajenda dezenvolvimentu pós-2015. Aprova mós mosaun rekoñesimentu no agradesimentu ba Ministra Finansas Timor-Leste nian tanba ninia dedikasaun ba grupu no tanba rezultadu sira-ne’ebé alkansa ona to’o oras ne’e, no aprova tan Komunikadu Lomé.
Primeiru-Ministru Xanana Gusmão ninia vizita serbisu nian tuir mai, sei bá Guiné Equatorial, ne’ebé sei hahú iha loron 1 to’o loron 4 fulan Juñu.
Atu lee diskursu Primeiru-Ministru nian iha Sorumutuk Ministeriál g7+ datoluk nian, klike iha ne’e.
Atu haree foto vizita ofisiál no sorumutuk g7+ nian, klike iha ne’e.
