Sekretáriu Estadu Kooperativas iha Programa “Página do Governo” Edisaun ba da-13, Sesta-Feira tuku 8 kalan, iha RTTL

Kin. 18 setembru 2025, 09:52h
WhatsApp Image 2025-09-18 at 09.07.18

Programa "Página do Governo" edisaun ba da-13 sura ho partisipasaun hosi Sekretáriu Estadu Kooperativas (SECOOP, akrónimu iha lian portugés), Arsénio Pereira da Silva, no sei fó-sai iha sesta-feira, loron 19 fulan-setembru tinan 2025, tuku 8:00 kalan, iha Rádiu no Televizaun Timor-Leste (RTTL). Iha entrevista, governante ne’e destaka prioridades hosi setór kooperativu, nia impaktu ba kriasaun empregu no hametin ekonomia lokál, dezafius hodi hetan asesu ba kréditu no apoiu infraestruturas nian, nune’e mós vizaun estratéjika ba futuru. 
WhatsApp Image 2025-09-18 at 09.07.35

Sekretáriu Estadu subliña katak "ekonomia Timor-Leste nian iha pilár tolu: setór privadu, setór públiku no setór kooperativas". Nia refere katak Governu IX define programa estratéjiku neen ba setór ne’e, entre programa sira-ne’e inklui produsaun tora, susu-been, bani-been, masin, mina-nuu no mina-kamii, ne’ebé kontribui atu diversifika ekonomia no hamosu rendimentu, liuliu iha área rurál sira.

Governante ne’e esplika katak "daudaun, iha setór kooperativas ne'e, ita iha movimentu kooperativu primáriu hamutuk 244 iha territóriu Timor-Leste laran tomak", "ne'ebé envolve diretamente ema na'in-38.327", hodi destaka katak envolvimentu ida-ne'e "kontribui ba hamenus dezempregu" no "hadi'a ekonomia, prinsipalmente ekonomia familiár iha ita-nia populasaun, liuliu sira ne'ebé hela iha área rurál no área remota sira". Nia hatutan katak, membru 53% mak mane, 47% mak feto no maizumenus 1% mak ema ho defisiénsia. WhatsApp Image 2025-09-18 at 09.07.57

Kona-ba infraestrutura no lojístika, governante ne’e defende katak "bainhira iha produsaun, presiza iha fatin ida ne'ebé seguru, atu nune'e ita labele lakon kuantidade no kualidade hosi ita-nia produtu agríkola sira".  Nia refere mós katak iha tinan ida-ne’e, aloka ona orsamentu ba sentru armazenamentu no produsaun integrada iha Lautein no Covalima.

Kona-ba asesu ba finansiamentu, Sekretáriu Estadu afirma katak "polítika Governu IX nian inklui planu atu kria Banku Nasionál Dezenvolvimentu, ne’ebé bele fasilita asesu ba kréditu", hodi destaka katak agora daudaun iha Banku Nasionál Komérsiu Timor-Leste, mekanizmu mikrokréditu ho taxa ki’ik tebes no apoiu liuhosi transferénsias públikas.

Iha ámbitu formasaun nian, nia subliña katak SECOOP “iha Diresaun Nasionál Reforma Polítika no Kapasitasaun ba Kooperativas” no rekorda katak asina ona akordu internasionál sira, hanesan Memorandu Entendimentu ho Indonézia, aleinde inisiativa sira ne’ebé la’o hela iha ámbitu ASEAN nian.

Sekretáriu Estadu rekorda mós katak setór kooperativas abranje área sira hanesan kultura, turizmu no artezanatu, hodi subliña katak "Governu iha kompromisu atu koloka setór ida-ne’e hanesan setór ida ne’ebé importante ba kreximentu ekonómiku no PIB país nian".  Nia temi hanesan ezemplu kriasaun kooperativas turizmu komunitáriu. Sekretáriu Estadu  defende mós katak estratéjia tenke integra agroekolojia hodi garante prátikas ne'ebé sustentável no produtus orgánikus.

Ikus liu, Sekretáriu Estadu aprezenta vizaun estratéjika Governu nian ba setór ne’e: "Objetivu prinsipál maka kooperativas kontribui 10% ba PIB", hodi destaka katak objetivu ne'e aliña ho ajenda ASEAN no deklarasaun Nasoins Unidas nian ne'ebé rekoñese tinan 2025 nu'udar Tinan Internasionál Kooperativas nian.

Programa “Página do Governo” hanesan inisiativa ida husi Gabinete Portavós Governu nian, ne’ebé lidera husi Ministru Prezidénsia Konsellu Ministru, Agio Pereira, iha parseria ho RTTL, mídia nasionál no plataforma dijitál sira. Ho objetivu atu hametin transparénsia governamentál no garante asesu populasaun nian ba informasaun kona-ba asaun no desizaun prinsipál sira Ezekutivu nian. Programa ne'e konta ho Nélia Chaves nu'udar aprezentadora no Ika Moniz nu'udar produtora ezekutiva. Apoiu tékniku fornese hosi ekipa mídia Gabinete Primeiru-Ministru nian, hosi Prezidénsia Konsellu Ministrus no gabinete hosi membru Governu ne'ebé hetan entrevista.

Portavós Governu, Ministru Agio Pereira, reafirma katak programa “Página do Governo” hanesan instrumentu importante ida hodi promove prestasaun kontas no diálogu entre ezekutivu no sidadaun sira.

Governu konvida populasaun tomak atu akompaña edisaun “Página do Governo” ida-ne’e, ne’ebé sei tranzmite iha sesta-feira, loron 19 fulan-setembru tinan 2025, tuku 8 kalan, iha RTTL no iha rede sosiál sira, hodi reforsa kompromisu atu harii sosiedade ida ne’ebé informadu, partisipativa no komprometidu liu ba dezenvolvimentu nasionál.

Facebook Akompaña mós iha Facebook

▶️ Klik iha ne'e atu haree epizódiu sira hotu iha Youtube
“Página do Governo”

   Ba leten