Vise-Ministra Milena Rangel Reprezenta Timor-Leste Iha Reuniaun Funsionárius Importantes ASEAN nian Iha Malázia

Ses. 12 setembru 2025, 16:46h
545355033_1107919041526144_8374657098103932440_n

Vise-Ministra ba Asuntus ASEAN, Milena Rangel, lidera delegasaun Timor-Leste ba Sorumutu Funsionárius Importantes ASEAN (SOM) nian no enkontru sira ne’ebé iha relasaun, ne’ebé hala’o iha Port Dickson iha loron 9 to’o 11 fulan-setembru. Iha biban ida-ne’e, Timor-Leste reafirma ninia kompromisu hodi sai membru  plenu direitu ba ASEAN no partisipa iha diskusaun sira kona-ba kooperasaun rejionál, seguransa marítima no integrasaun ekonómika, hamutuk ho Estadus-Membrus ASEAN no Parseiru Diálogu sira. 545772424_1107919364859445_5897288361951549225_n 546619783_1108411571476891_5313093382876593762_n 546625163_1109153868069328_5042585504392440485_n 546481028_1107919201526128_56046327332454287_n

Sorumutu Funsionárius Importantes ASEAN nian ho objetivu atu delibera kona-ba prioridades hosi Prezidénsia Malázia iha preparasaun ba Simeira ASEAN nian ba dala 47 no Simeiras ne'ebé iha relasaun, ne'ebé marka ona ba fulan-outubru 2025. Diskusaun sira foka ba reforsa konstrusaun Komunidade ASEAN no hametin relasoins esternas ASEAN nian. Marka prezensa iha sorumutu ne’e maka lider sira hosi SOM ASEAN no Sekretáriu-Jerál Adjuntu ASEAN ba Komunidade Polítika-Seguransa, ho Timor-Leste partisipa nu’udar Observadór.

Durante enkontru, iha loron 9 fulan-setembru Vise-Ministra Milena Rangel hasoru malu ho Michelle Chan, Sekretária Adjunta no Funsionária Importante Austrália nian ba Simeira Leste Aziátiku (EAS) no Forum Rejionál ASEAN (ARF). Iha enkontru ne’e, Austrália reafirma ninia apoiu maka’as ba Timor-Leste nia prosesu adezaun ba ASEAN. Parte rua destaka fortalesimentu kooperasaun bilaterál no subliña sira-nia kompromisu hamutuk ba pás no prosperidade rejionál.

Iha loron hanesan, Vise-Ministra mós hala’o enkontru bilaterál ida ho Sekretáriu Permanente no Xefe Delegasaun Malázia ba SOM, Dato’ Sri Amran Mohamed Zin. Enkontru ne’e foka ba preparasaun finál ba adezaun Timor-Leste nian ba ASEAN iha fulan oin, ho parte rua ne’ebé reafirma sira-nia kompromisu hodi garante integrasaun ida ne’ebé la’o ho di’ak no tuir tempu. Vise-Ministra Milena Rangel agradese ba Malázia nia apoiu ne’ebé konsistente, liuliu iha prosesu aliñamentu instrumentu legál sira ASEAN nian. Delegasaun rua ne’e subliña importánsia atu mantein kooperasaun ne’ebé metin bainhira Timor-Leste prepara atu hola nia fatin nu’udar Estadu-Membru plenu direitu ba Komunidade ASEAN.

Iha loron daruak hosi enkontru lubuk, hala’o Sorumutu Preparatóriu Funsionárius Importantes  ASEAN Plus Three (APT Prep-SOM) nian, ne’ebé partisipa reprezentantes hosi nasaun sira APT no Sekretáriu-Jerál Adjuntu ASEAN nian ba Komunidade Polítika-Seguransa. Timor-Leste mós partisipa nu’udar Observadór, no halo diskusaun kona-ba preparasaun ba Simeira ASEAN Plus Three ba dala 28, ne’ebé sei hala’o iha fulan-outubru 2025.

Timor-Leste kontinua finaliza implementasaun kompromisu sira ne’ebé halo ona iha Roteiru ba Adezaun Plena ba ASEAN, ho serimónia ofisiál ne’ebé sei hala’o iha Malázia iha loron 26 fulan-outubru tinan 2025.

   Ba leten