Governu Reforsa Preparasaun Lojístika ba Resposta Emerjénsia iha Timor-Leste

Sekretáriu Estadu Protesaun Sivíl, Domingos Mariano Reis, no Reprezentante Programa Alimentár Mundiál (PAM) nian iha Timor-Leste, Jacqueline de Groot, iha loron 23 fulan-juñu 2025 ofisiálmente loke Workshop daruak kona-ba Preparasaun Lojístika Umanitária, inisiativa konjunta ida ho Autoridade Protesaun Sivíl (APC, sigla iha lian portugés).
Ho partisipasaun maizumenus reprezentante 100 hosi Governu, sosiedade sivíl, no organizasaun umanitária sira, workshop ne’e ho objetivu atu hametin kapasidade téknika no operasionál hosi kuadru dirijente no funsionáriu sira APC nian, hodi promove resposta ida ne’ebé efisiente no koordenada liu ba situasaun emerjénsia no dezastre naturál sira. Enkontru ne'e nu’udar kontinuidade hosi atividade sira ne'ebé hala'o iha fulan-novembru no fulan-dezembru 2024, ne’ebé inklui workshop inísiu no ezersísiu simulasaun umanitária, ne'ebé ajuda hodi identifika área prioridade sira ba hadi'a koordenasaun lojístika iha situasaun emerjénsia sira.
“Hala’o workshop ida-ne’e nu’udar parte ida husi Governu Konstitusionál IX nia kompromisu atu hametin kapasidade protesaun sivíl nasionál nian liuhosi kooperasaun ho ita-nia parseiru internasionál sira”, tenik Sekretáriu Estadu Protesaun Sivíl. Nia mós subliña katak "investe iha formasaun téknika ba ita-nia dirijente no tékniku espesializadu sira importante tebes hodi garante resposta ida ne'ebé lalais, efetivu no adapta ba realidade sira Timor-Leste nian".
Kriasaun Grupu Tékniku Lojístika ida iha Timor-Leste hanesan tópiku sentrál ida ne’ebé diskute, ho objetivu atu aliña mekanizmu koordenasaun ho prioridade nasionál sira no garante asaun konjunta ida ne’ebé efetivu liu iha situasaun risku sira iha futuru.
Prezidente APC, Jesuíno dos Reis Matos Carvalho, subliña katak "Timor-Leste hasoru risku oioin tanba nia jeografia no klima. Hametin koordenasaun lojístika entre setór sira importante tebes atu garante resposta emerjénsia sira sai efisiente no to'o lalais ba populasaun sira ne'ebé vulneravel liu".
Reprezentante hosi PAM, Jacqueline de Groot, hatete katak "hodi investe iha koordenasaun lojístika emerjénsia nian, ohin loron Timor-Leste foti pasu konkretu sira hodi hamenus impaktu hosi dezastre sira iha futuru". Nia hatutan tan katak "kooperasaun estratéjika ida-ne'e reprezenta marku importante ida hodi harii sistema sira ne'ebé metin liu, ne'ebé bele salva moris no proteje meius subsisténsia sira".
Workshop ne’ebé hala’o durante loron rua iha Dili, hetan partisipasaun husi peritu PAM no tékniku seniór sira APC nian, no mós reprezentantes husi ministériu no organizmu públiku oioin. Inisiativa ne’e halo parte iha esforsu kontínuu Governu nian atu harii nasaun ida ne’ebé reziliente, preparadu liu hodi hasoru dezafiu umanitáriu no klimátiku sira.