Vise-Primeiru-Ministru Mariano Assanami Sabino Reforsa Kooperasaun Ho Brunei iha Área Dezenvolvimentu Sosiál no Komunitáriu

Ses. 30 maiu 2025, 11:06h
501093621_589137684229015_1518204312562567907_n

Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór Asuntus Sosiais no Ministru Dezenvolvimentu Rurál no Abitasaun Komunitária, Mariano Assanami Sabino, hala’o vizita ofisiál ida ba Brunei Darussalam iha loron 23 no 24 fulan-maiu tinan 2025, ho objetivu atu hametin relasoins bilaterais no fahe esperiénsia sira iha dezenvolvimentu setór sosiál.

Durante vizita ne’e, Vise-Primeiru-Ministru hala’o sorumutu ho Sua Alteza, Liurai Erdeiru Haji Al-Muhtadee Billah, ne’ebé ho nia ko’alia kona-ba hametin kooperasaun entre país rua ne’e. Iha sorumutu ne’e, nia hato’o agradesimentu ba família liurai Brunei nian ne’ebé apoia Timor-Leste nia adezaun plena ba ASEAN, nune’e mós ba sira-nia disponibilidade hodi kontribui ba dezenvolvimentu setór sosiál Timor-Leste nian, liuliu iha área edukasaun no saúde.

Hanesan parte ida hosi kooperasaun iha área saúde nian, Vise-Primeiru-Ministru hala’o vizita ba Ospitál Nasionál Raja Isteri Pengiran Anak Saleha, ne’ebé akompaña hosi Diretór Servisus Apoiu Diagnóstiku no Terapéutiku hosi Ospitál Nasionál Guido Valadares, Vidal de Jesus Lopez, no Embaixadór Timor-Leste iha Brunei, Abel Guterres. Vizita ne’e ho objetivu atu hatene kona-ba funsionamentu unidade ospitalár referénsia no esplora posibilidade sira ba kooperasaun, liuliu iha formasaun rekursus umanus no reforsu tékniku sistema saúde Timor-Leste nian. Kona-ba ida-ne’e, Vise-Primeiru-Ministru fó-sai katak, iha tempu badak sei koordena ho Ministériu Saúde, atu haruka ekipa téknika ida ba Brunei hodi identifika dalan konkretu sira kolaborasaun nian iha setór refere.

Iha área dezenvolvimentu komunitáriu, Mariano Assanami Sabino hala’o sorumutu ho Ministru Dezenvolvimentu Brunei nian, Dato Seri Setia Awang Haji Muhammad Juanda Bin Haji Abdul Rashid, ne'ebé ho nia troka esperiénsias kona-ba polítikas abitasaun komunitária nian ne'ebé implementa iha país rua ne'e. Programa ne'e inklui mós vizita ida, hamutuk ho tékniku sira hosi Departamentu Dezenvolvimentu Abitasionál Brunei nian, ba projetu abitasionál ida ne'ebé la'o hela iha área Muara Tanah Jambu.

Vizita ida-ne’e nu’udar parte ida hosi siklu kreximentu interkámbiu institusionál no diplomátiku entre Timor-Leste no Brunei, ne’ebé intensifika ona dezde Governu Konstitusionál IX simu pose. Hametin relasoins bilaterais ne’ebé impulsiona ona husi vizita oioin altu nivel nian, hanesan viajen hosi Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta, no Vise-Primeiru-Ministru Francisco Kalbuadi Lay, iha fulan-outubru tinan 2023; vizita Estadu hosi Sua Majestade Sultan Haji Hassanal Bolkiah, mai Timor-Leste iha fulan-maiu tinan 2024; no vizita hosi Ministru Prezidénsia Konsellu Ministrus, Agio Pereira, ba Brunei, iha fulan-outubru tinan 2024, ho objetivu atu hametin kooperasaun iha área enerjia, ekonomia, edukasaun no mobilidade laborál. Durante nia vizita, Francisco Kalbuadi Lay asina akordu bilaterál ba mobilidade laborál ho Governu Brunei, ne’ebé prevee atu haruka traballadór timoroan sira ba nasaun ne’e.

Brunei hanesan parseiru estratéjiku ida ba Timor-Leste, liuliu iha ámbitu prosesu adezaun ba ASEAN. Iha Simeira ASEAN ba da-46 ne'ebé hala'o iha fulan-maiu tinan ida-ne'e, Brunei asina Deklarasaun Prezidénsia ne'ebé konfirma desizaun koletiva hosi lider sira organizasaun rejionál nian hodi admite Timor-Leste nu'udar Estadu-Membru ba da-11 iha simeira ne'ebé marka ona ba fulan-outubru tinan 2025.

   Ba leten