Governu Hahú Kampaña Nasionál Sensibilizasaun kona-ba Nutrisaun no Hahán Saudavel

Ter. 13 maiu 2025, 10:27h
495110801_1002208472035880_5935342936767244395_n

Vise-Primeiru-Ministru no Ministru Koordenadór Asuntus Sosiais, Mariano Assanami Sabino, reprezenta Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, ofisialmente lansa Kampaña Semana Nasionál Nutrisaun, iha serimónia ida ne’ebé hala’o iha loron 06 fulan-maiu 2025, iha Salaun Laline Lariguto, iha Komisaun Nasionál Eleisoins (CNE, sigla iha lian portugés), Dili. Inisiativa ne'e ho objetivu atu promove nutrisaun ne'ebé di'ak-liu iha Timor-Leste, hodi destaka alimentasaun saudavel hanesan fatór esensiál ba kreximentu labarik, moris-di'ak família sira nian no dezenvolvimentu sustentável nasaun ne’e nian. 494690256_1002208518702542_203120067958294599_n

Ho lema “Han Ai-han Nutritivu, Moris Saudavel”, kampaña ne’e sei hala’o fulan-fulan ho atividades sensibilizasaun iha territóriu nasionál tomak, ho envolvimentu eskola, sentru saúde, komunidade lokál no instituisaun relijioza sira. 495647450_573827189093398_83086914576996929_n

Iha ninia diskursu, Vise-Primeiru-Ministru Mariano Assanami Sabino reafirma “kompromisu maka’as [Governu nian] ba nutrisaun” no hateten: “Investe iha ita-nia oan sira hanesan investe iha futuru. Ita ku’u buat ne’ebé ita kuda no han buat ne’ebé ita prodús. Ai-han lokál maka sei halo ita-nia isin saudavel liu.” 495993078_1088362773338423_4918713202706573484_n

Nia hatutan tan katak “hamutuk, ita bele garante katak laiha labarik ida maka hela iha kotuk, katak família hotu-hotu iha asesu ba ai-han nutritivu no katak Timor-Leste hakat ba futuru ida ne’ebé prósperu liu”.

Iha ninia intervensaun, Ministra Saúde subliña katak "nutrisaun la'ós de'it kona-ba aktu han nian — maibé mós kona-ba oinsá atu hili hahán nutritivu sira, hodi garante kuantidade no kualidade adekuadu ne'ebé nesesáriu ba saúde ida ne’ebé di'ak no futuru ida ne'ebé promisór." Nia alerta mós kona-ba problema sira ne’ebé sei iha nafatin, hanesan todan menus, isin krekas makaas no estatura badak iha labarik sira, nune’e mós aumentu hosi moras sira ne'ebé relasiona ho alimentasaun ne'ebé ladi'ak, hanesan ipertensaun, diabetes no obezidade (bokur no isin nia todan ne'ebé demaziadu). 494683563_1088362466671787_9171390971304747802_n

Kampaña ne’e halo parte iha komponente edukativa no interativa, ho espozisaun sira ne’ebé organiza hosi Diresaun Nasionál Edukasaun no Promosaun Saúde, distribuisaun materiais informativus no asaun sira iha ámbitu Programa Integradu Saúde, ne’ebé koordena hosi Ministériu Saúde iha parseria ho ajénsias Nasoins Unidas. Iha fulan-marsu tinan ida-ne’e, Governu aprezenta mós Planu Asaun Multisetoriál ba Nutrisaun, ho metas ne’ebé define hodi hamenus atrazu iha kreximentu infantíl ba 25% to’o tinan 2030, ho foku espesiál ba kosok-oan sira ne’ebé foin moris, labarik sira to’o fulan 23 no feto sira ho idade reprodutiva. 495963830_1088363646671669_5783592928652013535_n

 “Nutrisaun nu’udar baze ba nasaun ida ne’ebé saudavel. Laiha nutrisaun ida ne’ebé di’ak, ita-nia oan sira labele buras, ita-nia estudante sira labele aprende, ita-nia traballadór sira labele sai produtivu no ita-nia ferik-katuas sira labele moris ho enerjia ne’ebé nakonu”, konklui Ministra Saúde, hodi dezeja katak mensajens kampaña nian bele to’o ba família timoroan hotu. 496003442_1002208698702524_2503002864599692655_n

Serimónia ne’e marka prezensa husi Vise-Ministru Administrasaun Estatál, Jacinto Rigoberto Gomes, Reprezentante Organizasaun Mundiál Saúde, Arvind Mathur, no reprezentantes husi parseirus dezenvolvimentu no Ministériu Saúde. 494968830_1002208842035843_6761415168262518595_n 494955964_573829939093123_3036279038051497863_n 495647646_573828639093253_3287221061886709489_n 495147431_573833685759415_7312975619255904897_n 494988133_573836255759158_31082135360253691_n

   Ba leten