Adezaun Plena Timor-Leste nian Kontinua Destaka iha Preparasaun Simeira ASEAN ba dala 46

Preparasaun Simeira ba dala 46 hosi Asosiasaun Nasoins Sudeste Aziátiku (ASEAN), ne'ebé sei hala'o iha fulan-maiu iha Kuala Lumpur, ho prezidénsia rotativa Malázia nian, fó ona énfaze espesiál ba prosesu adezaun plena Timor-Leste nian ba organizasaun rejionál ne’e. Iha kontestu ida-ne'e, Sekretáriu-Jerál ASEAN, Kao Kim Hourn, foin lalais ne'e hasoru malu ho Ministrus Negósius Estranjeirus hosi Malázia no Indonézia hodi ko'alia kona-ba temas prinsipais hosi ajenda polítika no estratéjika ASEAN nian ba tinan 2025.
Iha loron 20 fulan-marsu liubá, iha Putrajaya, Sekretáriu-Jerál simu hosi Ministru Negósius Estranjeirus Malázia no Prezidente Reunioins Ministrus Negósius Estranjeirus ASEAN (AMM) nian, Dato’ Seri Utama Haji Mohamad Bin Haji Hasan. Iha sorumutu ne’e, ko’alia hikas kompromisu hamutuk atu hametin prosesu harii Komunidade ASEAN, tuir prioridade sira husi prezidénsia Malázia nian. Ajenda ne’e inklui adosaun iha tempu badak ba Vizaun Komunidade ASEAN 2045 no ninia Planu Estratéjiku sira, nune’e mós implementasaun Roteiru ba Timor-Leste nia Adezaun Plena.
Iha loron 25 fulan-marsu, iha Jakarta, Kao Kim Hourn mós hasoru-malu ho Ministru Negósius Estranjeirus Indonézia, Sugiono, iha ne’ebé nia reforsa dala ida tan kompromisu ASEAN ba integrasaun Timor-Leste nian. Tuir komunikadu ne’ebé publika iha portál ofisiál ASEAN nian, durante sorumutu ne’e ko’alia kona-ba “kestaun-xave lubuk ida ne’ebé importante ba ASEAN, liuliu iha preparasaun Simeira ASEAN ba dala 46 iha fulan-maiu tinan 2025, inklui adosaun ne’ebé prevee ba Vizaun Komunidade ASEAN tinan 2045 no ninia Planu Estratéjiku sira, adezaun plena Timor-Leste ba ASEAN, nune’e mós relasoins esternas ASEAN nian”.
Sekretáriu-Jerál reafirma liután kompromisu Sekretariadu ASEAN nian hodi apoia prezidénsia Malázia no Estadus-membrus hotu-hotu iha preparasaun Simeira ASEAN ba dala 46 no Sorumutu Ministrus Negósius Estranjeirus ASEAN ba dala 58, ne’ebé ida-idak marka ona ba fulan-maiu no fulan-jullu, iha Kuala Lumpur.
Foin lalais ne’e, iha okaziaun lansamentu kampaña nasionál “Dalan ba ASEAN”, Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, Bendito dos Santos Freitas, subliña katak “tama ba ASEAN nu’udar objetivu nasionál estratéjiku ida” no reprezenta “kompromisu ne’ebé metin ba integrasaun rejionál, kooperasaun no prosperidade koletiva”.