Forum Selebra Kontribuisaun Feto ba Lideransa no Diplomasia iha Timor-Leste

Ministériu Negósius Estranjeirus no Kooperasaun (MNEK), Sekretaria Estadu Igualdade no Feto ONU Timor-Leste, iha loron 23 fulan-janeiru 2025, iha Salaun Prinsipál MNEK, hala’o, “Forum Feto iha Lideransa no Diplomasia tinan 2025”. Eventu ne’e halibur líder feto, embaixadora, diplomata no líder joven emerjente sira hodi selebra feto sira-nia kontribuisaun ba diplomasia no lideransa iha Timor-Leste. Forum ne’e fornese espasu dinámiku ida ba diálogu, ne’ebé sai hanesan plataforma ida ba diskusaun, inspirasaun no amplifikasaun ba feto sira-nia lian iha lideransa.
Durante eventu ne'e, ko’alia liu kona-ba konkista notável feto sira nian iha dezenvolvimentu sustentável nasionál no diskute dezafiu sira ne'ebé sei eziste hodi promove igualdade jéneru ba pozisaun sira foti desizaun nian. Istória inspiradór sira ne’ebé fahe ona atu motiva no enkoraja partisipasaun boot liu hosi feto timoroan sira iha lideransa, ho objetivu atu hakbiit jerasaun tuirmai no kria futuru ida ne’ebé inkluzivu no ekuitativu liu tuir jéneru.
Iha sesaun abertura, Sekretária Estadu Igualdade, Elvina Sousa Carvalho, subliña impaktu transformadór feto sira iha konstrusaun pás no dezenvolvimentu sustentável, no destaka importánsia husi inisiativa sira hanesan forum ida-ne’e hodi dezenvolve lideransa feto iha Timor-Leste. “Iha tinan hirak nia-laran, komunidade globál halo ona esforsu signifikativu barak hodi promove feto sira-nia partisipasaun iha lideransa. Maibé, falta reprezentasaun feto iha polítika no iha asuntu internasionál sira nafatin sai realidade ida ne’ebé presiza rezolve liuhusi determinasaun no asaun koletiva,” nia dehan.
Elvina Sousa Carvalho mós fó hanoin hikas katak, “maske reprezentasaun feto sei dook husi igualdade iha nível governu, “iha Timor-Leste ita orgullu hodi selebra ita-nia evolusaun, liuliu eleisaun istóriku Prezidente Parlamentu Nasionál feto dahuluk no reprezentasaun feto ne’ebé signifikativu iha Parlamentu Nasionál”.
Eventu ne’e hetan partisipasaun husi Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, Bendito dos Santos Freitas, ne’ebé reafirma kompromisu Governu nian atu promove partisipasaun tomak no efikás husi feto sira iha prosesu foti desizaun. "Bainhira mundu avansa ba futuru ida ne'ebé inkluzivu liu, forum ida-ne'e reflete forsa hosi esforsu koletivu hodi halakon barreira sira, hakbiit feto no promove dalan transformadór ba lideransa no diplomasia", afirma governante ne’e.
Durante painél altu nível ne’e, ne’ebé modera hosi Xefe ONU Feto iha Timor-Leste, Amy Nishtha Satyam, aborda ona barreira estruturál sira ne’ebé difikulta asesu feto sira-nian iha pozisaun lideransa no diplomsia, nune’e mós estratéjias atu ultrapasa dezafiu sira ne’e. “Kria plataforma no espasu, iha ne'ebé líder feto sira bele troka nota informál no promove ligasaun ne’ebé signifikativu, sei kontribui tebes hodi hametin solidariedade entre líder feto sira. Rekoñese sira-nia luta ne’ebé hanesan bele reforsa sira-nia determinasaun koletiva hodi hakat liu limite sira no halakon barreira sira iha lideransa,” hateten Satyam.
Eventu ne’e partisipa mós husi deputada Maria Gorumali Barreto, Prezidente Komisaun F Parlamentu Nasionál, Koordenadór Rezidente Nasoins Unidas, Funmi Balogun, no Sub-Sekretáriu Estadu ba Negósius Estranjeirus, Commonwealth no Dezenvolvimentu Reinu Unidu ba Indo -Pasífiku, Catherine West.
Forum Feto iha Lideransa no Diplomasia tinan 2025 ne’e hatudu forsa no reziliénsia lideransa husi feto sira iha Timor-Leste no sai hanesan plataforma importante ida hodi troka esperiénsia no promove futuru ida ne’ebé ekuitativu no inkluzivu liu.