Governu Timor-Leste

Estatutu ne’ebé mak oras ne’e dezenvolve heal iha Universidade nasionál Timor Lorosa’e (UNTL) ne’e define, liu-liu, kestaun hirak finanseira nian, funsionamentu no administrasaun nian, ne’ebé mak hakarak atu aplika ba Universidade Estatál iha tempu oin mai.

Kestaun seluk ne’ebé diploma ne’e hakerek iha nebá mak autonomia akadémika ne’ebé preve tiha ona ba UNTL no ba ninia ema dosente sira. “Ita hatene ona katak, oras ne’e daudauk, Universidade iha deit kondisaun hirak atu hala’o funsaun ensinu no aprendijazen nian. Karik ita atu koalia konaba ninia kapasidade atu hala’o investigasaun sientífika, publikasaun livru no jornal sira iha nivel internasionál, mak ida ne’e seidauk iha. Haré deit ba limitasaun ida ne’e mak Governu oras ne’e haka’as-an atu hala’o investimentu hirak hotu iha prazu mediu “, haktuir Ministru Edukasaun, João Câncio Freitas.

Objetivu Governu nia seluk ne’ebé hakerek iha Estatutu ne’ebé oras ne’e halo hela mak, iha tinan rua to’o tolu oin mai, UNTL bele hametin kursu hirak ne’ebé oras ne’e nia iha, liu-liu kursu hirak hetan relevánsia boot liu atu haburas paíz ne’e. Iha faze ba da-uluk, objetivu mak atu sai konsistente liu tan konabá lisensiatura sira atu Universidade bele hetan kapasidade atu oferese mos kursu iha nivel mestradu no Doutoramentu. Bainhira kapasidade ida ne’e la iha iha Timor-Leste, mak Governu tenki fo bolsu estudu atu estudante sira bele hetan formasaun ida ne’e iha país seluk.

La’os deit folin sai maka’s liu ba Estadu maibé Ministru Edukasaun konsidera katak medida ida ne’e bele hamosu problema seluk ida: ”Sira hirak hetan rezultadu diak, hafoin remata tiha kursu iha liur, sira la fila tanba País hirak ne’ebé sai fatin estuda nian ba sira, kaer netik sira”. Tanba ne’e mak, João Câncio hasai konkluzaun katak:”Ita hakarak atu UNTL – nu’udar Universidade Estadu nian, nune’e nia iha rekursu ne’ebé Estadu fob a nia – atu bele hakiak kapasidade ida ne’e. Atu nune’e tinan balun ba oin tan ita nia klosan sira, nu’udar ita nia lider iha tempu oin mai, bele kontinua sira nia estudu iha Timor-Leste, la’os deit iha nivel primeiru siklu maybe mos iha nível segundu no terseiru siklu.”