Fundu Petrolíferu Timor-Leste nian, futuru ida ne’ebé?

Ministériu Finansa, ho kolaborasaun ho Programa Asisténsia Petrolífera Noruega nian, hala’o semináriu ida kona-ba Fundu Petrolíferu Timor-Leste nian iha loron 10 no 11 fulan Maiu, iha Díli.
Hola parte iha semináriu ne’e mak membru Parlamentu Nasionál, membru Governu, sosiedade sivil, estudante no membru komunikasaun sosiál, ho objetivu atu hahú halo diálogu nasionál ida hodi hetan maneira diak liu atu jere rikeja petrolífera Timor-Leste nian no hodi aproveita koñesimentu husi matenek nain sira husi rai laran no rai liur.
Tema prinsipál hirak ne’ebé tau iha diskusaun mak kona-ba: impaktu petróleu nian iha ekonomia rai laran, investimentu iha Merkadu Finanseiru Internasionál no konsekuénsia husi opsaun oioin investimentu Fundu Petróliu Timor-Leste nian iha tempu oin mai..
Petróleu fó ona impaktu ne’ebé la hanesan ba ekonomia rai laran iha nasaun sira ne’ebé sei iha dezenvolvimentu nia laran tanba sira nia karakterístika. Maibé, durante semináriu oradór hotu-hotu konkorda katak Timor-Leste hahú nia jestau ho forma ida ne’ebé diak tebe-tebes, tanba estabelese instituisaun no mekanizmu sira hodi evita efeitu negativu sira, dala barak ema dehan hanesan “ maldisaun ka desgrasa petróliu nian”. Maske nune’e, iha semináriu ne’e, sira koalia mós kona-ba importánsia disiplina fiskál, dezenvolvimentu kapitál umanu no nesesidade atu iha pasiénsia hodi bele hetan rendimentu diak liu iha diversifikasaun ekonomia nian.
Durante semináriu ne’e sira diskute mós kona-ba Prinsípiu Santiagu nian, ne’ebé nu’udar prinsípiu no prátika hirak ne’ebé simu husi Estadu Soberanu hotu-hotu ne’ebé iha rikeza petrolífera iha mundu tomak. Prinsípiu hirak ne’e importante tebes atu garante jestaun diak ida no haree liu ba transparénsia nu’udar fatór-xavi. Governu Timor-Leste hola parte beibeik ona iha dezenvolvimentu husi prinsípiu hirak ne’ebé adota iha Santiagu ne’e, iha fulan Outubru tinan 2008 liu ba.
Atu hetan liu tan informasaun kona-ba semináriu, inklui mós aprezentasaun sira husi matenek nain sira husi rai laran no rai liur, halo favór klike iha.