Timor-Leste partisipa iha sorumutu virtual Meza Redonda ho Sekretariadu Ezekutivu Enhanced Integrated Framework

Kua. 05 maiu 2021, 17:14h

Timor-Leste, liuhusi Ministru Kordenadór Asuntus Ekonómikus, Joaquim Amaral, partisipa iha sorumutuk virtual Meza Redonda ho Sekretariadu Ezekutivu Enhanced Integrated Framework (EIF) neebe halao iha loron 5 maiu 2021.

Enhanced Integrated Framework nu’udar  parseria dezenvolvimentu unika hodi ajuda  países menus dezenvolvidu - Least Developed Countries (LDCs) liuhusi apoiu komérsiu nu’udar medidas hodi hasae kresimentu dezenvolvimentu sustentável no mos redusaun ba pobreza nian. Ho parseria hamutuk paises 54, EIF mos hakarak alkansa  reputasaun ne’ebe enfrenta hanesan restrisoens komersiais iha países mais pobre sira inklui Timor-Leste.

Sorumutu virtula meza redonda nee, nu’udar sorumutu teknika  hodi rona kompromisu Governu Timor-Leste nian ne’ebe halo tiha ona  liuhusi asina nota entedimentu entre Ministru Koordenador Asuntus Ekonómikus (MKAE) ho Reprezentante Enhanced Integrated Framework (EIF),  iha loron 18 Marsu 2021, hodi fo apoiu tekniku inklui apoiu  orsamentu hamutuk $300.000,- ba periodu tinan rua hahuu husi 2021 – 2022.

Sorumutu virtual Meza Redonda dahuluk nee   hetan mos partisipasaun husi nasaun besik  35 hodi rona progresu hirak ne’ebe mak alkansa tiha ona husi pais hirak nee. Iha biban nee,  Timor Leste hetan onra no apresiasaun  husi Sekretariadu Ezekutivu EIF iha Jenebra, Suíça, konaba progresu hirak ne’ebe Timor Leste alkansa iha faze implementasaun projetu EIF iha Timor Leste  maske pais nee infrenta hela  propagasaun husi surtu corona virus no kalaminidade impaktu husi  dezaster naturais ne’ebe akontese iha loron 4 abril 2021.

“Sorumutu virtual  meja redonda nu’udar sorumutu rutina ho pais membrus sira seluk hodi rona mos sira nia pontu de vista husi serbisu hirak neebe mak halo tiha ona. Timor-Leste kuntinua ho ninia prontindaun tomak hakarak nafatin atu rona rekomendasoens sira nee hodi mellora liu serbisu hirak nee iha futuru” hateten reprezentante Timor Leste ba EIF husi Gabinete Ministru Koordenador Asuntu Ekonómiku, Cesar dias Quintas.

Husi nota entedimentu ne’ebe asina tiha ona entre Governu Timor Leste no EIF,  haklean tebes  vontade Timor-Leste konaba projetu EIF  ho hanaran “Institutional Capacity Building for Timor-Leste’s WTO Accession And Trade Integration” . Inklui mos  harí “Timor-Leste Aid for Trade Unit” (TLAfTU) ne’ebe sei foka  liu ba iha prosesu adezaun Timor-Leste ba Organizasaun Mundial Komersiu (OMK).

“Projetu EIF  sei ajuda tebes Timor-Leste iha area komersiu, liu liu konaba prosesu adezaun Timor-Leste sai paises membru  OMK  ne’ebe sei akontese iha Dezembru 2021 haktuir husi “roadmap” ne’ebe fo sai husi Sekretariadu OMK iha Jenebra” katak pontu fokal Timor Leste ba EIF, Cesar dias Quintas.

Kontribuisaun únika husi serbisu IEF nian mak investe iha komérsiu ba dezenvolvimentu nian, enkoraja propriedade país  nian, atua nuudar koretor onestu, finansiamentu ho nia eskala,  serbisu iha ekonomia vulnerável sira no  troka konhesimentu ho nia inovasaun.

   Ba leten