Governu Timor-Leste

Ministru Prezidénsia Konsellu Ministrus hala’o surumutuk ba dahuluk ho Embaixadór Estadus Unidus Amérika nian foun iha Timor-Leste, Charles Kevin Blackstone, hafoin diplomata ne’e entrega ninia karta kredensiál sira, iha loron 19 fulan-marsu, ba Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo. Sorumutuk ne’e hala’o iha loron 30 fulan-marsu, iha Palásiu Governu, iha Dili.

Durante sorumutuk, Governante no Embaixadór Estadus Unidus Amérika nian ne’e ko’alia kona-ba asuntu oioin ne’ebé iha relasaun ho kooperasaun bilaterál, prioridade nasionál sira no situasaun epidemiolójika ne’ebé kauza husi COVID-19.

Diplomata ne’e hateten katak relasaun kooperasaun ne’ebé hala’o kle’ur ona entre nasaun rua, ne’ebé hatuur iha partilla valór komún sira no ko’alia liu kona-ba Estadus Unidus Amerika nia kompromisu atu kontinua hakle’an relasaun ne’e no serbisu hamutuk ho Governu Timor-Leste iha dezenvolvimentu país ne’e nian.

Projetu ida mós husi projetu sira seluk ne’ebé destakadu iha sorumutuk ne’e maka programa ho ajénsia Amérika nian Millennium Challenge Corporation (MCC), ne’ebé lidera husi Ministru Fidelis Magalhães hahú kedas iha tinan 2018, bainhira nia asina akordu ida kona-ba finansiamentu inisiál ho MCC, atu kria ekipa ida ne’ebé sei sai responsavel hodi identifika setór ekonómiku sira ne’ebé atu dezenvolve durante implementasaun programa ne’e nian. Programa ne’e iha valór dolar maerikanu millaun 285, ne’ebé sei implementa iha preíodu tinan lima nia laran, ho foku ba área sira hanesan edukasaun no bee no saneamentu. Daudaun ne’e hala’o hela estudu preparatóriu sira no levantamentu dadus, ne’ebé presiza atu nune’e bele determina projetu sira ne’ebé atu abranje iha akordu implementasaun nian, ne’ebé sei asina iha tinan 2021.

Asuntu seluk ne’ebé sira ko’alia iha sorumutuk ne’e maka programa kooperasaun nian foun ho USAID ne’ebé prevee montante ida hamutuk dolar amerikanu millaun 93 ba tinan lima oinmai. Programa ne’e preparadu bazeia ba prioridade Governu nian sira no ho foku ba diversifikasaun ekonomia la’ós mina-rai nian.

Ministru no diplomata amerikanu ne’e ko’alia mós kona-ba andamentu husi projetu reabilitasaun aeródromu Baukau nian, no Embaixadór ne’e dehan teni katak Estadus Unidus Amerika lai iha hanoin atu halo kualkér intervensaun iha utilizasaun Aeródromu nian iha futuru. Ministru ne’e reafirma katak Governu iha vontade atu avansa ho projetu ne’e, ne’ebé ninia akordu, Vise-Primeiru-Ministru, José Maria dos Reis, ho Embaixada Amérika nian, sei diskute hela.