Governu Timor-Leste

Iha loron 26 fulan-jullu, hala’o sorumutuk Komisaun Interministeriál ba negosiasaun kona-ba apoiu finanseiru ba rekualifikasaun Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato, iha Palásiu Governu, iha Dili. Objetivu husi sorumutuk ne’e mak atu define planifikasaun no kronograma kona-ba koordenasaun ho parte hotu-hotu ne’ebé envolve iha prosesu rekualifikasaun Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato nian.

Komisaun Interministeriál ba negosiasaun kona-ba apoiu finanseiru ba rekualifikasaun Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato ne’e, kria iha loron 24 fulan-maiu tinan 2019, hodi kumpre kompromisu Governu Konstitusionál VIII nian atu hadi’a Aeroportu Dili nian, ho objetivu atu asegura koordenasaun kona-ba intervensaun negosiál husi departamentu governamentál oin-oin, iha ámbitu prosesu negosiasaun kona-ba apoiu husi Governu Japaun ba obra rekualifikasaun aeroportu ne’e nian. Komisaun Interministeriál ne’e prezide husi Ministru Estadu Prezidénsia Konsellu Ministrus no kompostu husi Ministra Finansas interina, husi Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, husi Ministru Obras Públikas no husi Ministru Transportes no Komunikasoins.

Governu Japaun hakarak apoia dolar amerikanu millaun 44 ba rekualifikasaun Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato. Projetu ne’e prevee estensaun pista nian, torre kontrolu nian foun ida, rekualifikasaun terminál pasajeiru nian no hadi’a dalan asesu nian ba aeroportu ne’e. Pista ne’ebé daudaun ne’e iha, ninia naruk maka metru 1850 no estuda hela opsaun balu atu estende pista ne’e, no rekualifikasaun ne’ebé atu implementa ne’e, sei atinje mínimu metru 2200, medida ne’ebé presiza hodi garante atu aviaun sira ne’ebé boot liu bele tuun. Sei iha garantia katak durante períodu konstrusaun nian, aeroportu ne’e sei halo nafatin operasaun. Aleinde husi Governu Japaun, Governu Timor-Leste hetan mós apoiu husi parseiru dezenvolvimentu nian sira seluk iha projetu ne’e, hanesan Banku Dezenvolvimentu Aziátiku (ADB), Banku Mundiál no Kooperasaun Finanseira Internasionál (IFC).

Komisaun Interministeriál ne’e sei kria ekipa téknika serbisu nian ida ne’ebé kompostu husi reprezentante sira husi Ministériu relevante sira, ne’ebé sei sai nu’udar responsavel hodi foti desizaun téknika sira no aprezenta rekomendasaun sira ba Komisaun Interministeriál kona-ba dezenvolvimentu projetu ne’e nian. Grupu serbisu nian ne’e mós sei asegura katak rekerimentu tékniku, sosiál, finanseiru no legál hotu-hotu, sei kumpre ho rigór, hodi garante koordenasaun ho entidade hotu-hotu ne’ebé mak envolve, atu atinje espetativa no rekizitu sira Governu nian ba rekualifikasaun aeroportu ne’e nian.

To’o fulan-setembru tinan 2019 sei prepara estudu detalladu ida ne’ebé sei inklui opsaun téknika oin-oin ba projetu ne’e no ninia impaktu sosiál, finanseiru, legál no ambientál sira, atu Konsellu Ministrus halo aprovasaun ba planu diretór projetu ne’e nian no ninia kalendáriu serbisu nian.

Partisipa iha sorumutuk ne’e maka Ministru Estadu Prezidénsia Konsellu Ministrus, Agio Pereira, Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, Dionísio da Costa Babo Soares, Ministru Obras Públikas, Salvador Soares dos Reis Pires, Ministru Transportes no Komunikasoins, José Agustinho da Silva, Prezidente Autoridade Nasionál Aviasaun Timor-Leste (ANATL), Romualdo da Silva, Diretór-Jerál Ajénsia Dezenvolvimentu Nasionál, Samuel Marçal, Koordenadór husi Sekretariadu Grande Projetu, Krispim Fernandes no reprezentante sira seluk husi liña ministeriál hirak ne’ebé relevante.