Primeiru-Ministru hala’o vizita ikus ba Oekusi Ambenu
Primeiru-Ministru Dr. Rui Maria de Araújo hala’o vizita ba Rejiaun Administrativa Oecusse Ambeno [lia-tetun Oekusi Ambenu] (RAEOA-sigla iha lia-portugés) hodi hasoru ho Comissão de Coordenação e Acompanhamento [lia-tetun-Komisaun Koordenasaun no Akompañamentu] ba RAEOA – Zona Espesiál ba Ekonomia Sosiál Merkadu nian (ZEESM). Iha vizita ida ne’e Xefe Governu hala’o sorumutuk no simu mós relatóriu hosi Komisaun Organizadora kona-ba preparativu sira ba selebarasaun tinan 40 Timor-Leste Proklama ninia Independénsia, inkluikomemorasaun 500 Anos enkontru dahuluk entre kultura Timor no Portugal [lia-tetun Portugál] nian.
Prezidente ZEESM,Mari Alkatiri, ho Ministru Planeamentu no Investimentu Estratéjiku, Kay Rala Xanana Gusmão, maka simu Primeiru-Ministru bainhira nia to’o iha Oekusi.
Xefe Ezekutivu maka prezide reuniaun Komisaun Koordenadora no Akompañamentu RAEOA, iha Mahata Pante Macassar [lia-tetun Makasar], Oekusi hodi rona uluk aprezentasaun hosi kompañia konstrutora Indonézia nian, Wika kona-ba progressu revizaun projetu konstrusaun Aeroportu Internasionál iha rejiaun ne’e.
Rui Maria de Araújo hatete kona-ba progresu dezenvolvimentu ne’ebé la’o daudaun iha RAEOA-ZEESM katak “hanesan ekívoku polítiku ida ne’ebé ema hanoin katak investimentu Estadu nian ne’ebé hala’o iha fatin ida ne’e atu fó de’it benefísiu ba Oekusi, maibé ida ne’e laloos, benefísiu ne’e ba Povu tomak tanba dezenvolvimentu ekonómiku Oekusi nian fó mós benefísiu ba povu hotu iha Timor-Leste.”
Iha sorumutuk ida ne’e hala’o mós debate kona-ba posibilidade atu mantein nafatin koordenasaun liña koordenasaun no akompañamentu ba tinan 2016 nian ba oin sei hosi Governu Sentrál no RAEOA- ZEESM.
Hafoin reuniaun ida ne’e, Primeiru-Ministru simu mós aprezentasaun relatóriu hosi Komisaun Organizadora ba Selebrasaun tinan 40 Timor-Leste Proklama Independénsia no komemorasaun 500 Anos primeiru kontaktu entre Povu Timor no Povu Portugál nian. Komisaun Organizadora ne’e ko’alia liu kona-balala’ok serimónia sira ne’ebémarka eventu istóriku ida ne’e no informa mós kona-ba planu hirak atu simu konvidadu nasionál no internasionál nian sira ne’ebé sei marka prezensa ba-iha serimónia prinsipál iha loron 28 fulan-novembru 2015 iha Oekusi.
Iha loron ne’e duni, iha parte lorokraik nian Rui Maria de Araújo akompaña hosi Prezidente ZEESM, Mari Alkatiri no mós membru Govenu sira hala’o mós vizita ba Sentrál Elétrika iha Sakato, Oekusi, hodi haree progresu konstrusaun no instalasaun obra ne’ebé kaer hosi kompañia internasionál WARTSILA. Tuir relatóriu katak, projetu ne’e la’o daudaun ona no sei remata iha tempu badak nia laran atubele uza hodi fornese eletrisidade ba populasaun no ba komemorasoens 500 Anos, iha loron 28 fulan-novembru 2015.
Tuir mai iha loron sesta-feira (06/11), Xefe Governu hala’o mós vizita ba obra-konstrusaun monumentu Karavela Artístika iha Suku Lifau, Sub-rejiaun Pante Makasar, Oekusi, ne’ebé simboliza 500 Anos primeiru kontaktu entre Povu Timor no Povu Portugál. Tuir planu nia inaugurasaun sei hala’o iha loron 27 fulan-novembru 2015.
Primeiru-Ministru kontinua hala’o vizita ba obra-konstrusaun edifísiu foun hosi Grupu Kooperativa Haki’ak Manu iha Suku Lifau, sub-rejiaun Pante Makasar, Oekusi Xefe Governu mós dada lia ho reprezentante sira grupu kooperativa ne’e nian kona-ba ninia progresu konstrusaun. Tuir intensaun grupu kooperativa ne’e bainhira obra kompletu ona no hahú iha ona produsaun sei ema defisiente sira maka sei serbisu iha kooperativa ne’e.
Hafoin hala’o tiha vizita iha Lifau, Xefe Governu no komitiva dezloka mós ba Suku Costa, sub-rejiaun Pante Makasar, hodi haree progressu konstrusaun ba Klinika Saúde Espesializada nian ne’ebé sei remata iha fulan-marsu 2016 no tuir planu sei hahú funsiona iha 2015.
Molok remata vizita ba RAEOA-ZEEMS, Rui Maria de Araújo hala’o vizita ikus nian ba Grupu Agrikultura Urbana e Sub-Urbana Familiar (AUSFA-sigla lia-portugés) hodi haree atividade agrikultura nian ne’ebé daudaun ne’e buras hela iha Oekusi. Grupu AUSFA kompostu hosi ema 19 (sanulu resin sai) no kuda produtu sira hanesan modo no haki’ak ikan.
Marka prezensaiha iha reuniaun no vizita hirak ne’e Ministru Estadu, Koordenadór Asuntu Sosiál no Ministru Edukasaun, António da Conceição; Ministru Estadu Koordenadór Asuntu Administrasaun Estadu no Justisa nian no Ministru Administrasaun Estatál, Dionísio Babo Soares; Ministru Justisa, Ivo Valente, Ministru Turismu, Arte no Kultura, Francisco Kalbuady Lay; Vise-Ministru Finansas, Hélder Lopes; Vise-Ministra Saúde, Ana Isabel Soares, Vise-Ministru Solidariedade Sosiál, Miguel Manetelu, Vise-Ministru Obras Públikas, Transporte no Komunikasaun, Januário da Costa Pereira, Vise-Ministru Obras Públikas, Transporte no Komunikasaun II, Eng. Inácio Moreira, Ministru Estadu sira, membru governu sira seluk nomós autoridade balun iha rejiaun RAEOA ninian, media no bainaka seluk tan.
