RSS 

Komunikadus

  • Image
    29 maiu 2020Sorumutuk Konsellu Ministrus nian loron 29 Fulan-Maiu tinan 2020
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian loron 29 fulan-Maiu tinan 2020
    Konsellu Ministru reuni iha Palásiu Governu, iha Díli no hahú sesaun dahuluk ho mensajen boas-vindas hosi Primeiru-Ministru ba membru Governu foun sira no mós agradese ba membru Governu sesante sira no membru sira ne’ebé substitu membru sira ne’ebé la simu posse tan sira nia esforsu no dedikasaun durante ezerse sira nia funsaun iha VIII Governu Konstitusionál.
    Konsellu Ministrus aprova tiha projetu Dekretu Governu ne’ebé aprezenta hosi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, kona-ba medidda ezekusaun atu renova deklarasaun Estadu emerjénsia ne’ebé efetua hosi Dekretu Prezidente Repúblika nian Nº. 35/2020 loron-27 fulan maiu nian, hodi hatán ba Pandemia KOVID-19. Estadu emerjénsia ne’e abranje ba territoriu nasionál tomak no vigora entre oras 00.00 iha loron-28 fulan maiu 2020 (kinta-feira) no sei ramata iha oras 23.59 iha loron-26 fulan juñu 2020 (sesta-feira).
    Konjuntu medida ne’ebé Governu adopta ne’e ho objetivu halo prevensaun no kontrolu ba surtu hosi KOVID-19 ruma ne’ebé bele mosu karik iha Timor-Leste no medida hirak-ne’e bele kontribui atu la bele eziste infetadu ho vírus SARS-Cov-2 iha territóriu nasionál. Maske nune’e, importante tebes atu bele kuidadu didi’ak hodi la hamosu risku no hatama fali koronavirus foun.
    Tan ne’e, kona-ba Dekretu Governu nº. 8/2020 loron-30 fulan abril nian, sei mantein medida hirak kona-ba sirkulasaun internasionál no Primeiru-Ministru mós bele fó autorizasaun esesionál atu ema estranjeiru bele tama mai território nasionál, ba kazu ruma ne’ebé tenke fundamenta duni, kona-ba laborasaun ba empreza sira.
    Sei mantein medida hotu-hotu ne’ebé ulukba hatuur ona liuliu, kona-ba oinsá halo kontrolu sanitáriu ba ema sira ne’ebé tama no sai iha territóriu nasionál no sirkulasaun iha territóriu nasionál no fiksasaun rezidénsia.
    Liuhosi despasu, Ministru interior bele determina atu temporariamente taka lai postu fronteira sira.
    Kona fali ba medida ba administrasaun públika, iha Dekretu Governu hateten katak servisu públiku tenke funsiona normal no atu halo ida-ne’e tenke asegura katak halo distánsia mínimu metro ida ho balu entre indivídu no tenke uza máskara protesaun no fase liman molok tama ba espasu públiku sira.
    Estabelesimentu ensinu pré-eskolár, ensinu báziku, ensinu sekundáriu, ensinu superior no formasaun profisionál ka tékniku-vokasionál bele realiza filafali ona atividade letiva sira liuhosi rejime prezensiál, naran katak kumpri norma téknika ne’ebé sei aprova hosi Ministériu Saúde, Ministériu Edukasaun, Juventude no Desportu no Ministériu Ensinu Superiór, Siénsia no Kultura.
    Ho Dekretu-Lei ne’e sei mantein regra hotu atu halo asesu no permanénsia iha resintu sira merkadu nian no sei hasai limitasaun hirak ne’ebé relasiona ho atividade ekonómika privada. Sei la limita tan ona atividade relijioza, desportivu no direitu atu halo greve ka manifestasaun.
    Durante Estadu emerjénsia vigora sei mantein válidu lisensa, autorizasaun sira no aktu administrativu no dokumentu seluktan, la haree ba prazu validade ne’ebé iha.
    Sekretáriu Estadu protesaun Sivil, Alexandrino de Araújo, halo aprezentasaun ida ba Konsellu Ministrus kona-ba planu atu halo rekuperasaun, apoiu ne’ebé fornese ona no nesesidade atu halo intervensaun hodi hatán ba estragu ne’ebé hamosu ona no hodi fó apoiu ba populasaun sira afetadu hosi inundasaun ne’ebé akontese iha seman hirak ikus ne’e iha zona leste no kosta sul nasaun ne’e nian.  Remata
    hare tan
  • 27 maiu 2020Sorumutuk Konsellu Ministrus nian loron 27 Fulan-Maiu tinan 2020
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian loron 27 fulan-Maiu tinan 2020
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutu iha Palásiu Governu, iha Dili no aprova ona projetu kona-ba Rezolusaun Governu nian ne’ebé Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, aprezenta kona-ba atu nomeia fila-fali Faustino Cardoso Gomes nu’udar Komisáriu no Prezidente Komisaun Funsaun Públika ba mandatu tinan lima. Simu ona mós nomeasaun hodi sai Komisária Funsaun Públika maka Maria de Jesus Sarmento no Carmeneza dos Santos Monteiro hodi ezerse sira nia mandatu durante tinan lima. Aleinde Komisáriu na’in tolu ne’ebé Governu nomeia, Parlamentu Nasionál mós sei nomeia Komisáriu na’in rua.
    Ministru Koordenador ba Asuntus Ekonómikus iha ezersísiu, Fidelis Manuel Leite Magalhães aprezenta projetu kona-ba Rezolusaun Governu nian, ne’ebé hetan ona aprovasaun hosi Konsellu Ministrus, hodi renova mandatu Arcanjo da Silva nu’udar Diretór Ezekutivu ba Ajénsia promosaun Investimentu no Esportasaun ba Timor-Leste, IP – TradeInvest Timor-Leste.
    Ministru Obras Públikas, Salvador Soares dos Reis Pires, halo ona aprezentasaun ida ba Konsellu Ministrus, dadus kona-ba intervensaun ne’ebé realiza ona no nesesidade atu halo intervensaun hodi rekupera fali estragu hirak ne’ebé provoka hosi inundasaun ne’ebé mak akontese iha fulan hirak ikus ne’e iha munisípiu sira no estraga uma hela-fatin, edifísiu públiku, Estrada, ponte no infraestrutura Estadu nian sira seluk. Remata
    hare tan
  • Image
    25 maiu 2020Sorumutuk Estraordinária Konsellu Ministrus nian loron 25 Fulan-Maiu tinan 2020
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian loron 25 fulan-Maiu tinan 2020
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili no deside ona atu husu ba Prezidente Repúblika hodi halo estensaun loron tolunulu tan, ba Estadu Emerjénsia ne’ebé sei termina iha loron 27 fulan-maiu mai ne’e. Estensaun estadu emerjénsia nian ne’e presiza tanba preokupasaun boot husi situasaun epidemiolójika nian no proliferasaun husi kazu kontájiu COVID-19 nian ne’ebé rejista iha nasaun viziña, Indonézia, liuliu iha Timor Osidentál, ne’ebé sei ezije atu mantein nafatin aplikasaun medida estraordinária balu, maske kmaan uitoan ona, atubele satan pandemia ne’e, nune’e bele hasees atu hada’et kazu infesaun foun sira husi koronavirus foun nian iha territóriu nasionál. Estadu Emerjénsia dekreta ona iha loron 27 fulan-marsu tinan 2020, no renova fali iha loron 27 fulan-abríl tinan 2020 no medida sira ne’ebé bele atu adota dezde dekretasaun ida ne’e, kontribui maka’as tebetebes ba faktu katak kazu ativu COVID-19 nian laiha ona iha territóriu nasionál. Koronavirus foun, ne’ebé deteta ba dala-uluk iha fulan-dezembru tinan 2019, iha sidade xineza Wuhan, infeta ona ema millaun 5,4 resin iha mundu tomak no halo ona ema millaun 300 resin maka mate.
    Ministru Obras Públikas, Salvador Soares dos Reis Pires no Sekretáriu Estadu Protesaun Sivíl, Alexandrino de Araújo, aprezenta ona ba Konsellu Ministrus pontu situasaun kona-ba intervensaun hodi fó apoiu ba ema hirak ne’ebé afetadu no ba rekuperasaun estragu nian sira tanba inundasaun, ne’ebé akontese iha semana kotuk iha munisípiu balun, ne’ebé estraga ona uma hela-fatin, edifísiu públiku, estrada no ponte sira. REMATA
    hare tan
  • Image
    23 maiu 2020Selebrasaun ba Idul Fitri
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Loron 24, Fulan-maiu, Tinan 2020
    Komunikadu Imprensa
    Selebrasaun ba Idul Fitri
    Governu hatudu felisitasaun no solidariedade ba komunidade musulmana iha Timor-Leste iha selebrasaun ba Idul Fitri, ne’ebé hanesan hakotu períodu jejún husi Ramadaun.
    Ida ne’e momentu festivu ba família musulmana sira la’ós de’it iha ita nia rai maibé mós iha komunidade musulmana sira ne’ebé namkari iha mundu, iha ne’ebé ita hotu hanoin ba importánsia husi família no belun sira, no mós importánsia husi valór sira hanesan unidade no toleránsia, no iha tinan ida ne’e, momentu ne’e akontese iha sirkunstánsia la hanesan tanba pandemia coronavírus foun.
    Idul Fitri fó mai ita oportunidade atu hametin lasu amizade no respeitu ho povu, kultura no relijiaun sira seluk no mós oportunidade atu halo reflesaun kona ba importánsia husi perdaun no rekonsiliasaun hodi fó kontribuisaun ba mundu ne’ebé justu liu no pasifiku liu.
    Povu Timor-Leste halibur nafatin tradisaun, kultura no relijiaun oin oin sira ne’ebé sai karaterístika husi nasaun no hatudu valór universál sira hanesan perdaun, amizade, toleránsia no dame. FIM

    hare tan
  • Image
    21 maiu 2020Esklaresimentu kona-ba transporte aéreu Díli – Darwin
    Ministériu Transportes no Komunikasoins
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Loron 21, Fulan-maiu, Tinan 2020
    Esklaresimentu kona-ba transporte aéreu Díli – Darwin
    Tuir notísia ida husi órgaun komunikasaun sosiál nasionál ida nian, no ninia diseminasaun iha rede sosiál sira, Ministériu Transportes no Komunikasoins informa katak, tuir akordu ne’ebé asina ona entre Governu no Airnorth, kompañia aérea ne’e hala’o, dezde loron 10 fulan-abríl tinan 2020, nia voo dala-tolu kada semana entre Díli no Darwin, atubele hatán ba restrisaun viajen ho eskala boot nian sira ne’ebé promulga tiha ona hodi hamenus propagasaun husi COVID-19, ne’ebé mak izola tiha Timor-Leste, sein konektividade globál ba movimentu merkadoria nian, abastesimentu médiku ka pasajeiru sira, iha situasaun emerjénsia nian.  
    Nune’e, akordu refere permite transporte husi abastesimentu médiku nian, emerjénsia médika no fornesimentu ba bein no servisu sira ne’ebé esensiál ba sidadaun hotu-hotu no empreza sira iha territóriu nasionál. Atu informa tan katak kualkér reseita ne’ebé kompañia aérea hetan liuhusi operasaun sira ne’e, to’o valór totál ne’ebé selu tuir akordu servisu aéreu ne’ebé asina ona, hodi hola kadeira pasajeiru nian sira ka hodi transporta merkadoria sira, Airnorth maka sei selu ba Governu Timor-Leste, hodi nune’e bele hamenus ona kustu totál operasaun nian. REMATA
     
    Ministériu Transportes no Komunikasoins
    hare tan
  • 21 maiu 2020Sorumutuk Konsellu Ministrus nian loron 21 Fulan-Maiu tinan 2020
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian loron 21 fulan-Maiu tinan 2020
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha auditóriu Kay Rala Xanana Gusmão, iha Ministériu Finansas, Dili, no aprova ona projetu deliberasaun, ne’ebé Ministru Justisa, Manuel Cárceres da Costa, aprezenta, kona-ba autorizasaun exesionál atu utiliza verba husi kapitál menór iha rejime duodesimál. Deliberasaun ne’e ninia objetivu mak atu permite selu servisu sira ne’ebé presta ona kona-ba fornesimentu ekipamentu informátiku no mobiliáriu sira ba Ministériu Justisa.
    Konsellu Ministrus aprova projetu deliberasaun ne’ebé Ministra Finansas iha ezersísiu, Sara Lobo Brites, aprezenta, kona-ba autorizasaun atu selebra akordu ida entre Governu Timor-Leste no Governu Austrália, kona-ba kontribuisaun finanseira direta, ne’ebé Governu Austrália atu realiza, ho valór dolar australianu millaun hitu, atu apoia rezilénsia komunitária no rekuperasaun ekonómika iha Timor-Leste durante pandemia COVID-19. Konsellu Ministrus delega kompeténsia atu asina akordu ne’e ba Ministra Finansas iha  ezersísiu, hodi Governu Timor-Leste nia naran.
    Ministra Finansas iha ezersísiu aprezenta mós projetu deliberasaun, ne’ebé hetan ona aprovasaun husi Konsellu Ministrus, kona-ba autorizasaun atu selebra akordu ida entre Governu Timor-Leste no Organizasaun Internasionál Traballu (OIT) kona-ba subvensaun ida iha ámbitu programa “Leaving no one behind in Timor- Leste’s COVID-19 response - Finantial Support for the Implementation of the cash transfer scheme for low-income households” (“La husik ema ida ba kotuk iha resposta ba COVID-19 iha Timor-Leste - apoiu finanseiru ba implementasaun sistema transferénsia apoiu ba família sira ho rendimentu ki’ik”).
    Bazeia ba akordu ne’e, OIT sei fó osan ho valór dolar amerikanu rihun 748, ba Governu Timor-Leste nian, hodi finansia kustu operasionál sira husi implementasaun apoiu umakain sira iha Timor-Leste, ne’ebé aprova husi Dekretu-Lei n. 15/2020, loron 30 fulan-abríl. Ministra Finansas iha ezersísiu simu ona podér tomak hodi asina akordu ne’e.
    Konsellu Ministrus aprova ona autorizasaun atu selebra kontratu sosa foos tonelada rihun 30 husi Repúblika Sosialista Vietname, ne’ebé aprezenta husi Komisaun Nasionál Aprovizionamentu Timor-Leste, husi Ministériu Planeamentu no Investimentu  Estratéjiku no Ministériu Turizmu, Komérsiu no Indústria hodi reforsa stock foos ne’ebé eziste iha país ne’e hodi hatán ba situasaun falta foos karik durante pandemia COVID-19. Konsellu Ministrus delega kompeténsia atu asina kontratu ne’e ba Administradór Sentru Lojístiku Nasionál (SLN), hodi Governu Timor-Leste nia naran.
    Konsellu Ministrus aprova ona Orgánika Governu Konstitusionál VIII nian, no halo ona alterasaun rua, relasiona ho diploma ne’ebé aprova ona iha sorumutuk Ezekutivu nian ida liubá. Alterasaun dahuluk refere ba orden presedénsia membru Governu sira nian. Nune’e, Primeiru-Ministru tuir kedas husi Vise-Ministru na’in rua, tuir fali ho Ministru Prezidénsia Konsellu Ministrus, ne’ebé tuir husi Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus, no tuir fali maka ministru sira seluk, bazeia ba estrutura ne’ebé aprova ona iha semana kotuk.
    Dekretu-Lei ne’ebé hetan ona aprovasaun ne’e prevee mós alterasaun ida ba kompeténsia sira ne’ebé atribui ba Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, ne’ebé sai nu’udar responsavel hodi organiza, dinamiza ka partisipa iha tipu atividade saida de’it ne’ebé nesesáriu ba estabelesimentu no funsionamentu plataforma kooperasaun nian ida no dezenvolvimentu ekonómiku integradu sub-rejionál entre Timor-Leste, Indonézia no Austrália.
    Tuir alterasaun ne’ebé halo ona ba orgánika ne’e, Konsellu Ministrus aprova ona mós projetu Dekretu-Lei kona-ba estinsaun unidade misaun ad hoc ba dezenvolvimentu  ekonómiku sub-rejionál integradu no ninia estrutura orgánika. Ho diploma ne’e, maka revoga ona Dekretu-Lei n. 17/2014, loron 16 fulan-jullu no atribuisaun sira unidade ida ne’e nian, Ministériu Negósius Estranjeirus no Kooperasaun maka sei hala’o.
    Konsellu Ministrus aprova ona kalendáriu kona-ba preparasaun Orsamentu Jerál Estadu ba tinan fiskál 2020 nian. Tuir kalendáriu ne’ebé hetan ona aprovasaun ne’e, proposta Lei ne’e sei hetan apresiasaun iha sorumutuk  Konsellu Ministrus nian loron 22 fulan-jullu tinan 2020 no submete ba Parlamentu Nasionál iha loron 30 fulan-jullu tinan 2020. REMATA
    hare tan
  • Image
    13 maiu 2020Sorumutuk Konsellu Ministrus nian loron 13 Fulan-Maiu tinan 2020
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian loron 13 fulan-Maiu tinan 2020
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Auditóriu Kay Rala Xanana Gusmão, iha Ministériu Finansas, iha Dili, no aprova ona Proposta Lei ne’ebé Ministru Defeza, Filomeno da Paixão de Jesus, aprezenta ona kona-ba alterasaun dahuluk ba Lei n. 3/2010, loron 21 fulan-abríl, Lei Defeza Nasionál.
    Alterasaun ne’e ninia objetivu mak atu promove armonizasaun ida ne’ebé di’ak liu entre Lei Defeza Nasionál ne’e no dokumentu lubuk ida ne’ebé sentrál ba definisaun Polítika Defeza Nasionál no ba formulasaun asaun estratéjiku-militár Estadu nian, liuliu Konseitu Estratéjiku Defeza Nasionál, Konseitu Estratéjiku Militár, Sistema Forsa Nasionál nian sira, Misaun Forsas Armadas ninian no Dispozitivu F-FDTL nian.
    Nune’e, ho alterasaun ida-ne’e, Primeiru-Ministru mak iha kompeténsia atu propoin ba Konsellu Ministrus, hamutuk ho membru Governu nian ne’ebé iha kompeténsia iha matéria Defeza, nomeasaun no ezonerasaun Xefe Estadu-Maiór Forsas Armadas nian.
    Kompozisaun Konsellu Superiór Defeza Militár nian mós iha modifikasaun, prosesu nomeasaun Xefe Estadu-Maiór-Jenerál Forsas Armadas nian no Vise-Xefe Estadu-Maiór-Jenerál Forsas Armadas klarifika ona, Forsa Apoiu Jerál hasai ona husi organizasaun jerál F-FDTL nian, no Órgaun Apoiu no Forsa Apoiu Jerál integra ona ba Estadu-Maiór-Jenerál Forsas Armadas nian. Kompozisaun estrutura orgánika F-FDTL nian sira mós hetan ona alterasaun no prevee aprovasaun ba Regulamentu Dixiplina Militár nian husi Governu.
     
    Konsellu Ministrus aprova ona kuadru kooperasaun ba dezenvolvimentu sustentavel, entre Governu Timor-Leste no Organizasaun Nasoins Unidas ba períodu entre tinan 2021 to’o 2025, ne’ebé aprezenta husi Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, Dionísio da Costa Babo Soares. Akordu kooperasaun nian ne’e prevee prioridade estratéjika neen, maka hanesan: 1. Nutrisaun, Seguransa Ai-han no Agrikultura Sustentavel; 2 – Oportunidade Ekonómika Sustentavel no Serbisu dignu ba ema hotu; 3 - Dezenvolvimentu Infantil ho Rezultadu no Aptidaun aprendizajen nian sira durante moris tomak; 4 - Kuidadu saúde no moris-di’ak sira-ne’ebé ho kualidade; 6 - Jestaun sustentavel husi rekursus naturais no reziliénsia ba mudansa klimátika sira. Konsellu Ministrus atribui ona ba Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun podér tomak atu asina akordu ne’e.
    Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, aprezenta projetu Dekretu-Lei, ne’ebé Konsellu Ministrus aprova ona, kona-ba alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei n.14/2018, loron 17 fulan-agostu, kona-ba Orgánika Governu Konstitusionál VIII nian. Liuhusi diploma ida-ne’e, sei iha Vise-Primeiru-Ministru rua ne’ebé sei tulun Primeiru-Ministru hodi hala’o ida-idak nia kompeténsia, Ministru Asuntus Parlamentares no Komunikasaun Sosiál nian ida no Ministru Planu Ordenamentu Territóriu nian ida, Vise-Ministru ba Turizmu Kulturál no Komunitáriu nian ida, Vise-Ministru ba Komérsiu no Indústria nian ida, no Vise-Ministru Interiór nian ida. Sei laiha tan kargu governamentál sira hanesan Ministru Reforma Lejizlativa no Asuntus Parlamentares no Ministru Planeamentu no Investimentu Estratéjiku. Sei la prevee tan ezisténsia Ministru Estadu ida nian. Ho Dekretu Lei ida-ne’e, atribuisaun sira kona-ba reforma lejizlativa, prosesu lejizlativu no reforma administrativa integra iha Prezidénsia Konsellu Ministrus. Ministériu Justisa daudaun ne’e sei konsentra atribuisaun hotu ba Governu iha matéria reforma judisiária. Ministériu Planu no Ordenamentu, ne’ebé troka Ministériu Planeamentu no Investimentu Estratéjiku, sei sai responsavel ba atribuisaun governamentál sira kona-ba planeamentu no ordenamentu territoriál, no Ministériu Obras Públikas sei la hala’o tan atribuisaun saida de’it kona-ba planeamentu urbanu. Iha ámbitu Prezidénsia Konsellu Ministrus nian, ezisténsia Sekretariadu g7+  la prevee ona no Komisaun Nasionál ba Aprovizionamentu sei integra iha Ministériu Finansas. REMATA
    hare tan
  • Image
    08 maiu 2020Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian loron 8 fulan-Maiu tinan 2020
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian loron 8 fulan-Maiu tinan 2020
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk estraordinária iha Auditóriu Kay Rala Xanana Gusmão, iha Ministériu Finansas, iha Dili no aprova ona projetu kona-ba Dekretu-Lei, ne’ebé Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus, Fidelis Manuel Leite Magalhães, aprezenta tiha ona iha loron-kuarta liubá kona-ba moratória atu kumpre obrigasaun hirak ne’ebé maihusi kontratu kona-ba fó kréditu iha ámbitu polítika ekonómika atu hatán ba COVID-19. Dekretu-lei ida-ne’e atu fó resposta ba konstranjimentu no difikuldade hirak ne’ebé mosu tanba reseita no rendimentu tuun, ne’ebé iha relasaun ho ekonomia ne’ebé la’o neineik hela tanba efeitu husi surtu COVID-19 no ho risku husi espirál inkumprimentu nian ida, ne’ebé kria efeitu negativu ba sistema finanseiru no tuirmai ba ekonomia reál. Diploma ne’ebé hetan ona aprovasaun ne’e estabelese moratória ida iha kumprimentu ba obrigasaun sira kona-ba kapitál no osan-funan ne’ebé rezulta husi kontratu kréditu nian sira, hodi adia ninia vensimentu iha fulan tolu nia laran. Iha períodu fulan tolu tuirmai hafoin diploma ne’e tama iha vigór. Iha mós redusaun ida ba 40%, iha obrigasaun kona-ba pagamentu osan funan nian ne’ebé sai nu’udar responsabiilidade devedór nian, no restu 60% Estadu maka sei selu.
    Konsellu Ministrus aprova ona mós projetu kona-ba Dekretu-Lei, ne’ebé Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, aprezenta kona-ba alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei n. 12/2020, loron 14 fulan-abríl, ne’ebe regulamenta Fundu COVID-19 nian. Ho objetivu atu hatán ba difikuldade sira ne’ebé mak mosu no asegura ho lalais iha tramitasaun prosesu aprovizionamentu nian no iha selebrasaun kontratu públiku sira ne’ebé mak atu hatán ba situasaun urjénte sira, diploma ida ne’e atribui ba Konsellu Ministrus, kompeténsia atu, liuhusi Dekretu Governu nian, tranzitoriamente fó dalan, iha kazu hirak ne’ebé iha justifikasaun forte no tranzitoriamente, órgaun sira husi departamentu governamentál balu ka pessoa koletiva públika ruma bele pratika atus ne’ebé ninia kompetênsia, iha prinsípiu, tuir loloos inklui iha kuadru husi atribuisaun departamentu governamental seluk ka pessoa koletiva públika seluk nian. Ho aprovasaun Dekretu-Lei ida ne’e nian, atribui mós ba Diretór-Jerál sira, ne’ebé mak sai nu’udar responsavel ba servisu finanseiru husi departamentu governamentál oin-oin, kompetênsia atu autoriza realizasaun prosedimentu aprovizionamentu nian ne’ebé destinadu ba adjudikasaun kontratu públiku sira, ne’ebé ninia despeza sei finansia husi Fundu COVID-19 nian, no idane’e sei la aas liu dólar amerikanu millaun ida, no mós atu asina kontratu sira ne’ebé adjudikadu hafoin realizasaun prosedimentu aprovizionamentu nian hirak ne’e. REMATA
    hare tan
56 57 58 59 60 61 62