RSS 

Komunikadus

  • 09 setembru 2021Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian iha loron 9 fulan-setembru tinan 2021
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 9 fulan-setembru tinan 2021
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili, no aprova ona alterasaun dahuluk ba Dekretu Governu n. 21/2021, loron 27 fulan-agostu, kona-ba medida sira ba ezekusaun deklarasaun estadu emerjénsia, ne’ebé efetua husi Dekretu Prezidente Repúblika n. 69/2021, loron 24 fulan-agostu. Estadu emerjénsia ne’e abranje territóriu tomak no vigora  to’o tuku 23:59, loron 29 fulan-setembru tinan 2021.
    Ho alterasaun ida-ne’e permite fali realizasaun eventu relijiozu, sosiál, kulturál no desportu sira, maibé tenke kumpre medida sira prevensaun no kontrolu COVID-19 nian, liuliu:

    Mantein distánsia, pelumenus, metru ida ho ema seluk  no sira ne’ebé la hela hamutuk iha uma ida;
    Uza máskara ne’ebé taka inus ho ibun;
    Fase liman beibeik no bainhira hakarak tama iha instalasaun husi utilizasaun koletiva; no
    La promove formasaun halibur malu barak (konsidera nu’udár ema halibur-malu mak ema liu husi na’in rua halibur malu menus husi metru rua entre sira).

    Realizasaun funerál tenke adota medida hirak ne’ebé prevene transmisaun virus SARS- CoV-2 nian, maibé oras ne’e sei permite prezensa iha serimonia fúnebre sira husi ema na’in sanulu ba leten, maibé tenke kumpre protokolu saúde nian no kumpre medida sira prevensaun no kontrolu COVID-19 nian.
    Organizador sira husi eventu sira ne’e tenke informa forsa segurança sira kona-ba ninia realizasau. Fiskalizasaun husi kumprimentu regra husi diploma ida ne’e nian kompete ba forsa segurança sira. REMATA  
    hare tan
  • 08 setembru 2021Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 8 fulan-setembru tinan 2021
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 8 fulan-setembru tinan 2021
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Auditóriu Ministériu Finansas, iha Dili, no hafoin halo análize ba aprezentasaun  kona-ba pontu situasaun epidemiolójika país nian, husi koordenadór sira Sala Situasaun Sentru Integradu Jestaun Krize (SIJK) nian, deside ona:

    hakotu impozisaun Konfinamentu Obrigatóriu Jerál (lockdown) ba populasaun iha Munisípiu Dili nian, husi tuku 23:59, husi loron 9 fulan-setembru tinan 2021;


    mantein impozisaun serka sanitária iha Munisípiu Baukau, Ermera Dili, no Kovalima, to’o loron 22 fulan-setembru tinan 2021;no


    hakotu impozisaun serka sanitária iha área sira ne’ebé abranje husi suku Naimeko, postu administrativu Pante Makassar, no husi suku Bobometo, iha postu administrativu Oesilu, suku rua ne’e iha Rejiaun Administrativa Espesiál Oekusi  Ambenu nian, hahú husi tuku 23:59 loron 8 fulan-setembru tinan 2021.


    Impozisaun serka sanitária iha Munisípiu Manufahi, ne’ebé vigora to’o loron 15  fulan-setembru tinan 2021, la iha alterasaun.

    Nune’e, mantein bandu hodi tama no sai husi munisípiu Baukau, Kovalima, Dili, Ermera no Manufahi, exetu tanba razaun sira seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun ba sistema abastesimentu públiku ka razaun seluk ne’ebé presiza atu hala’o ba interese públiku nian. Bandu ida-ne’e la abranje ba indivíduu sira ne’ebé komprova ona vasinasaun kompleta (doze rua) kontra COVID-19 nian, nune’e mós ba labarik sira iha tinan neen mai-kraik ne’ebé akompaña indivídu sira ne’e.
    Konsellu Ministrus halo análize filafali planu dezenvolvimentu ba reestruturasaun  no modernizasaun Portu Dili nian, ne’ebé sai hanesan  objetu deliberasaun nian iha Sorumutuk Konsellu Ministrus iha loron 28 fulan-jullu tinan 2021, maibé, tanba iha introdusaun ba alterasaun balun iha faze redasaun finál nian, presiza submete fali ba deliberasaun foun. Konsellu Ministrus manifesta ona ninia preferénsia hodi adota modalidade finansiamentu Parseria Públiku-Privada (PPP), atu dezenvolve tuir kuadru legál no regulamentu iha vigór. Planu dezenvolvimentu ba reestruturasaun no modernizasaun Portu Dili nian, prevee katak hafoin transferénsia funsaun sira husi portu karga ba portu foun Tibar, sei halo ninia konversaun  marina ida no portu kruzeiru sira. Ida-ne’e hanesan projetu importánsia nasionál, haree ba ninia lokalizasaun iha área estratéjika sentrál ida no importante tebes iha sidade Dili, ninia funsaun iha ligasaun marítima ba populasaun sira husi Oekusi Ambenu no husi Ataúru, no ninia potensiál atu sai polu dinamizadór turizmu marítimu iha Timor-Leste.
    Konsellu Ministrus atribui podér tomak ba Ministru Transporte no Komunikasaun  ba asinatura Akordu Servisu Aéreus entre  Brunei Darussalam no Repúblika Demokrátika Timor-Leste. Akordu ida-ne’e ho objetivu atu impulsiona konetividade entre Timor-Leste no mundu tomak no sei permite katak empreza servisu aéreu sira ne’ebé indika husi país rua bele autoriza hodi esplora servisu transporte aéreu nian entre  país rua ne’e.
    Ikusliu, Ministru Administrasaun Estatál, Miguel Pereira de Carvalho, aprezenta ba Konsellu Ministrus opsaun polítiku-lejizlativu ne’ebé sai hanesan baze  ba kriasaun sentru sira akollimentu multifunsaun sira hodi hatán ba situasaun emerjénsia. Opsaun sira ne’ebé aprezenta ne’e ho objetivu atu  kria  divizaun administrativa ida-idak (munisípiu sira no RAEOA) pelumenus infraestrutura públika ida, ne’ebé destina, espesífikamente, atu servi funsaun sentru akollimentu temporáriu husi vítima asidente grave no dezastre naturál sira. REMATA

     
    hare tan
  • Image
    04 setembru 2021Komunikadu Imprensa konjuntu husi Governu no OMS kona-ba konfinamentu iha Munisipiu Dili
    GOVERNU TIMOR-LESTE NO ORGANIZASAUN MUNDIAL SAÚDE
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Díli, loron 4, fulan-setembru, tinan 2021
    Komunikadu Imprensa Konjuntu
    klarifikasaun kona-ba tamba sá aplika konfinamentu ba ema hotu, inklui ema hirak ne'ebe vasina tiha ona
    Iha semana hirak ikus ne’e, rejista ona situasaun pandemia COVID-19 iha nivel nasionál ne’ebé agrava ho konfirmasaun ezisténsia variante delta iha país no ho númeru infetadu, baixa, kazu grave husi moras no mate ne’ebé aumenta.
    Iha fulan-agostu, fulan aat liu desde pandemia hahú, Timor-Leste rejista totál kazu infesaun hamutuk 5.784 husi coronavírus foun no ema ne’ebé mate ho COVID-19 hamutuk 41.
    Situasaun prekupante liu iha Munisipiu Díli, iha ne’ebé iha kazu detetadu barak ho variante Delta, katak kontajiozu liu no perigozu liu kompara ho variante sira seluk ne’ebé uluk iha.
    Maske vasinasaun kontra COVID-19 avansa diak iha nasaun laran tomak no maske risku atu baixa no mate kiik tebes ba ema hirak ne’ebé vasina ona, sira mós bele da’et fali ba ema seluk, inklui ema ne’ebé vulneravel liu, hanesan sira ne’ebé iha nanis ona moras oin-oin, labarik, isin rua, katuas no ferik.
    Haree ba agravamentu situasaun no tuir rekomendasaun husi Organizasaun Mundiál Saúde, Ministériu Saúde no Sentru Integradu Jestaun Krize, Governu deside atu impoin konfinamentu domisiliáriu jerál (lockdown), inklui ema hirak ne’ebé maka vasina COVID-19 kompleta ona.
    Maske uluk ne’e Governu dehan ona katak ne’ebe vasina daruak sei izentu, maibe tanba situação ne’ebé agrava Governu tenke hola lalais medida radikal ida ne’e.
    Hodi hakotu transmisaun vírus ida-ne’e iha Komunidade nia leet, atu salvaguarda saúde públika no hodi proteje ema ne’ebé vulnerável liu, populasaun tomak husi Munisipiu Dili, inklui ema hirak ne’ebé vasina kompleta ona, tenke kumpre konfinamentu domisiliáriu obrigatóriu no adota medida sira hotu atu prevene COVID-19. REMATA
    hare tan
  • 01 setembru 2021Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 1 fulan-setembru tinan 2021
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 1 fulan-setembru tinan 2021
    Konsellu Ministru hala’o sorumutuk iha Auditorium Ministériu Finansas nian, iha Dili no, hafoin halo análize ba aprezentasaun husi pontu situasaun epidemiolójika nasionál, husi koordenadór sira Sala Situasaun Sentru Integradu Jestaun Krize (SIJK) nian, desidi ona:

    Atu mantein Konfinamentu Obrigatóriu Jerál (lockdown) ba populasaun iha Munisípiu Dili, inklui ema ne’ebé maka vasina kontra COVID-19, to’o loron 9 fulan-setembru tinan 2021. Konsellu Ministrus sei avalia medida ida-ne'e iha sorumutuk tuir mai iha loron 8  fulan-setembru.

    Ema sira hotu iha Munisípiu Dili, inklui sira ne’ebé maka vasina kontra COVID-19, kontinua hela iha uma, bele sai de’it tanba razaun Saúde, ba serbisu (iha kazu administrasaun públika, superiór ierarkiku define funsionáriu ne’ebé maka dispensadu husi dever komparénsia), atu asesu ba sasan no serbisu ba nesesidade bázika no atu simu vasina kontra COVID-19.
    Taka ba públiku estabelesimentu komersiál, industriál, artezanál ka prestasaun servisu iha setór privadu ekonomia sira hotu ne’ebé dezenvolve atividade iha munisípiu Dili, ho esesaun sira ne’ebé maka prevee antes.
    Kompara ho Rezolusaun anterior Rejista de’it alterasaun rua: permite atu sai husi uma ba fatin seluk hodi realiza resenseamentu eleitorál no ba parte seluk atu asegura funsionamentu ba empreza prestasaun servisu sira ba kontrolu peste nian (Pest Control).
     

     La renova impozisaun Konfinamentu Obrigatóriu Jerál (lockdown) ba populasaun iha Postu Administrativu Ermera no Railaku, iha Munisípiu Ermera.

     

    Impoin serka sanitária iha Munisípiu Manufahi, hahú husi loron 2 fulan-setembru to’o loron 15 fulan-setembru tinan 2021.

    Bandu ema atu tama no sai husi munisípiu ne’e, exetu tanba siguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun sistema abastesimentu públiku ka realizasaun interese públiku.
    Proibisaun hirak ne’e la inklui ema hirak ne’ebé maka komprova ona vasinasaun kompleta (doze rua) kontra COVID-19, nune’e mós ba labarik ki’ik sira ho idade  tinan neen mai-kraik ne’ebé akompaña ema sira ne’e.  
     

    Serka sanitária sira-seluk ne’ebé sei vigora hela, la sofre alterasaun saida de’it.

     
    Konsellu Ministru aprova ona projetu Dekretu Lei, ne’ebé aprezenta husi Vise Ministra Solidariedade Sosiál, Signi Chandrawati Verdiál, ne’ebé kria  subsídiu ba inan isin-rua no ba labarik sira, designadu nu’udar bolsa da mãe - jerasaun foun, no ba alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei nu.18/2012, loron 4 fulan-abril.
    Ho projetu Dekretu-Lei ida ne’e, atu reforma programa “Bolsa da Mãe” , ho hanoin atu garante katak ida ne’e bele gere impaktu signifikativu ida hodi hamenus ki’ak no ba promosaun kapitál umanu nasionál. “Bolsa da Mãe” hahú atu integra prestasaun adisionál rua, ne’ebé ho objetivu atu fó apoiu sosiál ba inan isin-rua no ba primeira infánsia, hodi hadi’a saúde no nutrisaun materna no infantil, atu promove inkluzaun ekonómika no atu fomenta ekonomia lokál.
    Programa sei implementa ho forma fazeada ka  progresiva, hodi asegura hanesan prioritária atuasaun iha área jeográfika ho indíse ki’ak no má nutrisaun no protesaun ba inan isin-rua no primeira infánsia. Nune’e, programa sei haluan ba teritóriu nasional tomak durante tinan 5, hahu iha tinan 2022, ho munisípiu Ainaro no Bobonaro no ho Rejiaun Administrativa Espesiál Oe-kuse Ambeno (RAEOA). Iha tinan 2023, Bolsa da Mãe – jerasaun foun sei haluan ba munisípiu Kovalima, Likisá, Manatutu, no Vikeke. Munisípiu Ermera, Baukau, Aileu no Lutem sei inklui iha programa tinan 2024 nian, ikusliu, Bolsa da Mãe sei abranje iha munisípiu Dili, iha tinan 2025.

     Aprova ona mós ho alterasaun sira projetu Dekretu Lei, ne’ebé aprezenta husi Ministru Administrasaun Estatál, Miguel Pereira de Carvalho, ne’ebé define rejime jerál husi Programa Movimentu Hafoun (Rejenerasaun) Aldeia” (PMOHA)  no estabelese ninia prinsípiu orientadór no kondisaun sira ezekusaun nian.
    Programa ida ne’e rezulta husi asinatura, iha tinan 2016, memorandu entendimentu ida entre Saemaul Undong husi Repúblika Koreia no Governu Timor-Leste, tuir saida maka implementa ona iha programa esperimentál iha aldeia haat husi Munisípiu Lautem, iha kuadriéniu husi tinan2016 ba tinan 2020. Ho diploma ida-ne’e kria rejime jurídiku hodi fundamenta implementasaun programa iha nivel nasionál.
    Programa PMOHA  ne’e ho objetivu atu promove no dezenvolve atividade ekonómika komunitária sira, atu alkansa retornu ekonómiku no empeñamentu komunidade sira nian ba nivel aldeia, ne’ebé diresiona esforsu individuál ba proveitu komún.

     Ikusliu, Konsellu Ministrus aprova ona projetu Dekretu-Lei, ne’ebé mós aprezenta husi Ministru Administrasaun Estatál, ba alterasaun daruak ba Dekretu-Lei nu. 8/2013, loron 26 fulan-juñu, kona-ba Rejime Jerál ba Programa Nasionál Dezenvolvimentu Suku (PNDS). Projetu Dekretu-Lei ne’e ho objetivu atu reve no atualiza valór projetu subsidiadu sira ne’ebé inklui projetu abitasaun sosiál Uma ba ema kbiit laek, hodi estabelese katak valór máximu verba nian maka dolar amerikanu rihun 125 to’o ba konkluzaun projetu refere. REMATA
    hare tan
  • 26 agostu 2021Informasaun kona-ba apoiu finanseiru ba kazu mate ka inkapasidade tanba rezultadu husi inokulasaun ho vasina kontra COVID-19
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Informasaun kona-ba apoiu finanseiru ba kazu mate ka inkapasidade tanba rezultadu husi inokulasaun ho vasina kontra COVID-19
    Konsellu Ministrus aprova ona projetu Dekretu-Lei iha loron 21, fulan-jullu, tinan 2021, ba kriasaun apoiu finanseiru ba kazu mate ka inkapasidade tanba rezultadu husi inokulasaun ho vasina kontra COVID-19.
    Maske risku husi efeitu sekundáriu grave ne’ebé provoka husi vasina kontra COVID-19 ki’ik tebes, ne’ebé kompensa makas tebes ho benefísiu husi vasinasaun ba populasaun einjerál, ho ninia efikásia ne’ebé komprova ona atu prevene kazu grave no mate, Governu deside ho diploma ida-ne’e prevene situasaun, exesionál loos, iha ne’ebé ninia efeitu sekundáriu sira  grave liu, hodi prevee kompensasaun loloos ba ema ne’ebé hetan efeitu sekundáriu hirak ne’e.
    Projetu Dekretu-Lei ne’e haruka tiha ona ba Prezidente Repúblika ninia apresiasaun iha loron 29 fulan-jullu no sei hein  promulgasaun.
    Dekretu-Lei ne’e define katak iha kazu inkapasidade ki’ik liu 30% ne’ebé provoka husi vasina kontra COVID-19 sei atribui kompensasaun ida ho valór dolar amerikanu rihun ida, karik inkapasidade ne’ebé iha husi 30% to’o 70% sei atribui valór dolar amerikanu 2100 no iha kazu vasina provoka inkapasidade boot liu 70% sei atribui dolar amerikanu rihun 7.
    Iha kazu mate ne’ebé bele akontese tanba simu vasina, sei atribui kompensasaun ida ho valór dolar amerikanu rihun sanulu.
    Verifikasaun ba situasaun mate nian ka inkapasidade no ninia relasaun ho vasina kontra COVID-19 sei hala’o liuhusi avaliasaun médika no Ministériu Saúde maka sei responsável ba rekoñesimentu direitu apoiu ne’e nian.
    To’o agora Ministra Saúde seidauk konfirma ka informa Konsellu Ministrus kona-ba kazu ruma, ne’ebé komprova ona, husi mate ka efeitu segundariu grave katak provoca husi vasina hasoru COVID-19.

    Se karik iha kazu komprovadu ruma, maske seidauk promulga Dekretu-Lei ne’e, Ministériu relevante sira, tuir orientasaun Konsellu Ministrus no Primeiru-Ministru nian, tenke halo intervensaun hodi providensia apoiu ba vitima sira.
    hare tan
  • 26 agostu 2021Esklaresimentu kona-ba medida sira prevensaun propagasaun COVID-19 no protesaun saúde públika nian
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Esklaresimentu kona-ba medida sira prevensaun propagasaun COVID-19 no protesaun saúde públika nian
    Iha semana hirak ikus ne’e, rejista ona situasaun pandemia COVID-19 iha nivel nasionál ne’ebé agrava ho konfirmasaun ezisténsia variante delta iha país no ho númeru infetadu, baixa, kazu grave husi moras no mate ne’ebé aumenta.
    Husi loron 16 to’o loron 22 fulan-agostu, Timor-Leste rejista totál kazu infesaun hamutuk 1.651 husi coronavírus foun, ema 54 tenke baixa no ema ne’ebé mate ho COVID-19 hamutuk 18.
    Maske vasinasaun kontra COVID-19 avansa pozitivamente iha país laran tomak no maske komprova ona ninia efikásia atu prevene kazu grave no mate, verifika ona aumentu ba infetadu mós entre populasaun ne’ebé vasina ona, maske risku atu baixa iha ospitál ki’ik tebes husi ema hirak ne’ebé vasina ona. Sira ne’ebé la vasina bele da’et fali ba ema seluk, inklui ema ne’ebé vulneravel liu.
    Tuir informasaun ne'ebé fó sai horseik, laiha ema ida husi ema 52 ne’ebé mate ho virus SARS CoV-2 iha Timor-Leste ne’ebé hetan ona vasinasaun kompleta.
    Haree ba situasaun ne’ebé maka agrava ne’e no atu proteje saúde públika, governu liuhusi Konsellu Ministrus iha sorumutuk loron 25 fulan-agostu tinan 2021 nian, deside ona:


    Impoin konfinamentu obrigatóriu (lockdown) iha Munisípiu Dili, hahú husi loron 27 fulan-agostu to’o loron 2 fulan-setembru tinan 2021.

    Konfinamentu (lockdown) hanesan medida ne’ebé obriga ema atu  hela iha uma.
    Medida ne’e abranje ba sidadaun sira hotu iha sidade Dili, no inklui ema hirak ne’ebé maka vasina kompleta ona.
    Ema hotu-hotu ne’ebé iha munisípiu Dili tenke hela hakmatek iha uma, bele sai de’it bainhira iha razaun saúde, serbisu (hanesan iha administrasaun públika, superiór ierárkiku define funsionáriu sira ne’ebé maka iha devér atu tama servisu), hodi  asesu beins no servisu ba nesesidade bázika nian no ba simu vasina kontra COVID-19.





    Mantein impozisaun serka sanitária iha munisípiu Dili to’o loron 13 fulan-setembru tinan 2021.

    Serka sanitária maka medida ida ne’ebé bandu ema sai  husimunisípiu ne’e. La’os hanesan lockdown.
    Bandu ema atu tama no sai husi munisípiu ne’e, exetu tanba seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun ba sistema abastesimentu públiku ka hala’o interese públiku.
    Husi loron 27 fulan-agostu to’o loron 2 fulan-setembru, tuir Rezolusaun Governu nian ne’ebé impoin konfinamentu domisiliáriu jerál ba populasaun iha munisípiu Dili, ema hotu-hotumunisípiu Dili nian, inklui ema sira ne’ebé simu ona vasina kontra COVID-19, tenke hela hakmatek iha uma.





    Mantein impozisaun serka sanitária iha munisípiu munisípiu Ermera, to’o loron 13 fulan-setembru tinan 2021.

    Serka sanitária maka medida ida ne’ebé bandu ema sai husi munisípiu. La’os hanesan lockdown.
    Bandu ema atu tama no sai husi munisípiu ne’e, exetu tanba  seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun ba sistema abastesimentu públiku ka realizasaun interese públiku.
    Proibisaun ne’e la inklui ema sira ne’ebé simu ona vasina kompleta (doze rua) kontra COVID-19, nune’e mós labarik kiik sira ho idade tinan neen maik kraik ne’ebé akompaña ema sira ne’e.





    Impoin serka sanitária sira  iha munisípiu Kovalima no Baucau, husi  loron 26 fulan-agostu to’o loron 8 fulan-setembru tinan 2021.

    Serka sanitária maka medida ida ne’ebé bandu ema atu sai husi munisipiu sira. La’os hanesan ho Lockdown.
    Bandu ema atu tama no sai husi munisípiu sira ne’e, exetu tanba seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun ba sistema abastesimentu públiku ka realizasaun interese públiku.
    Proibisaun ne’e la inklui ema sira ne’ebé simu ona vasina kompleta (doze rua) kontra COVID-19, nune’e mós labarik kiik sira ho idade tinan neen maik kraik ne’ebé akompaña ema sira ne’e.





    Mantein impozisaun serka sanitária iha área abranjida sira iha suku Naimeco, postu administrativu Pante Macassar, no suku Bobometo iha postu administrativu Oesilo, suku rua ne’e iha RAEOA, to’o loron 8 fulan-setembru tinan 2021.

    Serka sanitária maka medida ida ne’ebé bandu ema sai husi área limite sira husi suku sira ne’e. La’os hanesan lockdown.
    Bandu ema atu tama no sai husi suku sira ne’e, exetu tanba seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun ba sistema abastesimentu públiku ka realizasaun interese públiku.
    Proibisaun ne’e la inklui ema sira ne’ebé simu ona vasina kompleta (doze rua) kontra COVID-19, nune’e mós labarik kiik sira ho idade tinan neen maik kraik ne’ebé akompaña ema sira ne’e.





    Impoin konfinamentu obrigatóriu (lockdown) iha Postu Administrativu Ermera no Railaco, Munisípiu Ermera nian, to’o loron 1 fulan-setembru tinan 2021.

    Konfinamentu (lockdown) hanesan medida ne’ebé obriga ema atu  hela iha uma
    Medida ne’e ne’e la inklui ema sira ne’ebé kompleta ona vasinasaun.
    Ema hotu ne’ebé iha postu administrativu Ermera no Railaco nian, ne’ebé la kompleta vasina obrigatóriu tenke hela iha uma, exetu iha kazu hirak ne’ebé ninia fundamentu forte tanba razaun sira saúde, serbisu, ka asesu ba beins no servisu sira nesesidade bázika no  ba simu vasina kontra COVID-19.




    Aleinde medida sira temi ona Konsellu Ministrus, liuhusi Dekretu Governu nian, kona-ba medida sira ezekusaun deklarasaun estadu emerjénsia nian, bandu hala’o atividade hotu ne’ebé implika halibur ema barak  iha territóriu nasionál tomak.

    Governu apela ba populasaun hotu atu partisipa iha kampaña vasinasaun kontra COVID-19  no respeita medida sira hotu prevensaun nian, liuliu utiliza máskara oin nian ne’ebé taka inus no ibun, fase liman beibeik, pelumenus mantein distánsia metru ida entre ema ida ho ema seluk no evita halibur malu ho ema barak. REMATA
    hare tan
  • 25 agostu 2021Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 25 fulan-agostu tinan 2021
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 25 fulan-agostu tinan 2021
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili, no hafoin analiza tiha aprezentasaun kona-ba pontu situasaun epidemiolójika país nian, husi Koordenadór Sala Situasaun Sentru Integradu Jestaun Krize (CIGC), aprova ona projetu Dekretu Governu kona-ba medida sira ba ezekusaun Deklarasaun Estadu Emerjénsia nian, ne’ebé hala’o tuir Dekretu Prezidente Repúblika n. 69/2021, loron 24 fulan-agostu, hodi hatán ba pandemia COVID-19 nian. Estadu emerjénsia, ne’ebé daudaun renova ona, abranje territóriu nasionál tomak no vigora husi tuku 00:00, loron 31 fulan-agostu, tinan 2021, to’o tuku 23:59, loron 29 fulan-setembru tinan 2021.
    Kona-ba medida sira ezekusaun estadu emerjénsia anteriór nian, rejista alterasaun ida, hodi bandu atividade sira hotu ne’ebé implika halibur ema barak, iha territóriu nasionál tomak.
    Regra sira seluk mantein, liuliu obrigasaun ba indivíduu sira hotu ne’ebé hela iha Timor-Leste atu mantein distánsia, pelumenus metru ida ho ema seluk ne’ebé maka la hela hamutuk. Kontinua iha obrigasaun mós atu utiliza máskara oin nian, ne’ebé taka inus no ibun, bainhira hakarak tama ka hela iha fatin públiku ka privadu hirak ne’ebé ema hotu uza, no fase liman bainhira hakarak tama ba estabelesimentu komersiál, industriál ka prestasaun servisu sira, ka ba edifísiu sira iha ne’ebé maka servisu administrasaun públika nian funsiona. Durante vijénsia estadu emerjénsia, lisensa, autorizasaun, vistu no autorizasaun rezidénsia no aktu administrativu sira seluk sei válidu nafatin, la depende ba ninia prazu validade.
    Konsellu Ministrus aprova ona projetu Rezolusaun Governu nian ne’ebé impoin konfinamentu domisiliáriu jerál  ba populasaun iha Munisípiu Dili, husi tuku 00:00, loron 27 fulan-agostu to’o tuku 23:59, loron 2 fulan-setembru tinan 2021.
    Nune’e, impoin konfinamentu domisiliáriu jerál ba ema hotu ne’ebé hela ka agora daudaun iha Munisípiu Dili, ne’ebé tenke hela iha sira-nia uma ka iha sira nia hela-fatin (alojamentu) temporáriu, inklui sentru akollimentu sira, exetu iha situasaun hirak ne’ebé prevee iha diploma ne’e, liuliu tanba razaun saúde, serbisu, asesu ba sasán no servisu nesesidade bázika nian no ba simu vasina kontra COVID-19.
    Nafatin bandu sirkulasaun transporte públiku sira, liuliu taksi, mikrolete, biskota no anguna hodi halo sirkulasaun iha área hotu-hotu munisípiu Dili nian.
    Suspende selebrasaun relijioza koletiva sira, no bandu organizasaun ka realizasun serimónia fúnebre ne’ebé envolve partisipasaun ema na’in sanulu liu, sira ne’ebé, durante serimónia ne’e rasik tenke uza máskara oin nian hodi taka inus no ibun, no mantein distánsia, pelumenus metru ida ho ema seluk ne’ebé marka prezensa iha serimónia ne’e.
    Estabelesimentu komersiál, industriál, artezanál ka prestasaun servisu nian taka ba públiku, ho exesaun ba estabelesimentu sira ne’ebé fa’an ai-han no sasán nesesidade bázika nian, eletrisidade, telekomunikasaun sira, prestasaun kuidadu médiku, farmásia, postu kombustivel nian, no instituisaun finanseira sira.
    Restaurante sira bele fornese hahán iha rejime take away ka entrega iha uma de’it, no estabelesimentu sira-seluk ne’ebé taka ba públiku, bele nafatin hala’o ninia atividade, liuhusi servisu entrega ba uma de’it.
    Vendedór ambulante ba sasán alimentár no sasán ba nesesidade bázika sira bele hala’o sira-nia atividade. Merkadu Munisipál hanesan Manleuana no Taibesi, mantein ninia funsionamentu, husi tuku 6 dadeer to’o tuku 6 loro-kraik.
    Aprova mós projetu Rezolusaun Governu nian:

    ne’ebé mantein impozisaun serka sanitária iha munisípiu Dili no Ermera to’o tuku 23:59, loron 13 fulan-setembru;
    ne’ebé impoin serka sanitária iha munisípiu Kovalima no Baukau, hahú tuku 00:00,  loron 26 fulan-agostu tinan 2021, to’o tuku 23:59, loron 8 fulan-setembru tinan 2021 ;
    ne’ebé mantein impozisaun serka sanitária iha área sira ne’ebé abranje husi Suku Naimeco, iha postu administrativu Pante Macassar, no suku Bobometo, iha postu administrativu Oesilu, suku rua ne’e iha Rejiaun Espesiál Oe-Cusse Ambenu, to’o tuku 23:59, loron 8 fulan-setembru.

    Nune’e, impoin proibisaun ba sirkulasaun ema sira-nian entre área no munisípiu sira ne’ebé temi ona no sirkunskrisaun administrativa sira-seluk, exetu iha kazu hirak ne’ebé iha fundamentu forte tanba razaun seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun ba sistema abastesimentu públiku ka razaun seluk ne’ebé presiza atu hala’o ba interese públiku nian. La inklui iha proibisaun ba sirkulasaun ida-ne’e indivíduu sira ne’ebé komprova vasinasaun kompleta (doze rua) kontra COVID-19, no mós ba labarik sira ho idade tinan 6 mai kraik ne’ebé akompaña ema sira ne’e.
    Aprova mós projetu Rezolusaun Governu nian ne’ebé mantein konfinamentu domisiliáriu jerál ba populasaun iha Postu Administrativu sira Ermera no Railaco, Munisípiu Ermera nian, to’o tuku 23:59, loron 1 fulan-setembru.
    Nune’e, mantein proibisaun ba sirkulasaun ema sira-nian entre postu administrativu sira ne’e no sirkunskrisaun administrativa sira-seluk, exetu iha kazu hirak ne’ebé iha fundamentu forte tanba razaun seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun ba sistema abastesimentu públiku, ka razaun seluk ne’ebé presiza atu hala’o ba interese públiku nian. La inklui iha proibisaun sirkulasaun ida-ne’e indivíduu sira ne’ebé komprova vasinasaun kompleta (doze rua) kontra COVID-19, no mós labarik sira ho idade tinan 6 mai kraik ne’ebé akompaña ema sira ne’e.
    Konsellu Ministrus aprova, ho alterasaun sira, projetu Dekretu-Lei ne’ebé aprezenta husi Ministru Prezidénsia Konsellu Ministrus, Fidelis Manuel Leite Magalhães, kona-ba Baze Jerál sira Organizasaun Administrasaun Públika nian.  Projetu Dekretu-Lei ne’e ninia objetivu mak atu promove koerénsia ba lejizlasaun ne’ebé adopta ona kona-ba área administrativa, atubele favorese unidade, efisiénsia no efikásia husi ninia asaun. Diploma ne’e define hanesan prinsípiu efisiénsia administrativa nian, katak administrasaun direta no indireta Estadu nian tenke organiza atubele garante efisiénsia másima kona-ba uzu rekursu públiku sira, hodi satisfás nesesidade koletiva sira, tuir interese públiku, no tuir respeitu ba sidadaun sira-nia direitu. Administrasaun direta no indireta Estadu nian tenke organiza atubele kumpre interese públiku ho efikásia, no labele konsidera kualkér atuasaun ne’ebé buka interese privadu iha ninia organizasaun.
    Aprova ona, ho alterasaun sira, projetu Dekretu-Lei ba alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei n. 19/2018, loron 27 fulan-dezembru, ne’ebé aprova Orgánika Ministériu Asuntus Kombatentes Libertasaun Nasionál, ne’ebé aprezenta husi Ministru Júlio Sarmento da Costa “Meta Mali”. Alterasaun ne’e ninia objetivu mak atu hadi’a kapasidade implementasaun nian husi serbisu sira Ministériu ne’e nian, liuliu serbisu sira ne’ebé halo atendimentu ba Kombatente sira Libertasaun Nasionál nian no reforsa kapasidade institusionál iha área téknika no operasionál balun ministériu nian, liuliu kona-ba kapasitasaun no formasaun profisionál ba rekursus umanus ka kona-ba informátika no teknolojia sira informasaun nian, protokolu no komunikasaun institusionál nian.
    Konsellu Ministrus aprova ona projetu Rezolusaun Governu, ne’ebé aprezenta husi Ministru Finansas, Rui Augustu Gomes, kona-ba definisaun ba kompozisaun Komité Revizaun Polítiku (koñesidu ho akrónimu CROP) ba Orsamentu Jerál Estadu tinan 2022.  Komité Revizaun Polítiku ninia funsaun mak atu verifika alokasaun estratéjika rekursu sira husi submisaun orsamentál sira, ho objetivu atu atinje kompromisu no objetivu sira ne’ebé hatuur ona iha dokumentu estratéjiku sira no hodi analiza kapasidade atu ezekuta planu sira ba tinan finanseiru 2022 nian. CROP sei prezide husi Primeiru-Ministru, no inklui mós Vise-Primeiru-Ministru na’in rua, Ministru Prezidénsia Konsellu Ministrus, Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus, Ministru Finansas, Ministru Edukasaun, Juventude no Desportu, Ministru Transportes no Komunikasoins no Ministru Administrasaun Estatál. Sei partisipa mós iha sorumutuk sira CROP nian, nu’udar observadór sira, Sekretária Estadu Igualdade no Inkluzaun, Sekretáriu Estadu Juventude no Desportu no Komisária Direitus Labarik nian. Sorumutuk sira CROP nian sei hala’o husi loron 2 to’o loron 16 fulan-setembru, iha Auditóriu Ministériu Finansas nian.
    Ikus liu, Konsellu Ministrus asisti aprezentasaun husi Ministru Edukasaun, Juventude no Desportu, Armindo Maia, no Sekretáriu Estadu Juventude no Desportu, Abrão Saldanha, kona-ba pontu situasaun ba preparasaun Jogu Desportivu Comunidade dos Países de Língua Portuguesa (CPLP) nian ba da-XII. Eventu ne’e prevee ona atu hala’o iha Timor-Leste, husi loron 10 to’o loron 22 fulan-jullu tinan 2020, maibé adia fali ba tinan 2022, tanba pandemia COVID-19, hanesan mós eventu desportivu sira seluk iha nivel mundiál. Haree katak preokupasaun sira ne’ebé provoka adiamentu anteriór eventu ne’e sei mantein nafatin, Governu rekomenda hodi adia fila-fali jogu CPLP da-XII ba tinan 2024. REMATA
     
    hare tan
  • 20 agostu 2021Aniversáriu FALINTIL nian ba dala-46
    Ohin, loron 20 fulan-agostu tinan 2021, loron ne’ebé mak ita selebra aniversáriu Frente Armada ba Libertasaun Nasionál Timor-Leste nian (FALINTIL), Governu Konstitusionál VIII presta nia omenajen no nia agradesimentu ba kombatente sira hotu FALINTIL nian, liu-liu ba mártir sira hotu ne’ebé saran ona sira-nia an hodi hetan liberdade no independénsia nasionál.
    Portavós Governu nian, Ministru Fidelis Magalhães, hateten katak “korajen no reziliénsia husi ita-nia erói sira nian, inspira ita loron-loron atu serbisu ho badinas hodi dezenvolve ita-nia nasaun”. REMATA
    hare tan
29 30 31 32 33 34 35