RSS 

Komunikadus

  • 06 jullu 2022Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 6 fulan-jullu tinan 2022
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 6 fulan-jullu tinan 2022
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili no, aprova ona projetu Proposta Lei, ne’ebé aprezenta husi Ministru Prezidénsia Konsellu Ministrus, Fidelis Manuel Leite Magalhães, ba autorizasaun lejizlativa kona-ba determinasaun limite idade ba relasaun serbisu funsionáriu públiku no ajente administrativu sira nian.
    Governu hakarak ho projetu Proposta Lei ida-ne’e atu Parlamentu Nasionál fó autorizasaun hodi fiksa limite idade hanesan kauza atu remata kontratu serbisu nian iha Administrasaun Públika. Bainhira atinje limite idade nian, funsionáriu públiku no ajente administrativu sira sei bele reforma no husu ninia pensaun vellise (ferik-katuas).
    Projetu Proposta Lei ida-ne’e ho objetivu atu estabelese mekanizmu ne’ebé presiza hodi permite rejuvenesimentu (sai joven liu) husi profisionál sira Administrasaun Públika nasionál nian, hodi posibilita lori kompeténsia foun ba funsionalizmu públiku. Renovasaun ba kuadru sira iha Administrasaun Públika nu’udar medida esensiál ida atu asegura melloria servisu sira ne’ebé fó ba populasaun.
    Konsellu Ministrus mós aprova ona projetu Dekretu-Lei rua, ne’ebé aprezenta husi Ministru Edukasaun, Juventude no Desportu, Armindo Maia no hosi Sekretáriu Estadu Juventude no Desportu, Abrão Saldanha, ho objetivu hodi:

    estabelese kompeténsia sira, kompozisaun no funsionamentu husi Komisaun Nasionál Desportu (KND). Projetu Dekretu-Lei ida-ne’e revoga Dekretu-Lei n. 39/2011, loron 21 fulan-setembru, ne’ebé regula KND no kria estrutura foun no enkuadramentu ba KND, nune’e mós delimita ninia kompeténsia sira, kompozisaun no funsionamentu hodi kontinua ho prosesu dezenvolvimentu prátika desportiva nian iha Timor-Leste.
    halo alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei n. 18/2019, loron 11 fulan-jullu, ne’ebé aprova ona Orgánika Sekretaria Estadu Juventude no Desportu. Projetu Dekretu-Lei ida-ne’e ho objetivu atu adekua Orgánika ministériu ida-ne’e nian ne’ebé estabelese ona iha Dekretu-Lei n. 30/2020, loron 29 fulan-jullu, kona-ba organizasaun administrasaun direta no indireta Estadu nian. Hakarak mós adekua prosesu deskonsentrasaun no desentralizasaun ne’ebé la’o hela, hodi promove armonizasaun ida entre responsabilidade no kompeténsia administrativa sira ne’ebé pertense ba servisu sentrál sira husi Sekretaria Estadu Juventude no Desportu. Prevee ezisténsia diresaun-jerál ida-de’it ba juventude no desportu no reestruturasaun no agrupamentu ba unidade no diresaun nasionál balun.

    Ikusliu, Vise-Primeira-Ministra no Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun, Armanda Berta dos Santos, halo aprezentasaun ida ba Konsellu Ministrus kona-ba plataforma asuntu sosiál sira, ho objetivu atu haforsa ho forma efetiva koordenasaun iha setór ida-ne’e. REMATA
     
    hare tan
  • 30 juñu 2022Kombate ba tráfiku ema nian
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Dili, loron 30, fulan-juñu, tinan 2022
    Komunikadu Imprensa
    Kombate ba tráfiku ema nian
    VIII Governu Konstitusionál komprometidu no empeñadu hodi halibur esforsu nesesáriu hotu-hotu atu prevene no kombate tráfiku umanu no atu proteje no apoia vítima sira.
    Tráfiku umanu nu’udar forma violasaun ba direitus umanus ida ne’ebé grave liu.  Ida-ne’e maka fenómenu kompleksu, ho maioria tranznasionál, ne’ebé dezenvolve husi rede sira kriminalidade nian ne’ebé organizada, ne’ebé aproveita vítima sira-nia vulnerabilidade.
    Kombate ba krime kruél ida-ne’e la presiza de’it kuadru legál ida ne’ebé forte, maibé mós atuasaun ida ne’ebé hamutuk ho envolvimentu hosi entidade hotu-hotu, nasionál no estranjeira, hodi reforsa koñesimentu ba fenómenu ne’e, kapasidade institusionál, asaun pedagójika no prevensaun entre interveniente oioin sira, protesaun no asisténsia ba vítima sira no punisaun ba trafikante sira.
    Iha tinan 2009, Timor-Leste finaliza ona prosesu adezaun nian ba Konvensaun Nasoins Unidas Kontra Krime Organizadu Tranznasionál no adezaun ba Protokolu Adisionál ba konvensaun ida-ne’e, kona-ba prevensaun, represaun no punisaun ba tráfiku umanu, liuliu ba feto no labarik sira. Instrumentu internasionál ida-ne’e atu prevene no kombate tráfiku umanu, proteje no ajuda vítima sira husi tráfiku ne’e, hodi respeita tomak sira-nia direitus umanus no promove kooperasaun entre Estadus Partes, hodi atinje objetivu sira ne’e.
    Iha tinan 2017, Parlamentu Nasionál aprova ona Lei Prevensaun no Luta Kontra Tráfiku Umanu (Lei n. 3/2017, loron 25 fulan-janeiru), ne’ebé, aleinde medida sira ne’ebé atu prevene no kombate tráfiku umanu no proteje no fó asisténsia  ba ninia vítima sira, introdús mós alterasaun dahaat  ba Kódigu Penál, ho objetivu atu haluan konseitu krime tráfiku umanu nian,  proteje ninia sasin sira, prevee punibilidade ba ema koletiva sira no estabelese rejime atu halakon, afavór ba Estadu, benefísiu sira ne’ebé mai husi tráfiku umanu.
    Durante mandatu VIII Governu Konstitusionál, liuhusi Dekretu-Lei N. 9/2021 loron 30 fulan-juñu, kria ona Komisaun Luta Kontra Tráfiku Umanu, ho misaun atu koordena, iha nivel nasionál, asaun husi entidade oin-oin ne’ebé responsavel ba prevensaun no luta kontra tráfiku umanu, nune’e mós atu garante kooperasaun ho entidade estranjeira sira iha tráfiku umanu no atu akompaña aplikasaun ba dispozisaun konvensaun internasionál nian sira, ne’ebé Timor-Leste adere ona ba.
    Governu prepara hela planu nasionál ida kontra tráfiku umanu no hala’o ona inisiativa lubun ida iha matéria ida-ne’e, liuliu ho reforsu ba kapasidade institusionál no jestaun ba fronteira sira, ho asaun sira formasaun no sensibilizasaun nian, ho kriasaun Programa Dezenvolvimentu Polísia Nasionál (TLPDP-sigla iha lian inglés) no ho preparasaun Sistema ida ne’ebé Integradu ba Jestaun Informasaun Kriminál nian. REMATA
    hare tan
  • 30 juñu 2022Konvensaun entre Repúblika Demokrátika Timor-Leste no Repúblika Portugeza kona-ba Seguransa Sosiál
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Dili, loron 29, fulan-juñu, tinan 2022
    Komunikadu Imprensa
    Konvensaun entre Repúblika Demokrátika Timor-Leste no Repúblika Portugeza kona-ba Seguransa Sosiál
    Haree ba mobilidade ne’ebé daudaun ne’e akontese iha merkadu traballu, iha nivel internasionál, ho traballadór barak ne’ebé hela no serbisu iha país estranjeiru, importante tebetebes atu halo negosiasaun entre Estadu sira, ho objetivu atu asegura direitu ba serbisu ne’ebé dignu, ho protesaun sosiál, la haree ba husi país iha ne’ebé traballadór hela bá.
    Daudaun ne’e Timor-Leste nia sidadaun nasionál barak maka hela no serbisu iha rai-li’ur, ho osan ne’ebé emigrante sira haruka mai hanesan reseita importante ida ba orsamentu família timoroan barak iha Timor-Leste. Maibé, tanba rejime seguransa sosiál diferente husi país ba país no iha kazu rejime kontributivu, ezije prazu garantia atu hetan asesu ba prestasaun sosiál, traballadór barak maka laiha direitu ba prestasaun ne’e, maske kontribui ona durante tempu balun hanesan iha país estranjeiru no mós iha Timor-Leste.
    Nune’e, tanba númeru hosi sidadaun sira ne’ebé envolve no haree ba relasaun istórika ne’ebé di’ak tebes entre nasaun rua ne’e, governu Timor-Leste no Portugál nian deside atu selebra Konvensaun ida kona-ba Seguransa Sosiál, ne’ebé asina ohin, iha loron 29 fulan-juñu tinan 2022, husi Señora Vise-Primeira-Ministra no Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun Timor-Leste no husi Señór Sekretáriu Estadu Seguransa Sosiál Portugál nian, ne’ebé reprezenta governu rua ne’e ho podér tomak ne’ebé fó ona atu asina Konvensaun ne’e.
    Konvensaun ne’e abranje traballadór no sidadaun sira hotu husi nasaun rua ne’e, inklui rejime seguransa sosiál kontributivu no la kontributivu nian, no iha objetivu fundamentál rua: iha sorin seluk, totalizasaun husi períodu kontributivu ne’ebé kumpre husi país rua ne’e, hodi permite “sura hamutuk” tempu serbisu no deskontu nian ba seguransa sosiál iha país rua ne’e, atu kumpre prazu garantia nian hodi hetan asesu ba prestasaun sosiál rejime kontributivu nian; iha sorin seluk, atu asegura tratamentu hanesan entre sidadaun país rua ne’e nian, hodi permite katak sidadaun sira husi país ida ba hela iha país seluk hetan direitu hanesan no sujeita ba obrigasaun ne’ebé hanesan ho sidadaun husi país ne’ebé sira hela bá.
    Konvensaun ne’e abranje prestasaun sira hotu husi sistema seguransa sosiál nian ne’ebé aprova ona iha Timor-Leste, husi rejime kontributivu no la kontributivu, no prestasaun ekivalente sira husi sistema seguransa sosiál Portugál nian. Ka iha sorin seluk, inklui pensaun ferik-katuas, invalidés no sobrevivénsia no subsídiu parentalidade rejime kontributivu nian, nune’e mós pensaun sosiál ferik-katuas no invalidés (SAII) nian husi rejime la kontributivu. Prevee mós katak prestasaun foun sira, ho objetivu atu proteje situasaun sira seluk, hanesan moras ka dezempregu, sei integra bainhira Konvensaun ne’e aprova ona iha Timor-Leste.
    Nune’e, ho Konvensaun ida-ne’e, no bainhira ratifika ona, sidadaun timoroan sira ne’ebé hela iha Portugál sei hetan direitu ba prestasaun la kontributiva husi sistema seguransa sosiál portugés nian, enkuantu sira hela iha país refere, ezatamente iha kondisaun hanesan mós ho sidadaun portugés ida. Iha sorin seluk, traballadór timoroan sira ne’ebé hala’o atividade profisionál iha Portugál, no hala’o deskontu seguransa sosiál iha país refere, sei haree katak tempu serbisu no deskontu ne’e sei sura iha sira-nia karreira kontributiva, ho objetivu atu kumpre prazu nesesáriu atu hetan direitu ba prestasaun rejime kontributivu nian.
    Tanba ne’e, Konvensaun kona-ba Seguransa Sosiál ne’ebé ohin asina entre Timor-Leste no Portugál, nu’udar pasu importante ida, tanba proteje sidadaun no traballadór sira husi nasaun rua ne’e nian no mós permite mobilidade traballu nian. REMATA
    hare tan
  • 29 juñu 2022Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 29 fulan-juñu tinan 2022
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 29 fulan-juñu tinan 2022
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili no, aprova projetu Rezolusaun Governu nian, ne’ebé aprezenta husi Ministru Justisa, Tiago Amaral Sarmento, hodi dezigna Roberto da Costa Pacheco, atu ezerse funsaun nu’udár vogál efetivu Governu nian iha Konsellu Superiór Majistratura Judisiál, ho mandatu ba tinan haat. Ho Rezolusaun Governu nian ida-ne’e prosede mós dezignasaun ba Digna Amélia Tilman nu’udár suplente iha kargu vogál nian iha Konsellu Superiór Majistratura Judisiál. Konsellu ida-ne’e iha kompeténsia atu jere no dixiplina atividade majistradu judisiál sira nian no mós atu nomeia, koloka, transfere no promove juis sira iha Timor-Leste. Konsellu Superiór Majistratura Judisiál ne’e prezide husi Juis Prezidente Supremu Tribunál Justisa no kompostu husi vogál na’in-haat, ne’ebé ida husi na’in-haat ne’e Governu maka dezigna.

    Aprova ona projetu Dekretu Governu ne’ebé aprova remunerasaun ba Diretór Ezekutivu no Fiskál Úniku husi Fundu Espesiál ba Dezenvolvimentu Ataúru. Valór ne’ebé propoin ba remunerasaun órgaun ezekutivu sira no fiskalizasaun no kontrolu Fundu Espesiál nian ba Dezenvolvimentu Ataúru tau iha konsiderasaun kompleksidade no volume serbisu ne’ebé sira tenke ezekuta, nune’e mós valór orsamentu Fundu Espesiál ba Dezenvolvimentu Ataúru ne’ebé ninia ezekusaun no fiskalizasaun sei sai sira ida-idak nia responsabilidade.

    Konsellu Ministrus delibera atu aprova alterasaun Kontratu Públiku n. ICB/018/MOPTC-2017 ba obra atu hadi’a no halo manutensaun ba Estrada Dili- Ainaro, Lote 2: trosu Laulara – Solerema, iha loron 10 fulan-setembru tinan 2018 no autorizasaun hodi aumenta despeza korrespondente. Prazu ne’ebé prevee atu entrega obra ne’e aumenta tan loron 365, sura hahú husi data efetividade kontratu nian, no termina iha loron 16 fulan-novembru tinan 2022 no presu aumenta tan dolar amerikanu US$ 984.188,24, nune’e, tanba aumentu ne’e, valór finál kontratu nian sa’e to’o dolar amerikanu US$ 18.839.489,50. Projetu deliberasaun ne’e aprezenta husi Ministru Obras Públikas, Abel Pires da Silva.

    Aprova ona mós projetu Dekretu-Lei, ne’ebé aprezenta husi Ministru Ensinu Superiór, Siénsia no Kultura, Longuinhos dos Santos, ne’ebé ho objetivu atu halo alterasaun datoluk ba Dekretu-Lei n.7/2012, loron 15 fulan-fevereiru, ne’ebé aprova Estatutu Karreira Dosente Universitária. Ho projetu Dekretu-Lei ida-ne’e, propoin alterasaun rejime jurídiku lubun ida ba Karreira Dosente Universitária Timor-Leste nian ho hanoin atu kontinua hadi’a, maibé mantein beibeik bazeia ba prinsípiu fundamentál méritu nian iha ezersísiu atividade dosente, ne’ebé ligadu ba investigasaun, dosénsia no kontribuisaun ba dezenvolvimentu sosiedade.  Entre alterasaun sira ne’ebé prevee iha Dekretu-Lei ida-ne’e, destaka kriasaun ba nivel foun rua iha kategoria rua ne’ebé la hanesan (B3 NO C1+), ajustamentu ba kréditu sira entre kategoria B3 no C3, garantia katak sei konsidera kréditu sira hotu ne’ebé hetan hahú kedas omologasaun karreira nian to’o agora, diminuisaun ba númeru tinan esperiénsia ho abilitasaun nian hodi bele progride iha karreira (tinan lima ba de’it tinan ida ) no distinsaun entre dosente sira karreira nian ho dosente kontratu sira.

    Konsellu Ministrus delibera mós hodi fó podér tomak ba Vise-Primeira-Ministra no Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun, Armanda Berta dos Santos atu asina konvensaun entre Repúblika Demokrátika Timor-Leste no Repúblika Portugeza kona-ba Seguransa Sosiál. Konvensaun ida-ne’e pretende atu proteje traballadór sira husi país rua ne’e, hodi permite katak durasaun serbisu iha país seluk (Timor-Leste ka Portugál) sei kontabiliza atu kumpre prazu garantia asesu nian ba prestasaun sosiál sira ne’ebé inklui iha konvensaun. Garante mós katak sidadaun sira husi nasaun ida ne’ebé hela iha nasaun seluk (Timor-Leste ka Portugál) sei hetan direitu seguransa sosiál hanesan no tenke kumpre kondisaun sira hanesan ho sidadaun sira husi país iha ne’ebé nia hela ba.

    Ikusliu, Ministru Finansas, Rui Augusto Gomes aprezenta ba Konsellu Ministrus opsaun polítika-lejizlativa sira ne’ebé sai hanesan baze ba inisiativa hodi kria rejime jurídiku ida ba parseria públiku privada servisu diagnóstiku nian.  Governu Timor-Leste hakarak atu opta ba implementasaun Parseria Públiku Privada (PPP), atu uza esperiénsia no koñesimentu parseiru privadu, ho objetivu atu hadi’a kualidade no aumenta abranjénsia no ámbitu kuidadu saúde nian ne’ebé presta ba populasaun sira, kona-ba diagnóstiku laboratoriál no liuhusi imajen.  REMATA
     
    hare tan
  • 22 juñu 2022Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 22 fulan-juñu tinan 2022
    Aprova ona:

    1 - kriasaun Lei Finansas Munisipál nian;

    2 - akordu kontribuisaun finanseira nian entre Governu Timor-Leste ho Ajénsia Japoneza ba Kooperasaun Internasionál (JICA), kona-ba programa reabilitasaun urjente ba infraestrutura sira ne’ebé aat kauza husi inundasaun;

    3 - akordu subsidiáriu entre Governu Timor-Leste no Governu Austrália, relasiona ho Programa Parseria ba Prosperidade Inkluziva (PROSIVU).
    hare tan
  • 15 juñu 2022Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 15 fulan-juñu tinan 2022
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 15 fulan-juñu tinan 2022
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili, no aprova ona projetu Dekretu-Lei ne’ebé aprova rejime jurídiku ba estabelesimentu sira ensinu superiór nian, ne’ebé aprezenta husi Ministru Ensinu Superiór, Siénsia no Kultura, Longuinhos dos Santos. Projetu Dekretu-Lei ida-ne’e ninia objetivu mak atu hadi’a aspetu oioin husi atuál Rejime Jurídiku ba Estabelesimentu Ensinu Superiór (RJEES) nian, ne’ebé estabelese husi Dekretu-Lei n. 8/2010, loron 19 fulan-maiu. Entre alterasaun sira ne’ebé introdús, destaka aplikasaun konkreta husi rejime jurídiku kurríkulu padraun nasionál nian ba ensinu superiór, ne’ebé tama ona iha vigór iha Timor-Leste liuhusi Dekretu-Lei n. 3/2022, loron 12 fulan-dezembru no konsolidasaun husi konseitu bináriu sistema ensinu superiór nian. Aleinde ne’e, introdús ona norma sira kona-ba asosiativizmu estudantíl, kona-ba antigu estudante sira, kona-ba apoiu ba estudante sira iha ninia insersaun iha vida ativa no kona-ba figura provedór estudante nian, nune’e mós introdús regra sira kona-ba fuzaun, fahe ka transferénsia estabelesimentu sira ensinu superiór privadu nian, kona-ba rekoñesimentu interese públiku husi estabelesimentu sira ensinu superiór no kona-ba fiskalizasaun no inspesaun ba instituisaun sira ensinu superiór nian.
    Konsellu Ministrus mós aprova ona projetu Proposta-Lei, ne’ebé aprezenta husi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, ne’ebé halo renovasaun daruak ba medida exesionál no temporária ba vijilánsia sanitária hodi hatán ba pandemia moras COVID-19 nian, ne’ebé prorroga vijénsia husi artigu da-3 Lei n. 24/2021 nian, loron 19 fulan-novembru. Ho alterasaun ida-ne’e, medida exesionál sira ne’e prorroga ba períodu loron 120. 
    Ikusliu, Konsellu Ministrus apresia ona aprezentasaun ida kona-ba Prosesu no Roteiru ba rekrutamentu ba profesór sira, ne’ebé aprezenta husi Ministru Edukasaun, Juventude no Desportu, Armindo Maia. Iha aprezentasaun ida-ne’e inklui informasaun ruma kona-ba númeru profesór sira ne’ebé eziste no previzaun kona-ba rekrutamentu iha tempu badak. REMATA
    hare tan
  • 08 juñu 2022Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 8 fulan-juñu tinan 2022
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 8 fulan-juñu tinan 2022
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili, no aprova  projetu Dekretu-Lei kona-ba Informasaun Kadastrál Prediál, ne’ebé aprezenta husi Ministru Justisa, Tiago Amaral Sarmento. Projetu Dekretu-Lei ida ne’e ninia objetu mak atu aprova rejime jerál ezekusaun, konservasaun, atualizasaun no asesu ba informasaun kadastrál. Objetivu husi diploma ne’e mak atu fó impulsu relevante ba prosesu levantamentu kadastrál bens imoveis nian, hodi nune’e, tantu Estadu ka sidadaun sira bele uzufrui iha dimensaun sira hotu ne’ebé permite husi Lei, sira-nia patrimóniu imobiliáriu no halo regularizasaun  husi sira-nia direitu hamutuk ho instituisaun públika ne’ebé kria ba ida-ne’e.
    Konsellu Ministrus mós aprova projetu Dekretu Governu nian, ne’ebé aprezenta husi Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus, Joaquim Amaral, ne’ebé halo alterasaun dahuluk ba Dekretu Governu nu.10/2016, loron 21 fulan-setembru, kona-ba Remunerasaun ba Órgaun sira AIFAESA, I.P. nian. Alterasaun ida ne’e ninia objetivu mak atu adapta nivel salariál órgaun AIFAESA, I.P. nian ba espesifisidade, komplexidade no nivel responsabilidade husi  atribuisaun no kompeténsia ne’ebé sira halo, ba importánsia ne’ebé Institutu Públiku ne’e asume iha setór ekonómiku oioin, no mós ba realidade ekonómika daudaun ne’e iha Timor-Leste.
    Ikusliu, Konsellu Ministrus asiste mós aprezentasaun hirak hanesan tuir-mai ne’e:

    Pontu situasaun prosesu adezaun ba Organizasaun Mundiál Komérsiu (OMK) no negosiasaun bilaterál kona-ba bens no servisus, ne’ebé aprezenta husi Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus, Joaquim Amaral.
    Progresu implementasaun Projetu Bolsa da Mãe – Jerasaun-Foun, ne’ebé aprezenta husi Vise-Primeira-Ministra no Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun, Armanda Berta dos Santos. REMATA




     
    hare tan
  • 07 juñu 2022Primeiru-Ministru Taur Matan Ruak Konversa Telefónika dahuluk ho nia omólogu foun hosi Austrália, Sr. Anthony Albanese
    Primeiru-Ministru
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Dili, Loron 6 Fulan-juñu, tinan 2022
    Komunikadu Imprensa
    Primeiru-Ministru Taur Matan Ruak Konversa Telefónika dahuluk ho nia omólogu foun hosi Austrália, Sr. Anthony Albanese
    Sua Eselénsia Primeiru-Ministru Taur Matan Ruak, iha Domingu horisehik, hala’o konversa Telefónika ba dahuluk ho nia omólogu foun Australianu, Anthony Norman Albanese, hodi fó hanoin ba malu kona-ba hametin no hakle’an País rua nia relasaun no kooperasaun bilateral ne’ebé estabelesidu ona iha tinan 20 ikus ne’e.
    Iha konversa Telefónika 11 minutu ne’e, Xefe Governu Timoroan dala ida tan lori povu Timor-Leste nia naran no nia naran rasik, saúda no kongratula Onorável Deputadu Anthony Albanese ba kargu Primeiru-Ministru, no reafirma kompromisu Governu Timor-Leste nian kontinua hametin no hakle’an relasaun no kooperasaun bilateral entre Dili no Canberra tantu iha nível povu ba povu no Estadu ba Estadu.
    Aproveita biban refere, Xefe Ezekutivu Timoroan agradese ba apoiu Australianu nian durante ne’e iha área hotu no espesiálmente iha área krusial no importante hanesan projetu Fibra Ótika no espansaun Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato.
    Primeiru-Ministru Taur Matan Ruak, konsidera Austrália hanesan parseiru no belun di’ak Timor-Leste nian ne’ebé hamriik iha povu Timor-Leste nia sorin dezde Funu Mundial Daruak, 1999, 2006, 2020-2021 iha tempu Pandemia COVID-19 no dezastre naturais.
    Entretantu hosi parte Primeiru-Ministru Austrália, Anthony Albanese, agradese tebes ba nia omólogu Timoroan ba votos saudasoins no parabéns, hodi reafirma mós kompromisu Governu foun Austrália nian atu kontinua serbisu hamutuk ho Governu Timor-Leste atual hodi fó apoiu ba área sira hanesan mudansa klimátika nian, mobilidade laboral, seguransa regional, Governu Eletrónika no dezenvolvimentu ekonómiku país ne’e nian.
    Molok termina konversa, husi konvite Primeiru-Ministru Albanese nian, Xefe Governu Timor-Leste  hatán no promete sei vizita Austrália antes mandatu termina, ne’ebé tuir loloos hala’o ona iha fulan febereiru tinan ne’e, maibé tanba pozitivu ho COVID-19, vizita refere tenke adi’a fali. Ba resposta pozitivu ne’e, Xefe Governu Australianu hein ho laran kontente nia omólogu Timoroan iha Austrália. HOTU
    hare tan
20 21 22 23 24 25 26