RSS 

Komunikadus

  • 19 outubru 2022Governu apela ba ajénsia viajen nasionál sira hodi labele bosok sidadaun sira ho promesa falsa sira kona-ba serbisu iha rai-li’ur
    Governu Konstitusionál VIII apela ba ajénsia viajen nasionál sira hodi labele bosok sidadaun sira ho promesa falsa sira kona-ba serbisu iha rai-li’ur.
    hare tan
  • 19 outubru 2022Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 19 fulan-outubru tinan 2022
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 19 fulan-outubru tinan 2022
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili, no aprova ona projetu  rua Proposta Rezolusaun Parlamentu Nasionál nian, ne’ebé aprezenta husi Vise-Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, Julião da Silva no husi Vise-Primeira-Ministra no Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun, Armanda Berta dos Santos, ba aprovasaun Konvensaun Multilaterál kona-ba Seguransa Sosiál husi Comunidade de Países de Língua Portuguesa (CPLP)  no Konvensaun entre Repúblika Demokrátika Timor-Leste ho Repúblika Portugeza kona-ba Seguransa Sosiál.

    Konvensaun Multilaterál kona-ba Seguransa Sosiál (CPLP) ne’e nu’udar akordu internasionál ida ne’ebé ninia objetivu mak atu proteje traballadór sira husi nasaun signatáriu sira ida-idak ne’ebé servisu iha rai-li’ur, hodi permite katak durasaun tempu serbisu nian tenke sura mós, la haree ba nasaun ne’ebé ezerse ninia funsaun sira durante ninia vida ativa, hodi evita lakon tempu iha karreira kontributiva no mós benefisia kontajen ba prazu sira kona-ba garantia atu hetan asesu ba prestasaun sosiál sira ne’ebé Konvensaun ne’e abranje ( protesaun ba invalidéz, ferik-katuas no mate).



    Konvensaun entre Repúblika Timor-Leste ho Repúblika Portugeza kona-ba Seguransa Sosiál inklui traballadór no sidadaun nasionál  sira hotu husi nasaun rua ne’e, inklui rejime seguransa sosiál kontributivu no la kontributivu nian, iha objetivu fundamentál rua: iha sorin seluk, totalizasaun husi períodu kontributivu ne’ebé kumpre iha país rua ne’e, hodi permite “sura hamutuk” tempu servisu no deskontu nian ba seguransa sosiál iha país rua ne’e, atu kumpre prazu garantia  nian hodi hetan asesu ba prestasaun sosiál rejime kontributivu nian; iha sorin seluk, atu asegura tratamentu hanesan ba sidadaun país rua ne’e nian, ne’ebé permite katak sidadaun sira husi país ida ba hela iha país seluk hodi hetan benefísiu hosi direitu ne’ebé hanesan no sujeita ba obrigasaun ne’ebé hanesan ho sidadaun husi país ne’ebé sira hela bá.

     
    Aprova mós Projetu Dekretu-Lei, ne’ebé aprezenta husi Gabinete Primeiru-Ministru, kona-ba medida hodi proteje sidadaun timoroan sira iha rai-li’ur.
    Diploma ida-ne’e prevee medida lima lubuk ida ba protesaun sidadaun timoroan iha rai-li’ur no define regra sira ba ninia atribuisaun:

    Prestasaun sokorru bainhira iha katástrofe naturál ka perturbasaun grave ba orden públika;
    Repatriasaun (Lori-fila) Timoroan sira iha rai-li’ur;
    Apoiu emerjénsia ba alojamentu (hela-fatin);
    Apoiu ai-han emerjénsia nian;
    Apoiu iha kazu prizaun ka detensaun nian.


    ....
    Konsellu Ministrus analiza ona opsaun polítika públiku-lejizlativa ne’ebé sai hanesan baze ba inisiativa hodi altera Dekretu-Lei ne’ebé kria ona Ajénsia Nasionál Planeamentu, Monitorizasaun no Avaliasaun (ANAPMA). 
     Objetivu husi inisiativa lejizlativa ida-ne’e atu elimina restrisaun ho diresaun tolu de’it atu bele kria estrutura foun ba Koordenasaun Téknika, ba dezenvolvimentu no implementasaun husi sistema informasaun ne’ebé integradu ba planeamentu, monitorizasaun no avaliasaun no ba auditoria interna.
    ….
    Analiza ona mós opsaun polítiku-lejizlativa ne’ebé sai hanesan baze ba inisiativa alterasaun ba Dekretu-Lei ne’ebé kria ona Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI), ho objetivu atu revee no aperfeisoa kompeténsia sira husi instituisaun ida-ne’e, no introdús alterasaun ba ninia orgánika.
    ……
    Ministru Prezidénsia Konsellu Ministrus, Fidelis Manuel Leite Magalhães, aprezenta ona pontu situasaun ba ezekusaun Planu Lejizlativu Governu tinan 2022 nian. Planu lejizlativu ida-ne’e aprova ona husi Konsellu Ministrus iha sorumutuk loron 23 fulan-marsu liubá, ne’ebé elabora ona bazeia ba proposta ne’ebé submete husi membru sira Konsellu Ministrus nian. Planu ne’e konsiste iha previzaun ida hosi intervensaun lejizlativa sira Governu nian no prioridade ida-idak, divide tuir setór, ba tinan 2022.
    ......
    Ikusliu, Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus, Joaquim Amaral no Sekretáriu Estadu Ambiente nian, Demétrio do Amaral de Carvalho halo ona aprezentasaun ida kona-ba projetu ba revizaun Kontribuisaun ne’ebé Nasionalmente Determina ona (Intended Nationally Determined Contributions (INDC))ba períodu tinan 2022-2030, ho objetivu atu halo redusaun globál ba emisaun gás sira husi efeitu estufa. Kontribuisaun ne’ebé Nasionalmente Determina ona reformula ona tuir área prinsipál haat kompromisu nian:

    Governasaun ba Risku Klimátiku;


    Kreximentu no Tranzisaun Natureza-Pozitiva;
    Dezenvolvimentu ho konteúdu karbonu ne’ebé baixu;
    Adaptasaun ba Alterasaun Klimátika no Konstrusaun Reziliénsia nian. REMATA
    hare tan
  • 18 outubru 2022Komisaun Anti Korrupsaun halo buska iha fatin-servisu Palásiu Governu nian
    Komisaun Anti Korrupsaun halo buska iha fatin-servisu Palásiu Governu nian
    hare tan
  • 12 outubru 2022Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 12 fulan-outubru tinan 2022
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 12 fulan-outubru tinan 2022
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili, no aprova projetu Dekretu-Lei, ne’ebé aprezenta husi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, ne’ebé halo alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei n. 37/2022, loron 25 fulan-maiu, kona-ba subsídiu fim do ano ba uma-kain sira, hodi klarifika ámbitu husi ninia aplikasaun.
    ........
    Konsellu Ministrus aprova mós projetu Rezolusaun Governu, ne’ebé aprezenta husi Ministra Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, Adaljiza Albertina Xavier Reis Magno, ho objetivu atu ratifika Adezaun Timor-Leste ba Akordu kona-ba Medida sira Estadu Portu nian hodi prevene, impede no elimina peska ilegál ne’ebé la deklara no la regula (PSMA, sigla iha lian inglés).
    Akordu ba Medida Estadu Portu nian nu’udar instrumentu internasionál ida ne’ebé ho objetivu atu prevene, impede no elimina peska ilegál ne’ebé la deklara no la regula, liuhusi aplikasaun medida sira Estadu portu nian ne’ebé efisiente no, ho nune’e hodi asegura konservasaun ba prazu naruk no esplorasaun sustentável ba rekursu sira husi tasi ne’ebé moris no ekosistema sira tasi nian.
    ..........
    Konsellu Ministrus delibera ona hodi autoriza Ministru Transportes no Komunikasoins, José Agustinho da Silva, autoriza halo negosiasaun no asinatura Akordu rua ba Servisu Aéreu sira entre Repúblika Demokrátika Timor-Leste ho Reinu Kamboja no Portugál.
    Objetivu hosi akordu sira-ne’e atu estabelese no halo operasaun servisu aéreu nian entre territóriu sira ne’ebé refere no husi territóriu sira ba territóriu sira seluk, tuir no kompleta-malu ba Konvensaun kona-ba Aviasaun Sivíl Internasionál.
    .........
    Ikusliu, Ministru Justisa, Tiago Amaral Sarmento no Diretór Ezekutivu ba TradeInvest Timor-Leste, Arcanjo da Silva, halo aprezentasaun ida kona-ba avaliasaun implementasaun hosi akordu espesiál ba investimentu  ne’ebé halo ona entre Estadu Repúblika Demokrátika Timor-Leste ho sosiedade komersiál Ensul. REMATA
    hare tan
  • 05 outubru 2022Governu hato’o ninia solidariedade ho Estadus Unidus Amérika
    Lori povu Timor-Leste nia naran, Governu hato’o ninia solidariedade ne’ebé kle’an ba Povu no Governu Estadus Unidus Amérika nian ne’ebé sofre, kauza husi furakaun (udan-anin ne’ebé boot tebes), tempestade boot ida ne’ebé afeta país ne’e.
    hare tan
  • 05 outubru 2022Governu hato’o ninia solidariedade ba Indonézia
    Governu Timor-Leste hato’o ninia sentidas kondolénsias ba Governu no povu Repúblika Indonézia kona-ba insidente ne’ebé akontese iha estádiu Kanjuruhan, iha Malang, iha illa Java, iha kalan sábadu liubá.
    hare tan
  • 05 outubru 2022Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 5 fulan-outubru tinan 2022
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 5 fulan-outubru tinan 2022
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili no aprova ona projetu Dekretu-Lei ne’ebé aprezenta husi Ministru Defeza, Filomeno da Paixão de Jesus, kona-ba alterasaun dahuluk Rejime Remuneratóriu FALINTIL - Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) nian.
    Haree katak Estadu kompromete ona, atu aumenta 15% husi remunerasaun militár sira F-FDTL nian iha tinan 2023,  liuhusi númeru 2 artigu da-23 husi Dekretu-Lei n. 34/2021, loron 22 fulan-dezembru, no hodi konsidera alterasaun lejizlativa daudaun ne’e kona-ba suplementu iha ámbitu administrasaun públika nasionál nian, diploma ida-ne’e ninia objetivu atu halo alterasaun tantu iha nivel estrutura remuneratória, nune’e mós iha nivel suplementu sira ne’ebé iha ona F-FDTL.
    ....
    Konsellu Ministrus aprova projetu Dekretu-Lei hodi halo alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei n. 5/2015, loron 22 fulan-janeiru, kona-ba Estatutu Rejiaun Administrativa Espesiál Oekusi Ambenu (RAEOA) nian, ne’ebé aprezenta husi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak no Prezidente Autoridade RAEOA, Arsénio Paixão Bano.
    Projetu Dekretu-Lei ida-ne’e ho objetivu atu halo ajustamentu filafali ba estrutura organizasionál ida agora ne’e, nune’e mós iha kompeténsia sira ne’ebé rekoñese husi órgaun RAEOA nian, atubele reforsa relevánsia Rejiaun nian no atu estimula fleksibilidade ne’ebé boot liután ba ninia jestaun, nune’e mós promove efisiénsia administrativa estrutura orgánika Rejiaun nian, ne’ebé permite Administrasaun Públika rejionál hodi kompleta-an ho métodu ne’ebé efisiente liu ba satisfasaun nesesidade bázika sira populasaun rejionál nian, ho intensaun atu korrije posivel asimetria rejionál sira.
    Atu luta hasoru difikuldade iha transferénsia ka destakamentu pesoál ne’ebé iha kualifikasaun ba RAEOA, diploma ida-ne’e prevee mós atribuisaun suplementu remuneratóriu ida ba funsionáriu públiku sira ne’ebé hetan transferénsia ka destakamentu tanba nesesidade servisu iha Rejiaun ne’e, iha kazu sira ne’ebé hetan justifikasaun no autorizasaun husi Prezidente Autoridade RAEOA nian.
    Nune’e mós atu garante klareza ida ne’ebé boot liu ba enkuadramentu ne’ebé fó ba ZEESM-TL no atu sistematiza di’ak liu ninia dispozisaun normativa sira, aprezenta ona dispozisaun lubun ida kona-ba Zona Espesiál Ekonomia Merkadu Oekusi Ambenu no Atauru nian.
    .....
    Tuir projetu sira ne’ebé aprezenta husi Ministru Administrasaun Estatál, Miguel Pereira de Carvalho, Konsellu Ministrus, delibera ona hodi autoriza:

    abertura ba prosedimentu aprovizionamentu, ho tipu ajuste diretu, ba adjudikasaun kontratu públiku ida ba konstrusaun Sentru Akollimentu Multifunsaun Dili.


    Sentru Akollimentu Multifunsaun Dili ne’e, ho objetivu atu vítima sira husi asidente grave no katástrofe nian provizoriamente hela ba, nune’e mós ema ka agregadu familiár sira ne’ebé afeta tanba programa, projetu ka medida reordenamentu territóriu no/ka rekonversaun urbanístika ka projetu konstrusaun, reabilitasaun ka haluan infraestrutura públika, sein prejuizu atu integra fatin sira ne’ebé indika ona ba uzu komersiál no ba uzu sira seluk ho natureza koletiva.
    Projetu ne’e inklui área rezidensiál ida ho apartamentu besik 162, zona komersiál no kulturál, refeitóriu ida ba ema besik 300, auditóriu ida no sentru ida ba atendimentu médiku.

    prosedimentu aprovizionamentu nian, liuhusi konkursu públiku internasionál, ba adjudikasaun konstrusaun ba edifísiu foun Administrasaun Munisipál Manatutu nian.

    Edifísiu ne’e sei iha andár tolu, ho gabinete besik 20 no sei permite ema besik 200 bele serbisu ho simultáneu. Prevee katak konstrusaun ne’e sei finaliza iha fulan-maiu tinan 2025.
    .....
    Konsellu Ministrus Aprova projetu Dekretu-Lei, ne’ebé aprezenta husi Ministru Ensinu Superiór, Siénsia no Kultura, Longuinhos dos Santos, hodi halo alterasaun dahuluk ba Dekretu-Lei n. 13/2020, loron 15 fulan-abríl, kona-ba Regulamentu Fundu Dezenvolvimentu Kapitál Umanu (FDCH - sigla iha lian portugés).
    Alterasaun ida-ne’e ho objetivu atu klarifika no atu detalla natureza pagamentu sira ne’ebé halo ona ba bolsa estudu no estabelese regra sira ne’ebé konkreta ba definisaun montante ida-idak, atu garante baze legál ida ne’ebé fundamenta hodi hala’o pagamentu públiku tuir prosedimentu administrativu oioin ba atribuisaun bolsa estudu iha Timor-Leste.
    Halo mós klarifikasaun ba regra sira ne’ebé atu realiza reuniaun estraordinária sira Konsellu Administrasaun FDCH nian.
    .....
    Konsellu Ministrus aprova ona projetu Rezolusaun Governu nian, ne’ebé aprezenta husi Primeiru-Ministru, ba kriasaun Komisaun Koordenasaun Téknika ba Elaborasaun Relatóriu Daruak husi Revizaun Nasionál Voluntária (RNV) kona-ba Progresu Implementasaun Objetivu Dezenvolvimentu Sustentavel (ODS) nian.
    Komisaun téknika ne’e sei responsavel atu rekolla dadus kona-ba progresu nasionál sira iha implementasaun ODS nian, ho rekursu konsulta alargada ida no konsidera rezultadu sira Avaliasaun Estadu Implementasaun husi Planu Estratéjiku Nasionál tinan 2011 – 2030 nian, ne’ebé remata ona iha tinan 2021, ho objetivu atu avalia situasaun atuál no permite hodi atualiza rezultadu sira ne’ebé relata husi Timor-Leste iha tinan 2019.
    Koordenasaun no asisténsia téknika no administrativa ba komisaun sei asegura husi Ajénsia Nasionál Planeamentu, Monitorizasaun no Avaliasaun (ANAPMA). Kompostu mós komisaun reprezentante husi Prezidénsia Repúblika no Parlamentu Nasionál, departamentu no organizasaun governamentál relevante sira, husi sosiedade sivíl, husi setór privadu ekonomia, UNTL, RTTL. Partisipa mós reprezentante ida husi Koordenadór Rezidente Organizasaun Nasoins Unidas nian iha Timor-Leste, ho estatutu observadór no sein direitu ba votu.
    Relatóriu no rezultadu sira ne’e, iha tinan 2023 sei aprezenta ba Forum Polítiku Altu Nivel Nasoins Unidas nian kona-ba Dezenvolvimentu Sustentavel, iha Novaiorke, hafoin aprovasaun husi Konsellu Ministrus.
    .....
    Konsellu Ministrus delibera ona hodi autoriza selebrasaun ba akordu finansiamentu rua entre Repúblika Demokrátika Timor-Leste ho Banku Aziátiku Dezenvolvimentu, ba kontratasaun empréstimu rua ne’e, ida ho natureza regulár ho valór osan hamutuk dolar amerikanu millaun 50, ho períodu tinan 17, no ida seluk ho natureza konsesionál ho valór osan hamutuk dolar amerikanu millaun 77, ho períodu tinan 20, hodi finansia projetu fornesimentu bee ba zona oeste Dili nian.
    .....
    Konsellu Ministrus mós delibera ona hodi autoriza prosedimentu aprovizionamentu, liuhusi konkursu públiku internasionál, ba adjudikasaun kontratu ezekusaun ba obra konstrusaun Unidade Pediatra no Kuidadu Koronáriu Intensivu sira Ospitál Nasionál Guido Valadares nian (HNGV- sigla iha lian portugés). Projetu ida-ne’e aprezenta husi Ministra Saúde, Odete Maria Freitas Belo.
    Konstrusaun ba unidade foun ida-ne’e ninia objetivu prinsipál atu hadi’a asesu kualidade kuidadu espesializadu sira ne’ebé presta iha HNGV, ho atensaun espesiál ba internamentu kazu emerjénsia no urjénsia pediátrika nian. Permite mós atu hadi’a resposta nasionál ba surtu esporádiku no emerjente sira husi denge, kólera ka moras seluk ne’ebé ho impaktu boot ba saúde públika, liuliu ba bebé sira ne’ebé foin moris, labarik no foin-sa’e sira.
    ....
    Aprezentasaun ida tuirmai, husi Ministru Transportes no Komunikasoins, ein ezersísiu, Abel Pires da Silva, kona-ba opsaun polítika-lejizlativa ne’ebé sai hanesan baze ba inisiativa kriasaun rejime kona-ba transporte aéreu internasionál regulár no la’ós regulár.
    Opsaun sira ne’ebé aprezenta ho objetivu atu estabelese norma no kondisaun sira hodi ezerse direitu tráfegu aéreu nian tuir akordu bilaterál no multilaterál.
    ......
    Ikusliu, Vise-Primeiru-Ministru, José Maria dos Reis, aprezenta ona opsaun polítiku-lejizlativu ne’ebé sai hanesan baze ba projetu kona-ba Lei Kuadru Planeamentu Estratéjiku.
    Opsaun sira ne’ebé aprezenta ne’e ho objetivu atu regula planeamentu estratéjiku hanesan funsaun bázika Estadu nian no hanesan sistema planeamentu ekonómiku no sosiál integradu ba prazu naruk, médiu no prazu badak.
    Ne’e ho objetivu mós atu promove kreximentu no dezenvolvimentu ekonómiku no sosiál sustentável, orienta atividade no investimentu públiku, einjerál no indireta orienta setór privadu no kooperativu no asegura jestaun públika ida ho objetivu no rezultadu sira tuir kritériu efisiénsia, efikásia no efetividade. REMATA
    REMATA
    hare tan
  • 29 setembru 2022Votu Pezar ba Bispu Hilton Deakin, Timor nia belun ida, nia mate
    Ho sentimentu ne’ebé kle’an Governu Repúblika Demokrátika Timor-Leste simu notísia katak, Bispu Hilton Deakin fila hikas ona ba Aman Maromak nia Kadunan Santu, nia hanesan defensór boot ida ba direitus umanus no ba autodeterminasaun povu timoroan nian.
    hare tan
16 17 18 19 20 21 22