RSS 

Komunikadus

  • 15 marsu 2021Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian iha loron 15 fulan-marsu tinan 2021
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian iha loron 15 fulan-marsu tinan 2021
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Ministériu Finansas,  iha Dili no, hafoin halo análize ba aprezentasaun husi koordenadór sira Sentru Integradu Jestaun Krize nian, kona-ba pontu situasaun epidemiolójika iha Timor-Leste, aprova ona projetu ida kona-ba Rezolusaun Governu nian atu mantein serka sanitária ida iha Munisípiu Dili, to’o tuku 23:59 iha loron 2 fulan-abril tinan 2021.
    Nune’e, postu fronteira sira ne’ebé instala iha área munisípiu ne’e kontinua taka no bandu sirkulasaun ema nian entre munisípiu ne’e ho sirkunskrisaun administrativa sira-seluk, exetu iha kazu sira ho fundamentu forte tanba razaun seguransa públika, saúde públika, asisténsia umanitária, manutensaun husi sistema abastesimentu públiku, ka razaun seluk ne’ebé presiza atu hala’o ba interese públiku nian. Pedidu sira ba sirkulasaun entre Munisípiu Dili no sirkunskrisaun administrativa sira-seluk dirije husi interesadu sira ba Diretór Sentru Integradu Jestaun Krize nian, no di’ak liu mak aprezenta liuhusi enderesu korreiu eletróniku.
    Ema no sasán ne’ebé, bazeia ba regra sira ne’ebé estabelese ona iha diploma ida ne’e,  tama ka sai husi Munisípiu Dili, tenke tranzita liuhusi sentru kontrolu integradu ida ne’ebé lokaliza iha entrada terrestre leste, sentru no oeste, no iha postu fronteira sira tasi no aérea nian. Sentru kontrolu integradu hirak ne’e funsiona iha segunda, kuarta no sesta, entre tuku 06:00 dadeer to’o tuku 16:00 loro-kraik, no ninia funsionamentu asegura husi ekipa funsionáriu, ajente ka traballadór sira administrasaun públika nian ne’ebé nomeia husi Ministru Interiór, Ministra saúde, Ministru Administrasaun Estatál no Ministru Agrikultura no Peskas, ne’ebé sei informa Diretór Sentru Integradu Jestaun Krize kona-ba identidade no sira-nia kontaktu.
    Kondutór no tripulasaun seluk husi veíkulu ne’ebé hetan autorizasaun atu tula sasán ne’ebé atu mai Dili, ka sira ne’ebé atu sai husi Dili, hapara ninia atividade iha sentru kontrolu integradu, no iha ne’ebá substitui husi kondutór ka tripulasaun seluk, no la hanesan, ne’ebé sei garante kontinuasaun transporte ne’e nian. Molok hala’o substituisaun kondutór no tripulasaun sira, ekipa sira husi sentru kontrolu integradu hamoos karreta laran ne’e, liuliu parte iha ne’ebé kondutór no tripulasaun sira ne’e tenke tuur ba, tuir norma sira ne’ebé sei aprova husi diploma ministeriál husi Ministra Saúde.
    Iha kazu sira ne’ebé mak sirkulasaun sasán hala’o liuhusi transporte tasi ka aéreu nian, ninia tripulasaun sira tenke mantein iha roo no aviaun laran, ka, bainhira la posivel, sira labele sai husi zona internasionál portu ka aeroportu nian, tenke uza máskara hodi taka ibun no inus, no tenke halo distansiamentu pelumenus metru ida husi ema seluk.
    Aprova mós projetu Rezolusaun Governu nian ne’ebé mantein impozisaun konfinamentu domisiliáriu jerál nian ba ema hotu ne’ebé mak oras ne’e daudaun hela iha Munisípiu Dili, ne’ebé tenke hela iha sira nia uma ka iha sira nia alojamentu temporáriu.
    Exesionalmente, ema sira bele sai husi iha sira-nia hela fatin ka husi sira nia alojamentu temporáriu iha Munisípiu Dili, bainhira tenke ba ospitál atu konsulta ba médiku no atu hetan ai-moruk; atu akompaña membru família ka ema ne’ebé nia maka tau matan hodi hetan asisténsia iha ospitál, médiku no ka atu hetan ai-moruk, atu fó asisténsia ba ema seluk ne’ebé presiza ho razaun saúde nian, protesaun sosiál ka asisténsia umanitária; atu aprezenta keixa ka denúnsia iha Ministériu Públiku, iha Provedoria Direitus Umanus no Justisa nian ka iha kualkér órgaun polísia kriminál; atu komparese iha dilijénsia judisiál ka polisiál sira iha ne’ebé simu notifikasaun; atu sosa ai-han, refeisaun, sasán ba primeira nesesidade ka kombustivel; atu selu servisu eletrisidade, telekomunikasaun ka asesu ba internet nian; atu hetan asesu ba servisu finanseiru; atu halo atividade profisionál, bainhira superiór ierárkiku la fó dispensa, iha kazu  funsionáriu, ajente ka traballadór administrasaun públika nian, ka bainhira entidade empregadora rasik la fó dispensa, iha kazu traballadór iha setór privadu ekonomia nian; atu partisipa iha funerál sira, tuir regra ne’ebé prevee iha Rezolusaun Governu nian ne’e.
    Dezlokasaun hirak ne’e bele hala’o de’it durante tempu ne’ebé presiza tebes atu konkretiza objetivu dezlokasaun ne’e nian, no bainhira akontese tanba razaun serbisu, ema tenke lori dokumentu ne’ebé hatudu sira nia obrigasaun atu ba no hela iha serbisu fatin.
    Bandu atu transporte públiku sira hala’o movimentu iha área sira hotu iha Munisípiu Dili, liuliu, mikrolets, biskota no taksi sira;
    Estabelesimentu komersiál, industriál, artezanál no prestasaun servisu setór privadu ekonomia nian sira hotu ne’ebé dezenvolve atividade iha Munisípiu Dili, tenke taka ba públiku, exetu estabelesimentu komersiál sira ne’ebé fa’an ai-han, bee no sasán esensiál seluk, liuliu supermerkadu, minimerkadu no kiós sira; estabelesimentu sira ne’ebé presta kuidadu médiku no fa’an ai-moruk; estabelesimentu sira ne’ebé presta servisu protesaun sosiál; farmásia sira; postu sira ba revenda kombustivel ka gás nian; estabelesimentu komersiál iha ne’ebé hala’o pagamentu ba fornesimentu enerjia elétrika, asesu ba internet ka telekomunikasoins; órgaun komunikasaun sosiál; estabelesimentu oteleiru no sira ne’ebé hanesan, tuir regra ne’ebé estabelese iha Rezolusaun Governu ne’e nian;  estaurante, warung sira no sira ne’ebé hanesan, tuir regra ne’ebé estabelese iha Rezolusaun Governu ne’e nian; instituisaun finanseira, liuliu banku no entidade sira ne’ebé iha lisensa atu hala’o transferénsia internasionál osan nian; empreza konstrusaun sivíl ka atividade sira ne’ebé liga ho konstrusaun sivíl ne’ebé hetan adjudikasaun kontratu públiku nian sira; empreza sira ne’ebé presta servisu tékniku manutensaun, reparasaun ka funsionamentu ba sentrál sira produsaun enerjia elétrika nian ka rede elétrika nasionál; empreza transporte karga nian liuhusi rai, tasi no aéreu nian; estabelesimentu sira ne’ebé fa’an materiál funeráriu ka presta servisu funeráriu nian, tuir regra ne’ebé hatuur iha Rezolusaun Governu ne’e nian; empreza sira ne’ebé presta servisu kontrolu peste nian (Pest Control); empreza sira ne’ebé presta servisu limpeza ba saneamentu no ezgotu sira.
    Traballadór no kliente estabelesimentu komersiál no empreza sira ne’e nian, molok atu tama ba estabelesimentu komersiál ka empreza nian sira, tenke fase liman no taka inus ho ibun ho máskara. Durante tempu ne’ebé sira sei hela iha estabelesimentu no empreza nia-laran, sira tenke kontinua uza máskara hodi taka inus ho ibun, mantein distansiamentu sosiál husi pelumenus metru ida ho ema seluk, ho ne’ebé sira la hela hamutuk, iha ekonomia komún no sira tenke fase liman beibeik. Durante tempu ne’ebé sei hein atu tama ba estabelesimentu sira ne’e nian, kliente sira tenke hein iha li’ur, no mantein distánsia pelumenus metru ida ho ema seluk, ho ne’ebé sira la hela hamutuk, iha ekonomia komún.
    Estabelesimentu komersiál, industriál, artezanál ka prestasaun servisu nian sira setór privadu ekonomia nian ne’ebé taka ba públiku, bele mantein sira-nia atividade liuhusi servisu entrega ba hela-fatin.
    Restaurante sira no empreza sira ne’ebé hanesan bele fornese de’it hahán liuhusi opsaun atu lori ba uma ka ba fatin alojamentu temporáriu,  ka opsaun atu entrega ba uma ka otél. Ema ne’ebé hela iha otél sira tenke han iha nia kuartu rasik.
    Merkadu Munisipál Dili nian, liuliu Merkadu Manleuana no Merkadu Taibesi,  kontinua funsiona no operadór no utente ida-idak, molok tama ba merkadu sira ne’e, tenke fase liman no kontinua uza máskara hodi taka inus no ibun, no mós mantein distánsia pelumenus metru ida ho ema seluk, ho ne’ebé sira la hela hamutuk. Bainhira forsa seguransa sira haree katak labele mantein distánsia sosiál pelumenus metru ida entre utente sira, sei impede utente foun sira atu tama ba resintu merkadu to’o númeru utente sira ne’e sufisiente atu kumpre distánsia ne’ebé temi ona.
    Vendedór ambulante ba sasán ka servisu ba primeira nesesidade nian, liuliu produtu ai-han, espesialmente modo tahan, no mós komersiante sira ne’ebé hala’o atividade iha merkadu, tenke mantein máskara hodi taka inus no ibun, tenke fase liman beibeik, no mantein distánsia pelumenus metru ida ho vendedór sira seluk no ho kliente sira, no sira mós tenke garante katak ema la halibur malu hamutuk iha fatin ne’ebé sira hala’o sira-nia atividade.
    Bandu atu organiza no hala’o serimónia funerál nian iha ne’ebé ema liu na’in sanulu maka partisipa. Ema ne’ebé partisipa iha serimónia ne’e tenke uza máskara hodi taka inus no ibun, no mantein distánsia pelumenus metru ida ho ema seluk ne’ebé partisipa iha serimónia ne’e.
    Autoridade polisiál nian sira fiskaliza kumprimentu ba regra sira ne’ebé hatuur ona iha Rezolusaun Governu nian ne’e no aviza infratór sira katak se sira kontinua nafatin hodi la kumpre ba Rezolusaun ne’e, bele konsidera prátika ba krime dezobediénsia nian ida. Autoridade polisiál sira sei komunika ba Ministériu Públiku identidade husi ema ne’ebé, hafoin avizu ne’ebé prevee iha fraze anteriór, kontinua la respeita regra sira ne’ebé prevee ona iha Rezolusaun Governu ne’e nian. Karik regra sira ne’ebé prevee iha Rezolusaun Governu ne’e nian ema husi rai-li’ur maka la respeita, autoridade polisiál sira sei komunika sira nia identidade ba Servisu Migrasaun.
    Konsellu Ministrus aprova mós projetu Rezolusaun Governu nian sira atu impoin serka sanitária no konfinamentu obrigatóriu  iha Munisípiu Baukau no Munisípiu Vikeke, to’o loron 29 fulan-marsu. Regra aplikasaun nian sira ba serka sanitária no konfinamentu nian iha munisípiu rua ne’e, hanesan ho regra sira ba Munisipiu Dili nian, ho ajustamentu no adaptasaun sira ne’ebé  presiza ba realidade munisípiu rua ne’e nian. REMATA
    hare tan
  • 10 marsu 2021Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 10 fulan-marsu tinan 2021
    Aprova ona

    1 - Alterasaun dahuluk ba Lei n. 6/2016, loron 25 fulan-maiu, kona-ba Lei Resensiamentu Eleitorál nian;

    2 - Alterasaun datoluk ba Lei n. 5/2006, loron 28 fulan-dezembru, kona-ba Órgaun Administrasaun Eleitorál, ne’ebé Ministru Administrasaun Estatál mós maka aprezenta;

    3 - Loke serka sanitária ne’ebé aplika ba munisípiu ne’e, exetu iha Postu Administrativu Fatumean;

    4 - Alterasaun dahuluk ba Rezolusaun Governu nian n. 12/2021, loron 8 fulan-marsu, ne’ebé impoin serka sanitária no konfinamentu iha Munisípiu Dili.


    Analiza ona

    1 - Planu Adaptasaun Nasionál Timor-Leste ba risku klimátiku sira no ba kriasaun rezillénsia klimátika.
    hare tan
  • 09 marsu 2021Membru Konsellu Ministrus nian teste negativu husi COVID-19
    Membru Konsellu Ministrus nian teste negativu husi COVID-19
    hare tan
  • Image
    09 marsu 2021Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian iha loron 8 fulan-marsu tinan 2021
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian iha loron 8 fulan-marsu tinan 2021
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Ministériu Finansas, iha Dili, no hafoin análize ba aprezentasaun husi Sala Situasaun, husi Sentru Integradu Jestaun Krize, kona-ba pontu situasaun SARS-CoV-2 nian iha país ne’e, Governu deside ona atu impoin serka sanitária no konfinamentu obrigatóriu iha Munisípiu Dili, durante loron hitu, hahú tuku 00:00 loron 9 fulan-marsu to’o tuku 23:59 loron 15 fulan-marsu, ho posibilidade atu aumenta ba loron hitu tan.
    Nune’e, bandu hala’o dezlokasaun liuhusi rai, tasi ka via aérea ba Munisípiu seluk, exetu iha kazu hirak ne’ebé iha fundamentu forte ho razaun seguransa, saúde públika, umanitária ka seluk ne’ebé hatudu katak importante duni ba realizasaun interese públiku nian, ne’ebé hetan autorizasaun husi Ministériu Interiór.
    Impoin ba populasaun ne’ebé hela iha munisípiu Dili atu hela iha uma de’it, maibé la taka dalan atu sira sai husi uma tanba nesesidade ne’ebé labele husik liu, hanesan atu hetan asisténsia médika ba an rasik ka família ne’ebé sai hanesan ninia responsabilidade ka nia maka tau-matan; atu partisipa iha dilijénsia judisiál ka polisiál sira, ba ida-ne’ebé sira notifikadu; atu sosa sasán ka selu servisu sira primeira nesesidade nian, liuliu  sosa ai-han, selu fornesimentu enerjia elétrika ka selu servisu telekomunikasaun no asesu ba internet; no atu kumpre obrigasaun profisionál sira, ba ida-ne’ebé la dispensadu husi entidade empregadora atu hala’o.
    Membru Governu no órgaun ezekutivu másimu husi ema koletiva públika sira husi administrasaun indireta identifika funsionáriu, ajente no traballadór sira husi administrasaun públika ne’ebé tenke garante servisu esensiál sira no ne’ebé la dispensadu husi kumprimentu ba devér atu ba serbisu iha serbisu-fatin.
    Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus no Ministru Turizmu, Komérsiu no Indústria sei aprova, liuhusi despaxu konjuntu, modelu ba identifikasaun traballadór sira husi setór privadu ne’ebé entidade empregadora labele dispensa husi devér atu halo serbisu iha serbisu-fatin.
    Bandu hala’o eventu saida de’it ho natureza sosiál, kulturál, desportiva no relijioza ne’ebé halibur ema barak.
    Kumprimentu ba devér hirak ne’ebé hatuur ona iha kotuk ne’e sei fiskaliza husi forsa polísia nian sira.
    Ikusliu, Konsellu Ministrus aprova ona Planu kona-ba Vasinasaun Kontra COVID-19, ne’ebé aprezenta husi Vise-Primeira-Ministra no Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun, Armanda Berta dos Santos, no husi Komisaun Interministeriál ba Elaborasaun no Koordenasaun kona-ba Ezekusaun Planu kona-ba Vasinasaun kontra COVID-19. Tuir roteiru ne’ebé aprezenta ona, hein katak doze 33.600 dahuluk to’o iha Timor-Leste iha semana dahaat fulan-marsu tinan 2021 nian no lansamentu ba faze dahuluk vasinasaun sei hahú iha semana daruak fulan-abríl nian. Tuir previzaun, ema hotu-hotu ho idade 18 ba leten sei hetan vasina to’o tinan 2021 nia rohan. Vasinasaun ba sira-ne’ebé ho idade tinan 18 ba kraik sei hala’o iha tinan 2022,  maibé ninia planifikasaun sei depende ba rekomendasaun téknika husi Organizasaun Mundiál Saúde nian. Atividade planeamentu no preparasaun implementasaun planu vasinasaun nian la’o hela, hanesan preparasaun kondisaun armazenamentu nian no formasaun ba ekipa sira. REMATA
    hare tan
  • 02 marsu 2021Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 2 fulan-marsu tinan 2021
    Aprova ona:

    1 - Valór remunerasaun ba membru órgaun sosiál sira ba Empreza Públika EDTL, E.P. no BTL, E.P no ba Institutu Públiku ANE, I.P no ANAS, I.P;

    2 - Medida ezekusaun estadu emerjénsia, renova husi Dekretu Prezidente Repúblika nu. 15/2021, iha loron 1 fulan-marsu;

    3 - Renova impozisaun serka sanitária iha munisípiu Kovalima.


    Analiza ona:

    1 - Aprezentasaun ida kona-ba planeamentu no orsamentasaun ba projetu foun ba tinan 2022 no kona-ba ezekusaun projetu ba tinan 2021 nian husi Fundu Infraestrutura sira.
    hare tan
  • 26 fevereiru 2021Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian iha loron 26 fulan-fevereiru tinan 2021
    Prezidénsia Konsellu Ministrus
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Komunikadu Imprensa
    Sorumutuk Estraordináriu Konsellu Ministrus nian iha loron 26 fulan-fevereiru tinan 2021
    Konsellu Ministrus hala’o sorumutuk iha Palásiu Governu, iha Dili no, analiza ona aprezentasaun husi responsável sira husi Sala Situasaun, Sentru Integradu Jestaun Krize nian, kona-ba pontu situasaun husi Koronavirus foun iha Timor-Leste. Tuir dadus ne’ebé aprezenta, iha ámbitu teste masal ne’ebé realiza, halo ona rekolla amostra totál 2648, iha Bobonaru, Kovalima no iha Rejiaun Administrativa Espesiál Oekusi Ambenu (RAEOA), no husi númeru ida-ne’e iha hitu maka rezultadu hatudu pozitivu. Kazu hitu ida-ne'e detetadu iha postu administrativu Fatumean, Munisípiu Kovalima, no ho ida-ne'e rejista tranzmisaun lokál ba dala uluk. Haree katak bele deteta orijen surtu ne’e nian no la iha indísiu katak surtu ne’e espalla ona ba fatin seluk, la iha evidénsia kona-ba tranzmisaun komunitária. REMATA
    hare tan
  • Image
    25 fevereiru 2021Federal Reserve Bank of New York nu’udar Parseiru Konfiansa Ba Timor-Leste

    Banku Sentrál Timor-Leste

     
    VIII Governu Konstitusionál
    ...........................................................................................................................
    Loron 24 fulan-fevereiru tinan 2021
    Komunikadu Imprensa
    Federal Reserve Bank of New York nu’udar Parseiru Konfiansa Ba Timor-Leste 



    Governadór Banco Central de Timor-Leste (BCTL), Sr. Abraão de Vasconselos, hatete katak BCTL akompaña hela notisia ne’ebé sirkula iha públiku kona-ba asesu ba konta Fundu Petrolíferu governu nian ne’ebé mak rai iha Federal Reserve Bank of New York. Nia hatete katak iha notisia balu ne’ebé propoin Banku Federal Reserve impede ona Governu Timor-Leste atu asesu ba konta Fundu Petrolíferu.
    Sr. Vasconselos esklarese katak notisia ne’e kompletamente laiha base ba faktu ruma. BCTL hakarak klarifika katak konta ne’ebé iha Federal Reserve Bank of New York nu’udar fundu estadu Timor-Leste nian no rejistu hodi BCTL nia naran ne’ebé jere relasaun entre BCTL no Federal Reserve Bank of New York. Lei prevee ona katak Governu apenas iha konta ida deit iha BCTL. Bainhira de’it Governu Timor- Leste hakarak halo levantamentu husi konta Fundu Petrolíferu, Ministru Finansas simplesmente haruka instrusaun de-transferénsia ida mai BCTL hafoin prosesu polítika hotu konklui no publika ona iha Jornal da República, enkuantu restante prosesu ne’e kompeténsia husi BCTL nian.
    BCTL nunka hetan impedimentu atu asesu ba konta Fundu Petrolíferu iha Banku Federal Reserve New York, no mós laiha indikasaun ruma husi Federal Reserve Bank of New York atu hakarak foti medidas ba asaun refere.
    Governadór hatete katak situasaun ne’e kontráriu tebes. Federal Reserve Bank of New York kontinua sai nafatin parseiru valiozu no konfiante ne’ebé fó-ona sira-nia apoiu mássimu mai BCTL iha jestaun Fundu Petrolíferu dezde inisiu kedas iha tinan 2005. Nia eplika tan hosi kedas 2001 Timor-Leste iha ona relasaun ne’ebé di’ak tebes ho Banku Federal reserve, ne’ebé fasilita ona prosesu pagamentu hotu ne’ebé simu hosi BCTL relasiona ho fundu petrolíferu no mos operasaun bankária sira seluk tan.
    Ikus liu, Governadór Vasconselos hakarak apela ba públiku no media sira hotu atu hapara rumoris sira ne’ebé mak espalla ona, no iha futuru mai husu ba públiku no média tenki verifika faktu sira iha BCTL ka Ministériu Finansas molok repete rumoris ne’ebé la-hó justifikasaun kona-ba jestaun Fundu Petrolíferu. REMATA



    hare tan
  • Image
    24 fevereiru 2021Sorumutuk Konsellu Ministrus nian iha loron 24 fulan-fevereiru tinan 2021
    Analiza ona:

    1 - Kriasaun Komisaun Koordenasaun ba implementasaun Parke Industriál sira;

    2 - proposta ba reforma programa Bolsa da Mãe liuhusi projetu-pilotu “Preparasaun ba Jerasaun Foun”.
    hare tan
47 48 49 50 51 52 53