Governu no Territóriu Norte Austrália nian asina ona Akordu Parseria Estratéjika

Ter. 07 fevereiru 2023, 16:36h

Governu Timor-Leste, liuhosi Ministra Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, Adaljiza Magno no Ministra Xefe  Norte Teritóriu Austrália, Natasha Fyles, asina akordu Parseria Estratéjika, segunda loron 7 fulan fevereiro,  iha Parlamentu Darwin, hafoin to’o  iha Darwin, ho sasin hosi Primeiru-Ministru Taur Matan Ruak no Ministru ba Asuntu Komérsiu Austrália, Paul Kirby, iha ámbitu vizita ofisial ba Austrália.

Tuir Ministra Adaljiza Magno katak, akordu ne’e importante tebes ba Timor-Leste no Governu Norte Teritóriu iha seitor estratéjiku sira hanesan, komérsiu, negosius, agrikultura, turizmu, petróliu no minerais no area sira seluk tan.

“Akordu ne’e importante teb-tebes ba Timor-Leste nomós Norte Teritóriu tanba Estadu NT ne’e halibur timoroan barak liu ne’ebé mak hela iha ne’e dezde tinan 1975 antes timoroan barak mai hela ona iha ne'e até depois Restaurasaun Independénsia. Entaun, tanba iha koneksaun nomós iha relasaun ne’ebé mak forte entre ema ho ema importante tebes ba Timor-Leste no Norte Teritóriu hodi halo akordu ida. Sira kompromitidu atu apoiu Timor-Leste iha seitores barak, seitores hanesan turizmu, agrikultura, petroleu nian, minerais, hanesan mós exemplu konkretu ida sira halo jestaun ba krokodilu (lafaek) sira nian. Ita hatene katak Darwin ne’e sidade ida ou Estadu ida ne’ebé mak iha jestaun di’ak teb-tebes ba krokodilu. Iha seitores bar-barak hanesan agrikultura ne’ebé mak ita mós bele halo kooperasaun di’ak, iha turizmu ne’ebé mak sira bele haruka ema Austrália sira alende de ba vizita iha Bali, sira mós bele hakat liutan ba iha Timor-Leste, ida ne’e hanesan meius ida ne’ebé mak di’ak teb-tebes ita tulun malu", esplika MNEK Adaljiza Magno.

Akordu refere nu’udar kontiuasaun  akordu ida ne’ebé asina ona iha tinan 2019 ne’ebé kaduka ona tiha iha tinan 2022, enkuantu akrodu foun ne’e sei validu to’o tinan 2026.

"Depois strategic partnership agreement ne’emós hanesan estensaun ida atu hodi halo jestaun liutan Palm Scheme. Palm Scheme ne’e hanesan akordu ida ne’ebé mak ema hotu hatene oinsá Governu Austrália ho ita iha akordu hodi haruka traballador sira mai Austrália. Entaun aproveita vizita ofisiál S.E. Primeiru-Ministru Taur Matan Ruak nian, ha’u ho Ministra Norte Teritóriu Austrália asina akordu ida ne’e Estratejiku Partnership Agreament ho sasin hosi Sua Eselensia Primeiru-Ministru ho Ministru ba Asuntu Komersiu nian hosi Austrália. Ne’e pasu importante ida hodi hametin relasaun entre Teritóriu Norte ho Timor-Leste”, tenik.

Xefe Governu ho delegasaun ohin sei kontinua dezloka hosi Sidade Norte Teritóriu Darwin ba Kanberra hodi hasoru malu ho nia omólogu Australianu, Anthony Albanese.

 

   Ba leten