Timor-Leste no KOICA asina ona akordu ba projetu ba melloria saúde no hamenus malnutrisaun husi labarik

Governu Timor-Leste, liuhusi Ministériu Finansas, asina ona, iha loron 14 fulan-janeiru tinan 2022, ho Ajénsia Kooperasaun Internasionál Koreia nian (KOICA, sigla iha lian Inglés), akordu ida ba projetu “Hateten Lae ba 5S (Hamlaha, Helmintíase ne’ebé transmite husi rai, Moras sira Kulit nian, Fuma no Hemun Midar/Alkólika sira) iha Eskola sira.” (“Say no to 5S (Starvation, Soil-Transmitted Helminthiasis, skin disease, smoking and sugary/alcoholic drink) in Schools”).

Projetu ida-ne’e, ho montante dolar amerikanu millaun 7,86 no ho durasaun ba tinan haat, ho ninia objetivu prinsipál sira maka fornese pakote saúde primária nian ida no edukasaun saúde nian ba labarik sira ho idade eskolár hodi redús risku sira hosi moras oioin iha eskola sira, atu oferese ambiente ida seguru no saudavel, no mós han-hemu eskola nian sira ne’ebé seguru no nutritiva.

Projetu ne’e, sei implementa to’o tinan 2025, iha Munisípiu sira, Baucau, Bobonaro no Manufahi, husi Programa Alimentár Mundiál (PAM – sigla iha lian portugés), no husi Organizasaun Mundiál Saúde (OMS – sigla lian portugés) no ho partisipasaun husi departamentu governamentál sira ne’ebé responsavel iha área sira edukasaun no saúde. Prevee katak projetu ne’e sei abranje ba estudante sira hamutuk besik 400 husi ensinu primáriu no pré-sekundáriu husi munisípiu sira ne’ebé temi ona.

Ministru Finansas, Rui Augusto Gomes, iha ninia intervensaun iha serimónia ba asinatura akordu nian, afirma ona katak ““Governu Timor-Leste nian kompromete ona ba labarik Timoroan sira-nia sobrevivénsia, dezenvolvimentu no protesaun”

Nia tenik tan katak “iha Orsamentu Jerál Estadu nian ba tinan 2022, Governu introdús ona indikadór sira kona-ba labarik (Markadór ba Labarik), programa Bolsa da Mãe Jerasaun Foun no programa Merenda Eskolár ne’ebé aliña ho Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu Nasionál no ho Objetivu Dezenvolvimentu Sustentavel nian sira”.

Ministru Rui Gomes manifesta mós katak “VIII Governu Konstitusionál fiar katak investimentu iha redusaun ba malnutrisaun, la’ós de’it investimentu di’ak ida, maibé mós investimentu estratéjiku ida ba ita-nia oan sira. Bainhira labarik sira iha saúde di’ak no iha edukasaun maka sira sei preparadu  di’ak no iha prontidaun atu lidera país ne’e iha futuru”.

Ministru Finansas agradese ba Governu Koreia Súl nian no ba Povu Koreanu ba sira ninia apoiu ne’ebé boot hodi rezolve problema estruturál iha Timor-Leste. Agradese mós ba Organizasaun Nasoins Unidas nian, liuhusi OSM no PAM ne’ebé fornese asisténsia téknika no administrativa ba projetu ne’e.

Embaixadór Koreia Súl nian iha Timor-Leste, Kim Jeong Ho, hateten katak “Nu’udar onra boot ida hodi reprezenta Governu Koreanu iha apoiu ba saúde no moris-di’ak ba labarik timoroan sira liuhusi projetu ida-ne’e”, hodi destaka katak “ho melloria iha nutrisaun no saúde, labarik sira bele kombate di’ak liután moras infesioza sira no dezenvolve sira-nia kbiit atu aprende”.

Reprezentante hosi Programa Nasoins Unidas ba Dezenvolvimentu iha Timor-Leste, Munkhtuya Altangerel afirma katak “liuhusi programa ne’e ita sei servisu hamutuk hodi redús risku moras nian sira no malnutrisaun infantíl liuhusi pakote ida ba saúde Primária no edukasaun saúde nian iha eskola sira”. Garante katak sei iha mós “servisu hamutuk ida hodi hadi’a eskola sira no atu kria ambiente ida ne’ebé saudavel no seguru ba labarik sira hodi aprende, inklui fornesimentu ba merenda eskolár ida ne’ebé nutritiva no segura ba labarik sira”.

Iha serimónia asinatura nian, Ministru Rui Gomes akompaña husi Ministru Edukasaun, Juventude no Desportu, Armindu Maia no Vise-Ministru Negósius Estranjeirus no Kooperasaun, Julião da Silva.

url: http://timor-leste.gov.tl?lang=tp&p=29958