MAPCOMS lansa "Naroman ba Suku" iha Nahareka

Ses. 08 outubru 2021, 09:10h
243512622_115818707532150_2053954617133722673_n

Ministru ba Asuntus Parlamentares no Komunikasaun Sosiál (MAPKOMS), Francisco Martins da Costa Pereira Jerónimo, akompaña husi Ministru Turizmu, Komérsiu no Indústria (MTKI), José Lucas do Carmo da Silva, lansa programa Governu iha Povu nia Leet "NAROMAN BA SUKU" iha suku Nahareka, postu administrativu Ossu, munisípiu Viqueque, iha loron 7 fulan-outubru,tinan 2021.

Iha atividade ne'e, hala'o mós diálogu komunitáriu entre Ministru MAPKOMS, MTKI no reprezentante membru governu relevante ho komunidade Nahareka hodi esplika lala’ok husi programa ne'e rasik no mós hatán ba preokupasaun komunidade nian.

Programa ne'e rasik iha nia objetivu prinsipál haat hanesan; 1. Promove asesu ba informasaun iha suku rurais no hakbiit komunidade sira nia kapasidade ba asesu informasaun; 2. Informa ba komunidade kona-ba programa VIII Governu no rona preokupasaun kona-ba dezenvolvimentu no tranzmite ba ministériu relevante; 3. Hasa'e komunidade nia koñesimentu kona-ba dalan no prosesu ba dezenvolvimentu, inklui iha nivel suku no prosesu implementasaun planu dezenvolvimentu no dalan ba povu nia partisipasaun no kontrolu; no 4. Hasa'e povu nia partisipasaun ativa iha prosesu dezenvolvimentu tomak no goza di'ak dezenvolvimentu nia benefísiu sira.

Iha diskursu, MAPKOMS haktuir katak "liu husi atividade ne'e atu bele lori governu mai iha komunidade nia leet hodi bele rona preokupasaun komunidade nian, atu bele promove suku Nahareka ne'e nia potensialidade iha area turizmu, rikeza, agrikultura no seluk tan liu husi meiu komunikasaun".

Governante ne’e reforsa no kompromete katak, sei estabelese Sentru Informasaun Suku Nahareka nian hodi bele promove suku refere ba públiku, liuhusi instala ekipamentu informátiku hodi fó formasaun kona-ba “Citizen Journalism” ka jornalizmu sidadaun ba juventude sira, nune’e bele utiliza ekipamentu refere ne’ebé sei apoia iha tempu tuir mai.

Iha biban hanesan, diskursu husi Xefe Gabinete SEKOOP reprezenta Sekretáriu Estadu ba Kooperativa hateten "liu husi atividade ne'e SEKOOP mai atu fó informasaun ba komunidade kona-ba importánsia husi kooperativa ba komunidade sira". Nune'e reprezenta ezekutivu SEKOOP ne'e iha planu atu bele estabelese mós grupu kooperativa iha suku ne'e.

Iha sesaun diálogu kona-ba asuntu eventu refere, aleinde ko’alia kona-ba menus asesa informasaun, komunidade sira hato’o mós preokupasaun iha asuntu infraestrutura nian liga ho kondisaun estrada ne'ebé mak aat tebe-tebes, seidauk asesa ba eletrisidade, bee moos, asesa ba ensinu distánsia, turizmu komunitáriu no prosesu kriasaun kooperativa. Hatan ba preokupasaun ne'e Ministru MAPKOMS rejista hodi hato'o ba ministériu relevante. Iha asuntu kooperativa husu atu komunidade esplika nia prosesu tomak no husu atu halo proposta ba SEKOOP.

Relasiona ho asuntu turizmu no komérsiu nian, Ministru MTKI hatán katak sei kanaliza ba sidadaun ne'ebé halo komérsiu ba kamii, nu no bua hodi bele mai sosa, maibé husu komunidade sira atu hasa'e kuantidade no kualidade produsaun. Hatan ba asu turizmu nian, ekipa husi Vise-Ministra Turizmu Komunitáriu no Kulturál la'o daudauk ona hodi halo pakote Coffe 3 no Dalan ba Rezisténsia hodi konta no halo dokumentasaun ba istória funu ninian.

Diretór Ezekutivu Ajénsia Teknolojia Informasaun no Komunikasaun (TIC) Timor, I.P., (sigla portugés), Roberto Caitano de Sousa Vicente, hatán mós ba asuntu edukasaun distánsia ne'ebé la la'o ho di'ak iha área rurál ne'ebé relasiona ho rede telemovel, liga ba komunikasaun nian, sei haree ba ligasaun rede husi Austrália mai Timor. Liga ba edukasaun, sei rejista no enkamiña ba Ministériu Edukasaun rasik hodi bele solusiona difikuldade hirak ne'e.

Partisipa mós iha atividade ne'e, Prezidente TATOLI, I.P., Inspetór Gabinete Inspesaun MAPKOMS, Diretór Nasionál no Kordenadór sira, Sekretáriu Administradór Munisípiu Viqueque, Adjuntu Komandante PNTL Munisípiu Viqueque, Administradór Postu Administrativu Ossu, autoridade lokál no komunidade sira.

   Ba leten